Ιστορία της δυτικής φιλοσοφίας, Εκδόσεις Νεφέλη
Μια έγκυρη και εξαιρετικά ενδιαφέρουσα ιστορία της φιλοσοφίας προορισμένη για τον μέσο αναγνώστη, η ”Ιστορία της Δυτικής Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης” παρακολουθεί την ιστορία της δυτικής φιλοσοφίας από τις απαρχές της στην αρχαιότητα έως σήμερα, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στο πνευματικό περιεχόμενο αυτής της εξέλιξης. Η φιλοσοφία έχει παίξει σημαντικότατο ρόλο στην ιστορία του δυτικού πολιτισμού. Το βιβλίο προσφέρει λεπτομερή καταγραφή της ζωής και του έργου όλων των μειζόνων στοχαστών ανά τους αιώνες: από τον Σωκράτη και τον Πλάτωνα ως τον Αριστοτέλη, από τον Άγιο Αυγουστίνο ως τον Θωμά τον Ακινάτη, από τον Ντεκάρτ, τον Λοκ και τον Χιουμ ως τον Καντ, τον Φίχτε και τον Χέγκελ, η ανά χείρας ιστορία διατρέχει τους αιώνες φτάνοντας ως τους σύγχρονους στοχαστές όπως ο Σαρτρ και ο Βιτγκενστάιν, ενώ παράλληλα διερευνά με λεπτομερή και άκρως διαφωτιστικό τρόπο θεμελιώδεις έννοιες, δόγματα και σχολές σκέψης τόσο της αγγλο-αμερικανικής όσο και της ηπειρωτικής παράδοσης. Προσωπικότητες και ιδέες κρυσταλλώνονται ολοκάθαρα και παλιές διαμάχες αναβιώνουν, καθώς το βιβλίο συλλαμβάνει με μοναδική ενάργεια τον πλούτο και τη ζωντάνια της φιλοσοφίας στους διάφορους πολιτισμούς και τις εποχές. Ένα ξεχωριστό κεφάλαιο αφιερώνεται στην ιστορία της πολιτικής φιλοσοφίας.
Οι συνεργάτες του έργου, διακεκριμένοι μελετητές και στοχαστές, προσεγγίζουν το θέμα τους με γνώση των τελευταίων πορισμάτων της έρευνας και παρουσιάζουν το υλικό τους με παραστατικό και γλαφυρό τρόπο, συνεισφέροντας στη βαθύτατη κατανόηση του αντικειμένου τους με ενθουσιασμό και αγάπη.
Το βιβλίο περιλαμβάνει πάνω από 150 εικόνες, χάρτες και χρονολονικό πίνακα που φωτίζουν το ιστορικό και πολιτισμικό πλαίσιο κάθε εποχής και αναδεικνύουν το περιεχόμενο των κειμένων. Έγκυρο, κατανοητό, εξαιρετικό, το έργο απευθύνεται σε όλους όσοι ενδιαφέρονται για την ιστορία των ιδεών και είναι βέβαιο ότι θα τους κατακτήσει.
Ο σερ Άντονυ Κέννυ είναι Πρόεδρος του Rhodes House της Οξφόρδης έχει διατελέσει Πρόεδρος της Βρετανικής Ακαδημίας και Κοσμήτορας του Κολλεγίου Balliol της Οξφόρδης. Έχει διδάξει σε μεγάλα πανεπιστήμια της Αμερικής και έχει δημοσιεύσει πολλά βιβλία για τη φιλοσοφία της νόησης, τη φιλοσοφία της θρησκείας και την ιστορία της φιλοσοφίας από τον Αριστοτέλη ως τον Βιτνκενστάιν. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου).
Will Durant, Η περιπέτεια της φιλοσοφίας, Εκδόσεις Μεταίχμιο
Αυτό το βιβλίο δεν είναι μια πλήρης ιστορία της φιλοσοφίας. Είναι μια προσπάθεια να εξανθρωπιστεί η γνώση με την επικέντρωση της θεωρητικής σκέψης γύρω από ορισμένες κυρίαρχες προσωπικότητες. Δεν παραπλάνησε ποτέ τους αναγνώστες του πείθοντάς τους ότι αν το διαβάσουν θα γίνουν φιλόσοφοι από τη μια μέρα στην άλλη ή ότι θα γλιτώσουν από την ταλαιπωρία, ή θα στερηθούν την ευχαρίστηση, της ανάγνωσης των κειμένων των ίδιων των φιλοσόφων. Είναι γνωστό ότι δεν υπάρχει σύντομος δρόμος προς τη γνώση… Αυτό το βιβλίο δεν αποσκοπεί στο να υποκαταστήσει τα πρωτότυπα έργα των φιλοσόφων, αλλά αυτοπροτείνεται ρητώς ως εισαγωγή και πρόσκληση… (Από τον πρόλογο του Will Durant).
