Για κάθε αναγνώστη οι λίστες με τα προτεινόμενα βιβλία είναι κάτι παραπάνω από βασανιστικές γιατί πολύ απλά θέλει να τα διαβάσει όλα. Και όταν εννοούμε όλα, εννοούμε εκείνα τα βιβλία που αξίζουν προσοχής και ευτυχώς τα τελευταία χρόνια τα βιβλία που αξίζουν να διαβαστούν ή ακόμα καλύτερα να μελετηθούν έχουν αυξηθεί, προς έκπληξη όλων. Τίτλοι σε όλες τις κατηγορίες, τίτλοι διαφορετικοί με άξιες μεταφράσεις, πολλές αξιόλογες ανατυπώσεις. Και βέβαια μη λησμονούμε πως η διαχρονική λογοτεχνία έχει επανέλθει δριμύτερη κατακτώντας όλο και μεγαλύτερο έδαφος.
Δεν είναι εύκολο να ξεχωρίσεις βιβλία ανάμεσα στα τόσα πολλά που κυκλοφορούν, όμως δεν είναι υπερβολή να πούμε πως αυτοί οι τίτλοι που παρουσιάζονται εδώ είναι επιλεγμένοι καρποί από μία πλούσια σε παραγωγή σοδειά και με δυσβάσταχτη οικονομικά προσπάθεια των Ελλήνων εκδοτών. Προτείνονται λοιπόν χωρίς επιφύλαξη γιατί προσφέρουν πολλαπλά επίπεδα συλλογισμού και διαφορετικές προσεγγίσεις, είναι βιβλία που χαρίζουν συντροφιά και απευθύνονται σε όλες και σε όλους που είναι έτοιμες και έτοιμοι να τα δεχθούν.
Σε λίγες μέρες το 2019 θα αποτελεί παρελθόν και θα υποδεχτούμε με χαρά το 2020, με την ελπίδα αυτή η χρονιά να είναι ακόμα καλύτερη από την προηγούμενη. Ως προς το βιβλίο, το 2019 ήταν μια καλή παραγωγική χρονιά καθώς κυκλοφόρησαν πολλά αξιόλογα βιβλία, μερικά από τα οποία μας αιχμαλώτισαν πραγματικά με την αφηγηματική τους δεινότητα και χαράχτηκαν για πάντα στη μνήμη μας σε σημείο που κάποια στιγμή θα ανατρέξουμε και πάλι σε αυτά.
Το βιβλίο είναι η καλύτερη παρέα ακόμα και σε περιόδους εορτών που περιστοιχιζόμαστε από φίλους και συγγενείς και δεν βρίσκουμε χρόνο για εμάς. Αξίζει όμως να βρούμε λίγο χρόνο να αφιερώσουμε σε ένα καλό βιβλίο έτσι ώστε να απολαύσουμε στιγμές μοναδικές. Αξίζει να αφήσουμε να μας συναρπάσουν τα βιβλία με τις ιστορίες και τα πρόσωπα στα οποία αναφέρονται, να γίνουμε συμπρωταγωνιστές σε ένα όμορφο ταξίδι. Εδώ παρουσιάζονται μερικά από αυτά τα βιβλία, τα οποία έχουν λόγο να μας συντροφεύσουν αυτές τις μέρες των εορτών και βέβαια να μην λησμονούμε πως το καλύτερο δώρο είναι πάντα ένα καλό βιβλίο.
ΓΚ. Κ. Τσέστερτον, Η δυσπιστία, Εκδόσεις Μάγμα
“Yπάρχουν φορές που συμβαίνει κάτι υπερβολικά απίστευτο για να το συγκρατήσει η μνήμη. Εάν είναι εντελώς παράταιρο σε σχέση με την εξέλιξη των πραγμάτων και, φαινομενικά, δεν έχει ούτε αφορμή ούτε συνέπειες, τα κατοπινά γεγονότα δεν το ανακαλούν και παραμένει κάτι το υποσυνείδητο, που αναδύεται μονάχα κατά τύχη, πολύ καιρό μετά”. Οι ιστορίες του Τσέστερτον ενέχουν το στοιχείο της έκπληξης, της αγωνίας, της έντασης, της ανατροπής και διαφέρουν από τα συνηθισμένα αστυνομικά μυθιστορήματα τόσο ως προς την αφήγηση όσο και ως προς το περιεχόμενο. Μέσα από τις ιστορίες του, ο Τσέστερτον καταδεικνύει τον άστατο ανθρώπινο ψυχισμό και αυτό το κατορθώνει εντάσσοντας στην αφήγησή του χιουμοριστικά στοιχεία εν είδει κριτικής στην αδύναμη ανθρώπινη φύση.
