Για κάθε αναγνώστη οι λίστες με τα προτεινόμενα βιβλία είναι κάτι παραπάνω από βασανιστικές γιατί πολύ απλά θέλει να τα διαβάσει όλα. Και όταν εννοούμε όλα, εννοούμε εκείνα τα βιβλία που αξίζουν προσοχής και ευτυχώς τα τελευταία χρόνια τα βιβλία που αξίζουν να διαβαστούν ή ακόμα καλύτερα να μελετηθούν έχουν αυξηθεί, προς έκπληξη όλων. Τίτλοι σε όλες τις κατηγορίες, τίτλοι διαφορετικοί με άξιες μεταφράσεις, πολλές αξιόλογες ανατυπώσεις. Και βέβαια μη λησμονούμε πως η διαχρονική λογοτεχνία έχει επανέλθει δριμύτερη κατακτώντας όλο και μεγαλύτερο έδαφος.
Δεν είναι εύκολο να ξεχωρίσεις βιβλία ανάμεσα στα τόσα πολλά που κυκλοφορούν, όμως δεν είναι υπερβολή να πούμε πως αυτοί οι τίτλοι που παρουσιάζονται εδώ είναι επιλεγμένοι καρποί από μία πλούσια σε παραγωγή σοδειά και με δυσβάσταχτη οικονομικά προσπάθεια των Ελλήνων εκδοτών. Προτείνονται λοιπόν χωρίς επιφύλαξη γιατί προσφέρουν πολλαπλά επίπεδα συλλογισμού και διαφορετικές προσεγγίσεις, είναι βιβλία που χαρίζουν συντροφιά και απευθύνονται σε όλες και σε όλους που είναι έτοιμες και έτοιμοι να τα δεχθούν.
Σε λίγες μέρες το 2019 θα αποτελεί παρελθόν και θα υποδεχτούμε με χαρά το 2020, με την ελπίδα αυτή η χρονιά να είναι ακόμα καλύτερη από την προηγούμενη. Ως προς το βιβλίο, το 2019 ήταν μια καλή παραγωγική χρονιά καθώς κυκλοφόρησαν πολλά αξιόλογα βιβλία, μερικά από τα οποία μας αιχμαλώτισαν πραγματικά με την αφηγηματική τους δεινότητα και χαράχτηκαν για πάντα στη μνήμη μας σε σημείο που κάποια στιγμή θα ανατρέξουμε και πάλι σε αυτά.
Το βιβλίο είναι η καλύτερη παρέα ακόμα και σε περιόδους εορτών που περιστοιχιζόμαστε από φίλους και συγγενείς και δεν βρίσκουμε χρόνο για εμάς. Αξίζει όμως να βρούμε λίγο χρόνο να αφιερώσουμε σε ένα καλό βιβλίο έτσι ώστε να απολαύσουμε στιγμές μοναδικές. Αξίζει να αφήσουμε να μας συναρπάσουν τα βιβλία με τις ιστορίες και τα πρόσωπα στα οποία αναφέρονται, να γίνουμε συμπρωταγωνιστές σε ένα όμορφο ταξίδι. Εδώ παρουσιάζονται μερικά από αυτά τα βιβλία, τα οποία έχουν λόγο να μας συντροφεύσουν αυτές τις μέρες των εορτών και βέβαια να μην λησμονούμε πως το καλύτερο δώρο είναι πάντα ένα καλό βιβλίο.
Ovidius, Με την πένα του θεού Έρωτα, Εκδόσεις Αιώρα
Ο άνθρωπος, εκτός από πολιτικό ζώο όπως έλεγε ο Αριστοτέλης, είναι και ένα ερωτικό ον από την γέννησή του μέχρι και τον θάνατό του και αυτό η ερωτική λογοτεχνία, το αναδεικνύει περίτρανα. Ο έρωτας είναι η ίδια η ζωή. Οι πόθοι και τα πάθη αναλύονται από τους συγγραφείς και αναδεικνύουν την αδύναμη φύση των ανθρώπων που προσπαθούν να χαλιναγωγήσουν τις ορέξεις τους για έρωτα, να αντισταθούν στην απιστία και να εκφράσουν τα θέλω τους ή τα όχι τους. Οι επιστολές των τεσσάρων γυναικών της μυθολογίας που καταγράφει ο Οβίδιος είναι η απόδειξη πως ο άνθρωπος είναι αδύναμος και τρωτός ενώπιον του θεού Έρωτα, αυτόν που ανάβει φλόγες στις επιθυμίες και “μαστιγώνει” τις αντιστάσεις των ανθρώπων οδηγώντας τους σε σφάλματα.