“…Επειδή δεν είναι δυνατό να ζητάμε από κάθε άνθρωπο να γίνει συστηματικός φιλόσοφος, εδώ υπάρχουν σχεδόν όλα όσα θα κινητοποιούσαν τη σκέψη ενός μορφωμένου ανθρώπου. … Έτσι θα έβλεπα εγώ αυτό το βιβλίο. Σαν μία μύηση που ανοίγει απέραντους ορίζοντες με τον πιο συναρπαστικό τρόπο.” (Από το προλογικό σημείωμα του Νίκου Δήμου).
Michael Dummett, Η φύση και το μέλλον της φιλοσοφίας, Εκδόσεις Εκκρεμές
Τι είναι όμως φιλοσοφία; Τι απέμεινε μετά την αποχώρηση από την πατρογονική εστία των επιστημονικών πεδίων που γέννησε η φιλοσοφία; Αυτό που απέμεινε είναι ένας ερευνητικός τομέας ο οποίος δεν κάνει παρατηρήσεις, δεν εκτελεί πειράματα, και δεν χρειάζεται εμπειρικά δεδομένα: πρόκειται για ένα θεωρητικό αντικείμενο που απαιτεί μονάχα στοχασμό. Από μια εμπειριστική σκοπιά εκφράζεται σκεπτικισμός σχετικά με την ύπαρξη ενός τέτοιου αντικειμένου: από τη σκοπιά αυτή κάθε γνώση απορρέει ασφαλώς από την εμπειρία. Μια πρόχειρη απάντηση θα ήταν η ερώτηση. “Τι εμπειρικό δεδομένο σου παρέχει τη γνώση που μόλις επικαλείσαι;” αλλά αυτή η απόκριση πιθανότατα δεν θα εντυπωσίαζε τον σκεπτικιστή. Αυτό που τον εντυπωσιάζει είναι η ύπαρξη και επιτυχία ενός άλλου θεωρητικού πεδίου: των μαθηματικών. Τα μαθηματικά επίσης δεν χρειάζονται εμπειρικά δεδομένα: είναι προϊόν καθαρής σκέψης. Τα επιτεύγματα των μαθηματικών θα εξακολουθούσαν να είναι εκπληκτικά ακόμη και αν ήταν άχρηστα, αλλά είναι αμφίβολο αν αυτά τα επιτεύγματα, και όχι οι εφαρμογές τους, θα μπορούσαν να εγγυηθούν ότι τα μαθηματικά θα συνέχιζαν να είναι αναπόσπαστο μέρος των πανεπιστημιακών σπουδών. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου).
Nigel Warburton, Μικρή ιστορία της φιλοσοφίας, Εκδόσεις Πατάκη
Μια πλήρης και συναρπαστική ιστορία της φιλοσοφίας για αναγνώστες κάθε ηλικίας. Σε σαράντα περιεκτικά κεφάλαια, ο Nigel Warburton παρακολουθεί τους μεγαλύτερους φιλοσόφους και στοχαστές, αναπτύσσοντας με χρονολογική σειρά τα σημαντικότερα ρεύματα και τους σταθμούς της δυτικής φιλοσοφίας.
Ο Warburton δεν καθιστά απλώς προσιτή τη φιλοσοφία, αλλά μας εμπνέει να σκεφτούμε, να διαφωνήσουμε, να θέσουμε ορθολογικά επιχειρήματα και ερωτήματα. Η Μικρή ιστορία της φιλοσοφίας παρουσιάζει τη σαρωτική ορμή της ανθρώπινης έρευνας για φιλοσοφική κατανόηση και μας καλεί όλους να συμμετάσχουμε στη συζήτηση. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου).
Larochefoucauld, Αξιώματα ή αφορισμοί και αξιώματα ηθικής, Εκδόσεις Ερατώ
Ένα από τα κλασικά έργα της ευρωπαϊκής γραμματείας, – τα περίφημα Αξιώματα του Λα Ροσφουκώ – αποτελούν ταυτόχρονα και μιαν από εκείνες τις ευφυείς παγίδες που τόσο καλά ξέρουν να στήνουν οι άοκνοι ιππότες του Αρνητικού. Ο Λα Ροσφουκώ, άνθρωπος της δράσης και της περιπέτειας καταφέρνει με το μεστό και ανυπέρβλητο ειρωνικό του ύφος, να αποκαλύψει προθέσεις που θα ‘θελαν να μείνουν κρυφές, δολιότητες που θα ‘θελαν να εκλαμβάνονται ως αγαθοεργίες, και κίνητρα που παθαίνουν αφλογιστία αν φανερωθούν. Η τελική μορφή του έργου αυτού (η πέμπτη του έκδοση) που εμφανίστηκε το 1978, δεν έπαψε να απασχολεί τους ανθρώπους του πνεύματος, να ενθαρρύνει τους θιασώτες του Πάθους, και να τέρπει, με τα πανέξυπνα και διαβρωτικά του ολιγόλεκτα, όσους επιμένουν να ενοχλούν την επικράτεια των άκαμπτων βεβαιοτήτων. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου).