Κάρελ Τσάπεκ, Ο πόλεμος με τις σαλαμάνδρες, Εκδόσεις Μέδουσα
Φλεγματικό και καυστικό μυθιστόρημα, ο πόλεμος με τις σαλαμάνδρες ανήκει δίκαια στη δυστοπική λογοτεχνία, όπως το 1984 και το Μετρόπολις. Πρόκειται για ένα βιβλίο καταπέλτη, ένα βιβλίο που με αλληγορικό τρόπο αφηγείται τα όσα δραματικά συμβαίνουν σε μία Ευρώπη που βρίσκεται σε κρίση. Η περίοδος του μεσοπολέμου είναι κρίσιμη και ο συγγραφέας αφουγκράζεται αυτήν τη δραματικότητα και με σατιρικό πνεύμα βάλλει κατά κάθε μορφής μισαλλοδοξίας, εθνικισμού, ρατσισμού ή άλλου εχθρικού δόγματος που σκοπό έχει την καταστροφή της ανθρώπινης ύπαρξης. Οι σαλαμάνδρες, άκακα και αθώα πλάσματα, γίνονται στα χέρια του ανθρώπου, ο οποίος και ανακαλύπτει τις ιδιαίτερες ιδιότητές τους, τα ιδανικά εργαλεία για να σε θέσει σε εφαρμογή ένα σχέδιο φιλόδοξο αλλά πολύ επικίνδυνο για την ίδια την ανθρώπινη υπόσταση. Αναμφίβολα, ένα από τα κορυφαία βιβλία του 20ου αιώνα.
Χόρχε Μπουκάϊ, Κλασικά παραμύθια, Εκδόσεις Όπερα
“…Όλοι μας υποβαθμίζουμε τη σημασία των παραμυθιών, ωστόσο, αυτό το μαγικό σύμπαν επιστρέφει συνεχώς επειδή, νομίζω, έχει ακόμη πολλά να μας πει ͘ πράγματι χρειάζεται ν’ ακούσουμε ξανά και ξανά” γράφει ο πολυδιαβασμένος και στοχαστικός Χόρχε Μπουκάϊ, ο οποίος αυτή την φορά καταπιάνεται με τα κλασικά παραμύθια. Παραμύθια όπως η Σταχτοπούτα, η Κοκκινοσκουφίτσα ή η Ωραία Κοιμωμένη, αποτελούν σημείο αναφοράς για κάθε παιδί αλλά και για κάθε ενήλικα. Αυτό που αναδεικνύει ο συγγραφέας και ψυχοθεραπευτής είναι η δυνατότητά των παραμυθιών αυτών να συμβάλουν στην καλύτερη κατανόηση του εαυτού μας και ο ίδιος τους δίνει μετά από πολλές αναγνώσεις τη δική του προσωπική ερμηνεία και μας την προσφέρει απλόχερα μέσα από τον ιδιαίτερο λόγο του.
Έριχ Μαρία Ρεμάρκ, Ο μαύρος οβελίσκος, Εκδόσεις Κέδρος
Η λήξη του Α’ Παγκοσμίου πολέμου βρίσκει την Ευρώπη υπό διάλυση, το τέλος του πολέμου δυστυχώς δεν αποτέλεσε την λήξη των δεινών που ο ίδιος προκάλεσε αλλά προετοίμασε το έδαφος για την δραματική και καταστροφική περίοδο του μεσοπολέμου με οικονομική αστάθεια και κοινωνική κρίση. Η δεκαετία του 1920 αποτέλεσε την αρχή των εθνικιστικών εξάρσεων και της οικονομικής παρακμής που θα δούμε να εξελίσσεται την δεκαετία του 1930. Ο Ρεμάρκ στο μυθιστόρημα αυτό αναδεικνύει τα θλιβερά γεγονότα μιας κοινωνίας που βάλλεται από παντού, μια κοινωνία που ακροβατεί πάνω σε τεντωμένο σχοινί και καθίσταται όμηρος των τυχοδιωκτών που εκμεταλλεύονται τις συγκυρίες και πλουτίζουν. Ο πρωταγωνιστής πασχίζει μέσα σε αυτόν τον ορυμαγδό εξελίξεων να ορθοποδήσει, να ζήσει, να ερωτευτεί, να γευτεί μία κάποια χαρά, η ιστορία όμως αλλιώς τα είχε σχεδιάσει.