Έρμαν Έσσε, Στο περίπτερο του κήπου του Πρεσσέλ, Εκδόσεις Κουκούτσι
Ο συγγραφέας του Λύκου της Στέπας και του Ντέμιαν, για μια ακόμα φορά ξεδιπλώνει το μεγαλείο της γραφής του με ένα σύντομο αλλά πολύ ουσιαστικό και στοχαστικό κείμενο που αποδεικνύει τα πολλαπλά και δραστήρια ρεύματα του νου του. Η ιστορία αφηγείται την συνάντηση τριών μεγάλων Γερμανών ποιητών, μία συνάντηση κορυφής και ένα ποιητικό συμβούλιο θα μπορούσε να πει κανείς. Πρόκειται για συνύπαρξη δύο νέων ποιητών υπό το βλέμμα του σοφού και μεγαλοφυούς Χαίλντερλιν και την έντονη διάθεσή τους για ανταλλαγή απόψεων από όπου θα προκύψουν διαστάσεις απόψεων και διαφορετικότητα αντιλήψεων. Μέσα από το εξαιρετικά μεταφρασμένο κείμενο από τον Β. Χ. Παλιγγίνη και μέσα από τις τρεις εμβληματικές προσωπικότητες, προβάλλεται η γοητευτική τέχνη της ποίησης και η ενδελεχής αναζήτηση και καταβύθισή της στον κόσμο με σκοπό την κατανόησή του.
Γιάννης Μακριδάκης, Οι βάρδιες των πουλιών, Εκδόσεις Εστία
Ποτέ ο χρόνος δεν είναι αρκετός για να ξετυλίξεις το κουβάρι μιας ζωής και ποτέ κανείς δεν βγαίνει αλώβητος και ατάραχος από την τριβή με το παρελθόν. Ειδικά μάλιστα όταν αυτό στριφογυρίζει και γλυκοκοιτάζει το παρόν σαν την μέλισσα γύρω από το λουλούδι που προσπαθεί να προσγειωθεί για να τραφεί. Οι ήρωες του Μακριδάκη είναι φυσιογνωμίες οικείες, είναι μάρτυρες μίας άγριας ομορφιάς και ενός χρόνου που πληγώνει αλλά συνάμα χαροποιεί. Η νοσταλγική διάθεση και το άνοιγμα του χρονοντούλαπου της ιστορίας δεν άφησε ποτέ κανέναν ασυγκίνητο. Ο συγγραφέας, στον γνωστό ρόλο του ηθογράφου, κινηματογραφεί με την πένα του και ακουμπάει στο χαρτί τις κατάλληλες λέξεις που θα φτιάξουν το παζλ των αναμνήσεων. Τα πουλιά είναι σύντροφοί του σε αυτό το υπέροχο ταξίδι και κομίζουν τα φτερά της ελπίδας.
Jean–Christophe Rufin, Το κόκκινο περιλαίμιο, Εκδόσεις Utopia
Μέσα στη δίνη του πολέμου και κάτω από αντίξοες συνθήκες μπορεί να ξεπηδήσει η ελπίδα για τη ζωή και να ανοίξει η καταπακτή που κρύβει το φως; Τρία πρόσωπα, τρεις παράλληλοι κόσμοι υπό την σκέπη όμως της ίδιας πραγματικότητας, της φρίκης ενός πολέμου που διέλυσε και καταπάτησε την ανθρώπινη αξιοπρέπεια ενώ ανέδειξε την αφοσίωση ως όπλο αντίστασης στο κακό. Ο Rufin εμποτίζει τη ζωή των ηρώων του με την ελπίδα της αγάπης και της ζωής, μπορεί όμως ο άνθρωπος αντίθετα με τα ζώα να πάει πέρα από την πίστη του και την αγάπη του για τον συμπολεμιστή του και να αγαπήσει και τον εχθρό του κάνοντας πράξη όσα δίδαξε ο Χριστός; Ο συγγραφέας με αυτό το συνταρακτικό μυθιστόρημα δίνει τις δικές του απαντήσεις.
Ριονοσούκε Ακουταγκάβα, Η ζωή ενός ανόητου ανθρώπου, Εκδόσεις Ερατώ
Πατέρας της σύγχρονης ιαπωνικής λογοτεχνίας και εισηγητής του μοντερνισμού, ο Ακουταγκάβα γεννήθηκε το έτος του Δράκου για αυτό και το όνομά του Ριονοσούκε σημαίνει γιος του Δράκου. Επίμονος αναγνώστης της δυτικής λογοτεχνίας και ποίησης, όπως Μπωντλαίρ, Γέιτς, Μωπασάν, Τολστόι και πολλών άλλων, είχε την πεποίθηση πως η λογοτεχνία είχε ως αποστολή να φέρει κοντά τους πολιτισμούς έτσι ώστε αυτοί να βρίσκουν κοινό τόπο αναφοράς και συνομιλίας. Ο πολιτισμός και η διαμόρφωση μιας πολιτιστικής ταυτότητας ήταν επίσης ένας σκοπός του έργου του και μέσα από τις ιστορίες που παρουσιάζονται εδώ, ιστορίες που αναφέρονται σε εποχές της ιστορίας που η Ιαπωνία βρισκόταν πιο κοντά από ποτέ στο δυτικό κόσμο. Ο αναγνώστης έρχεται σε επαφή με μικρές σύντομες αλλά και διδακτικές ιστορίες που αποκαλύπτουν το μεγαλείο της γραφής του.