Frederique Ildefonce, Οι στωικοί, Εκδόσεις Ενάλιος
Ο Ζήνων από το Κίτιον της Κύπρου, ο Κλεάνθης και ο Χρύσιππος οι οποίοι διηύθυναν διαδοχικά την Ποικίλη Στοά, ήταν οι τρεις ιδρυτές του στωικισμού. Στο βιβλίο αυτό, γίνεται μια παρουσίαση της σκέψης και της ηθικής διδασκαλίας τους, ως τρόπου ζωής, από την οποία επηρεάστηκαν καίρια τόσο ο Πλάτων όσο και ο Αριστοτέλης, αλλά και οι φιλόσοφοι της Δύσης, όπως ο Σπινόζα, ο Λάιμπνιτς, ο Καντ, ακόμη και ο Νίτσε. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου).
Friedrich Wilhelm Georg Hegel, Αποδείξεις περί της ύπαρξης του Θεού, Εκδόσεις Printa
Ο Θεός είναι πνεύμα και, ως πνεύμα, είναι για το πνεύμα. Η εξύψωση συνεπώς του νοούντος πνεύματος σ’ αυτό που αποτελεί το ίδιο το ύψιστο νόημα, δηλαδή στον Θεό, είναι αυτό που θέλουμε εδώ να εξετάσουμε. Η εν λόγω εξύψωση, περαιτέρω, έχει το θεμέλιο της στην ίδια τη φύση του πνεύματος μας, είναι αναγκαία γι’ αυτό”.
Στις παραδόσεις για τις αποδείξεις περί της ύπαρξης του Θεού, ο Χέγκελ παρουσιάζει όντως τις αποδείξεις αυτές ως την εξύψωση του ανθρώπινου πνεύματος στον Θεό. Η εξέταση τους δεν είναι κατά κανέναν τρόπο ιστορική, αλλά συνιστά αυστηρά συστηματική κατανόηση τους με τους όρους της δικής του φιλοσοφίας. Ο μεγάλος Ιδεαλιστής φιλόσοφος καταδεικνύει ότι οι αποδείξεις συνδέονται με συγκεκριμένες λογικές κατηγορίες, συνιστούν δε συνάμα απόδειξη της ενότητας του θεϊκού και του ανθρώπινου πνεύματος. Ιδιαίτερα η καλούμενη “οντολογική” απόδειξη εκφράζει, κατά τον Χέγκελ, ακριβώς την ουσία της φιλοσοφίας, την οποία ο ίδιος κατανοεί ως αντανάκλαση του θεϊκού πνεύματος εντός του ανθρώπινου. Οι όψιμες αυτές παραδόσεις (1829) -ο φιλόσοφος τις εκφώνησε δύο μόλις χρόνια πριν το θάνατο του και τις επεξεργάσθηκε για να τις δημοσιεύσει αυτοτελώς- παρουσιάζουν και συνθέτουν, παρά την ειδική τους θεματική, βασικές πτυχές του εγελιανού στοχασμού, από τη Λογική μέχρι τη φιλοσοφία του πνεύματος και της θρησκείας. Αποτελούν ταυτόχρονα μοναδικό υπόδειγμα φιλοσοφικής ανάλυσης και επεξεργασίας πολλών ζητημάτων που αφορούν στη θρησκευτική συνείδηση. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου).