Κωνσταντίνος Τζαμιώτης, Σε ποιον ανήκει η κόλαση, Εκδόσεις Μεταίχμιο
Δεξιοτεχνικά δοσμένες είναι οι σύντομες ιστορίες του συγγραφέα. Μέσα σε μία ή δύο σελίδες καταφέρνει όχι μόνο να μας αφηγηθεί με άμεσο τρόπο όσα επιθυμεί αλλά συγκλονίζει τον αναγνώστη με την ευφυή και ιδιαίτερη αφηγηματική του δεινότητα. Οι ιστορίες ξετυλίγονται μέσα στον χρόνο, μέσα από την ίδια μας την ύπαρξη ως έθνος εδώ και 200 χρόνια. Ιστορίες που αφορούν σε απλούς καθημερινούς ανθρώπους, ιστορίες ντυμένες με τον μανδύα της εντοπιότητας, ιστορίες βγαλμένες από όσα η ιστορία άφησε πίσω της, εγχαραγμένα κύτταρα ενός εγγεγραμμένου στον σκληρό δίσκο παρελθόντος που αξίζει να αναμοχλεύσουμε και να επαναφέρουμε στη μνήμη μας για να μάθουμε ποιοι πραγματικά είμαστε και πού οδηγούμαστε. Ο Τζαμιώτης πετυχαίνει να συγκεντρώσει διάφορες πτυχές της ελληνικής πραγματικότητας και εμείς αξίζει μέσα από αυτές να μας ανακαλύψουμε.
Hugues Pagan, Χαμένο προφίλ, Εκδόσεις Πόλις
Ιστορίες αστυνομικές και ιστορίες νουάρ γράφονται από πολλές και από πολλούς, όμως αφηγήσεις σαν και αυτήν του Παγκάν έχουν τη μοναδικότητά τους και αιχμαλωτίζουν ευχάριστα τον αναγνώστη, του ξυπνούν αισθήματα και συναισθήματα παρασύροντας τον σε ένα παιχνίδι λύσης του γρίφου. Ο Παγκάν, μέσα από την υπόθεση, αναδεικνύει διάφορες πτυχές της ανθρώπινης φύσης και στην πραγματικότητα, αν εμβαθύνει κάποιος, το νουάρ είναι απλά η αφορμή για να μας αφηγηθεί έναν ψυχολογικό πόλεμο που εδράζεται και επηρεάζει καίρια τον πρωταγωνιστή του. Η ζωή εξαρτάται από τις συναντήσεις που έχουμε και ο Σνέντερ είναι ενώπιον μιας δολοφονίας αλλά και της ίδιας του της μοίρας που τον καλεί. Τι θα προκύψει άραγε μέσα από αυτό το φλέγον ερώτημα και δίλημμα ανάμεσα σε έρωτα και καθήκον;
David Forster Wallace, Σύντομες συνεντεύξεις με απαίσιους άντρες, Εκδόσεις Κριτική
Η γραφή του Wallace μοιάζει με το κεντρί της μέλισσας γιατί ταράζει συθέμελα, όπως λίγοι μπορούν, την ψυχική κατάσταση του αναγνώστη του και του εγείρει ερωτήματα και απορίες σχετικά με αυτά που καταθέτει με τόση αλήθεια και αυθεντικότητα πάνω στο χαρτί. Ταυτόχρονα όμως, μπορεί και εξομαλύνει αυτόν την ενόχληση με το χιούμορ και την φλεγματικότητα που επιστρατεύει για να αφηγηθεί ιστορίες όπως αυτές που διαβάζουμε εδώ και είμαστε ευλογημένοι που τις έχουμε. Ο πρόωρος θάνατός του στέρησε από τον αναγνώστη και άλλες τέτοιες ιστορίες που αφορούν σε πρόσωπα βγαλμένα από την καθημερινότητα, χωρίς κανένα ίχνος ωραιοποίησης. Οι ήρωές του παρουσιάζονται μέσα στον ανθρώπινο μανδύα τους καταδεικνύοντας την ευθραυστότητα του ανθρώπου και των σχέσεων που συνάπτει.