Herve Le Corre, Στον ίσκιο της πυρκαγιάς, Εκδόσεις του Εικοστού πρώτου
Θέλει υψηλή δεξιοτεχνία και αφηγηματική δεινότητα ώστε να παντρέψεις την ιστορία με την αστυνομική πλοκή και αυτό είναι ένα έργο που λίγοι το πετυχαίνουν. Ο Ερβέ Λε Κορ, αναμφίβολα ένας από τους πιο καταξιωμένους και αναγνωρισμένους Γάλλους συγγραφείς, κατορθώνει να αιχμαλωτίσει και να συναρπάσει τον αναγνώστη χρησιμοποιώντας το νουάρ ως είδος για να αφηγηθεί όσα η Ιστορία μας κρύβει. Τα γεγονότα του 1870, όταν και έλαβε χώρα η Κομμούνα, μέσα σε ένα ασταθές κοινωνικό, ιστορικό και πολιτικό περιβάλλον είναι συνταρακτικά και φέρνουν ανατροπές. Μέσα σε αυτό το χάος πραγματοποιούνται σειρά ανεξήγητων δολοφονιών, τις οποίες καλείται να διαλευκάνει ο επιθεωρητής Ροκ ενώ παράλληλα προσπαθεί να σώσει την Καρολίν. Ένα μυθιστόρημα πραγματικά εξαιρετικό!
Gottfried Benn, Ποιήματα, Εκδόσεις Gutenberg
Προερχόμενος από ένα αυστηρό λουθηριανό θρησκευτικό περιβάλλον, σπούδασε θεολογία για να ικανοποιήσει τον πατέρα του. Πραγματοποίησε ιατρικές σπουδές και εργάστηκε ως παθολόγος μεταξύ 1912 και 1913. Τα χρόνια αυτά υπήρξαν καθοριστικά αφού τα πρώτα του ποιήματα, ένα πολύ δυνατό ξεκίνημα, υπήρξαν χαρακτηριστικά του εξπρεσιονιστικού του ύφους, ένας Σίλε ή ένας Νόλντε της ποίησης. Μέσα από τα ποιήματά του, ανακαλύπτουμε μία σαφή υπαρξιακή αναζήτηση και μία ολοένα και πιο έντονη στοχαστική διάσταση. Κατά την διάρκεια του χιτλερισμού, υπερασπίστηκε ανοιχτά το καθεστώς ενώ αποκήρυξε τα πρώιμα ποιήματά του ως εκφυλισμένα. Μέσα στον πόλεμο και μέχρι τον θάνατό του από καρκίνο δεν σταμάτησε να γράφει ποίηση και δοκίμια, σήμερα θεωρείται ένας από τους κορυφαίους Γερμανούς ποιητές και ανήκει δίκαια στο πάνθεον της παγκόσμιας ποίησης. Η έκδοση είναι δίγλωσση ενώ το δύσκολο έργο της μετάφραση, της επιμέλειας καθώς και το επίμετρο τα οφείλουμε στον Κώστα Κουτσουρέλη.
Thomas C. Forster, Τα μυστικά της λογοτεχνίας. Πως να διαβάζετε τη λογοτεχνία σαν ειδικός, Εκδόσεις Κλειδάριθμος
Είναι από τα βιβλία που τα λόγια ίσως και να είναι περιττά γιατί το μοναδικό αυτό βιβλίο μιλάει από μόνο του στην ψυχή κάθε αναγνώστη, πόσο μάλλον σε αυτούς που καταβυθίζονται στα άδυτα του λογοτεχνικού κόσμου που έχει και παρέχει τόσες χαρές. Ο συγγραφέας, με εξαιρετικά ευφυή τρόπο, μας μυεί στα μυστικά της λογοτεχνίας και μας προσφέρει την ανείπωτη χαρά να γνωρίσουμε τους συγγραφείς μέσα από τα έργα τους και τα έργα μέσα από χαρακτηριστικές στιγμές των συγγραφέων όπως ο Μέλβιλ, ο Ντίκενς, ο Λόρενς. Μας πηγαίνει στα παρασκήνια της γραφής και της προετοιμασίας κορυφαίων βιβλίων, μοιράζεται μαζί μας άγνωστες ιστορίες και μας ανοίγει την κουρτίνα για να μπούμε και εμείς στο λογοτεχνικό εργαστήριο. Ένας υπέροχα γραμμένος οδηγός ανάγνωσης για κάθε αναγνώστη, πόσο μάλλον για τον παθιασμένο!