Kerson Huang, Ι Τσίνγκ, Εκδόσεις Αιώρα
Το Ι Τσινγκ, ένα από τα κλασικά έργα της κινεζικής φιλοσοφίας, πρωτοεμφανίστηκε στην αυλή της αυτοκρατορικής Κίνας πριν από τρεις χιλιάδες χρόνια ως μαντική τέχνη, προσφέροντας ενδείξεις για μια διαισθητική ερμηνεία της πορείας των αλλαγών της ζωής. Βασισμένο στην κοσμολογία του Γιν και του Γιανγκ, μια διπολική θεώρηση του σύμπαντος που στη Δύση αναγνωρίζουμε ως δυαδικό σύστημα (με εφαρμογή στην ψηφιακή τεχνολογία των ηλεκτρονικών υπολογιστών), το Ι Τσινγκ εξακολουθεί να γοητεύει εκατομμύρια ανθρώπους σ’ ολόκληρο τον κόσμο. Στη νέα αυτή μετάφραση, ο φυσικός Kerson Huang και η ποιήτρια Rosemary Huang, παραμερίζοντας στρεβλώσεις και δογματισμούς πολλών αιώνων, μας παρουσιάζουν τα εξάγραμμα και την ερμηνεία τους με σαφή και κατανοητό τρόπο, αποκωδικοποιούν τις πολυάριθμες ιστορικές αφηγήσεις που αποτελούσαν πρωταρχικό στοιχείο των χρησμών του Ι Τσινγκ και μας αποκαλύπτουν την ποιητική διάσταση του αρχαίου κειμένου. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου).
Gerhard Ernst, Σκέψου σαν φιλόσοφος, Εκδόσεις ΠΕΚ
Πώς θα ήταν μια εβδομάδα παρέα μ’ έναν φιλόσοφο; Τι θα μπορούσε να μάθει κανείς σε 7 μόλις ημέρες; Οι περισσότερες εισαγωγές στη φιλοσοφία δίνουν την εντύπωση ότι η φιλοσοφία είναι απλή παράθεση απόψεων. Στο βιβλίο αυτό, αντίθετα, ο Γκέρχαρντ Ερνστ δείχνει ότι η φιλοσοφία είναι πάνω απ’ όλα ανταλλαγή επιχειρημάτων. Ο συγγραφέας καλεί τον αναγνώστη να πάρει μέρος σ’ έναν διάλογο μ’ έναν δάσκαλο φιλοσοφίας, με αποτέλεσμα 7 συζητήσεις -μία για κάθε μέρα της εβδομάδας- στο πλαίσιο ενός απλού μαθητικού προγράμματος.
– Δευτέρα: Πώς πρέπει να ζω;
– Τρίτη: Πώς μπορούμε να ζούμε μαζί με τους υπόλοιπους ανθρώπους;
– Τετάρτη: Είναι αντικειμενική η ηθική;
– Πέμπτη: Τι μπορούμε να γνωρίσουμε;
– Παρασκευή: Τι υπάρχει;
– Σάββατο: Τι είναι φιλοσοφία;
– Κυριακή: Γιατί να φιλοσοφούμε;
Ο μαθητής-αναγνώστης κάνει μια ερώτηση, ο δάσκαλος-φιλόσοφος απαντά. Και το ανάποδο. Πόσο δύσκολο είναι τελικά να σκεφτεί κανείς σαν φιλόσοφος; (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου).
Friedrich Nietzsche, Η φιλοσοφία στα χρόνια της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας, Εκδόσεις Gutenberg
Σε τούτο το κείμενο, που προοριζόταν για “συμπλήρωμα” της Γέννησης της τραγωδίας, ο 25χρονος καθηγητής Φρειδερίκος Νίτσε αφηγείται την Ιστορία των “πρώτων Ελλήνων φιλοσόφων”, απ’ το Θαλή ως το Σωκράτη, θέτοντας, παράλληλα, καίρια ερωτήματα που θα τον απασχολήσουν στα μετέπειτα έργα του.
Στην έκδοση αυτή περιλαμβάνεται και μια εκλογή απ’ τις αδημοσίευτες στα Ελληνικά διαλέξεις του για τους Προπλατωνικούς φιλοσόφους, με σχετικές σημειώσεις που κρατούσε κατά την ενασχόλησή του με την αρχαιοελληνική φιλοσοφία. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου).
“- Υπάρχει ενοχή, αντίφαση και πόνος σε τούτο τον κόσμο;
– Ναι! φωνάζει ο Ηράκλειτος, αλλά μόνο για τον κοντόθωρο, που αντικρύζει τα πράγματα χωριστά, ξεκομμένα – όχι για τον θεατή του όλου θεό· γι’ αυτόν, όλες οι αντιφερόμενες δυνάμεις βαίνουν προς κάποιαν αρμονία, αφανή μεν στο κοινό μάτι, φανερή όμως σ’ όποιον αγκαλιάζει με το βλέμμα του τούτο τον κόσμο, σαν εκείνοον τον θεϊκό οφθαλμό. Μπροστά στην πύρινη ματιά του εξατμίζεται ως κ’ η ελάχιστη σταγόνα αδικίας σ’ αυτό το κεχυμένο ολόγυρα Σύμπαν!” (Friedrich Nitzsche)