Ο Γιάννης Αντωνιάδης παρουσιάζει κριτική για το βιβλίο «Από τον Kant στους επιγόνους του», του Victor Delbos, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αμολγός.
Αν κάποιος θέλει να προσεγγίσει αυτά που προσπάθησε να αρθρώσει η να καταγράψει ο Κant, τότε θα πρέπει να εχει δίπλα του το βιβλίο αυτό του Delbos, του μεγαλύτερου ίσως μελετητή του έργου του Kant.
Ο Delbos δεν παραθέτει μόνο την δική του άποψη αλλα διυλίζει τις ιδέες και τα συμπεράσματα του Κant μέσα από την κριτική των επίγονων του και κυρίως του μεγάλου Hegel (του αγαπημένου Έγελου του Καζαντζάκη).
Ο Κant βάζει μια βασική αρχή η οποία κατά την γνώμη μου αποτελεί το θεμέλιο της φιλοσοφικής σκέψης: δεν μπορεί να ερμηνευθεί η ζωή με ανθρώπινους όρους, χρειάζεται η μεταφυσική για να γίνει αυτό. Η φιλοσοφική σκέψη όντας ελεύθερη και μη περιοριζόμενη από τις αισθήσεις (η σκέψη είναι αυθύπαρκτη, δεν χρειάζεται το αισθητό που κατά τον Kant που είναι ένα απλό δημιούργημα της σκέψης) μπορεί να πλησιάσει τα έγκατα της αλήθειας και την αλήθεια αυτή να ακολουθεί ασθμαίνουσα αλλά απαστράπτουσα η επιστήμη για να την επιβεβαιώσει a posteriori. Μπορούμε εδώ να θυμηθούμε και τον Καρτέσιο που με τους διαλογισμούς του και χωρίς να το επιδιώκει την αυθυπαρξία της σκέψης κατέδειξε.
Παραδείγματα αυτής της θεμελιώδους άποψης είναι ένας πραγματικά μεγάλος συγγραφέας που εκφράζει με λέξεις σκέψεις οι οποίες είναι πέραν του αισθητού η ένας μεγάλος ζωγράφος που μας δίνει χρώματα που είναι πέραν αυτών που οι αισθήσεις μας μπορούν να αντιληφθούν. Εκφράσεις ώριμης ψυχής; Ίσως.
Προχωράει περαιτέρω και προτάσσει της καθαρής (της στερούμενης εσωτερικής η εξ εποπτείας γνώσης;) σκέψης την ύπαρξη αυτή καθαυτή: της ύπαρξης του όντος, της ύπαρξης η όχι του Θεού και βέβαια του υπερβατικού Λόγου συντασσόμενος με το εν αρχή ην ο λόγος.
Όσον αφορά την θέση του Κant για το Πράγμα η ακόμα και το Εγώ, ότι δηλαδή δεν είναι γνώριμα πάρα μόνον μέσω των αισθητήριων ικανοτήτων μας, ο Delbos αποφεύγει και πάλι να παραθέσει την δική του θέση – πράγμα που κάνει επιμελώς σε όλο το βιβλίο και μας στερεί γνώση – αλλα αντ’ αυτού αντιπαραθέτει την αντίθετη θέση του Hegel αναδεικνυοντας την αμφισημία αλλα και την έλλειψη καθαρής επεξήγησης από τον Κant στο θέμα αυτό. Εδώ ίσως να τίθεται ένα μεγάλο ερώτημα: αν, όπως είναι πολύ λογικό, το αισθητό περιορίζεται από τις αισθητήριες ικανότητες μας και κάποια είναι έξω και πέραν από αυτές, πως μπορούμε να προσεγγίσουμε τις έννοιες αυτές με ανθρώπινα μέτρα;
Αυτό είναι το ερώτημα όλων ημών των κοινών ανθρώπων. Ένας είναι ο τρόπος: διαβάζοντας βιβλία σαν αυτό του Delbos. Ένα βιβλίο που αν θέλουμε να διαβάσουμε Κant θα πρέπει να διαβάσουμε την Κριτική του καθαρού λόγου που αποτελεί το απαύγασμα της Καντιανής φιλοσοφίας έχοντας δίπλα μας σαν οδηγό, ανοιχτό το βιβλίο του Delbos, όπου θα καταφεύγουμε κάθε φορά που αισθανόμαστε αδύναμοι να ξεκαθαρίσουμε κάποια έννοια και να την κάνουμε κτήμα μας για τα περαιτέρω.
Αποσπάσματα
«Τελικά, όμως, με ποιον τρόπο η βούληση, Πράγμα καθ’ εαυτό, είναι γνώσιμη; Γνωρίζουμε πως για τον Κant το Πράγμα καθ’ εαυτό είναι μη γνώσιμο και αν είναι καθορίσιμο είναι μόνο πρακτικά καθορίσιμο».
«Η θεωρία της αυτονομίας του πρακτικού Λόγου είναι ένα από τα πιο ένδοξα κεφάλαια της καντιανής φιλοσοφίας».
*Πρωτοδημοσιεύτηκε στο culturenow.gr
