“Φως της αλήθειας, μάρτυρας των καιρών, δάσκαλος της ζωής είναι η Ιστορία” είχε γράψει ο Κικέρων. Πράγματι, η ιστορία όπως και η τέχνη, είναι το πέρασμα του ανθρώπου από τη γη, είναι η απόδειξη της ίδιας του της ύπαρξης, των λαθών του αλλά και των επιτευγμάτων του. Τα πρόσωπα της Ιστορίας είναι συνυφασμένα με τις τύχες των λαών, πρόσωπα που άλλαξαν προς το καλύτερο ή προς το χειρότερο τον ρου της ιστορίας και τον επηρέασαν καίρια με τις σωστές ή λανθασμένες αποφάσεις της. Η ιστορία μάς διδάσκει και μας θυμίζει πώς να αποφεύγουμε τα λάθη του παρελθόντος, πολλές φορές όμως μας θυμίζει και το πόσο τρωτοί είμαστε, πόσο εύθραυστοι είμαστε, πόσο αδύναμοι είμαστε. Η Ιστορία είναι όμως και αμείλικτη και διορθωτική πολλές φορές, τοποθετεί τα πράγματα στη θέση τους και φέρνει στο προσκήνιο όλα εκείνα που κάποιος θα ήθελε να μείνουν εν κρυπτώ.
Η επιστήμη της Ιστορίας είναι εδώ για να ανατρέχουμε κάθε στιγμή σε αυτήν και να τη συμβουλευόμαστε, να μαθαίνουμε τι συνέβη στο παρελθόν και τι μέλλει γενέσθαι στο άμεσο και απώτερο μέλλον, είναι η σοφή μητέρα όλων μας. Διότι οι εποχές μπορεί να αλλάζουν, οι άνθρωποι όμως όχι. Εδώ παρουσιάζονται βιβλία που αφορούν σε πολύ μακρινές αλλά και σε πιο πρόσφατες περιόδους της Ιστορίας μέσα από τις οποίες γινόμαστε σοφότεροι και αντιλαμβανόμαστε τι μπορούμε να πετύχουμε δίχως πολέμους και με περισσότερη ειρήνη και ομόνοια. Ο άνθρωπος πάντα θα παραμένει ικανός για το καλύτερο και το χειρότερο και η Ιστορία είναι η τρανή απόδειξη αυτού!
Peter Frankopan, Η πρώτη σταυροφορία, Εκδόσεις Αλεξάνδρεια
Η ιστορία των Σταυροφοριών παραμένει μία σκοτεινή περίοδος στην Ιστορία της Ευρώπης, παραμένει και ένα όχι αρκετά ξεκάθαρο κομμάτι όπου πολλά αιωρούνται για το τι πραγματικά συνέβη. Αυτό το ιδιαίτερα πλούσιο σε γεγονότα πόνημα θα μας βοηθήσει να γνωρίσουμε καλύτερα την περίοδο εκείνη κατά την οποία οι Ευρωπαϊκές δυνάμεις κλήθηκαν από τον Πάπα Ουρβανό Β’ να εκστρατεύσουν στην Ιερουσαλήμ για να την απελευθερώσουν από το επικίνδυνο Ισλάμ. Σε εποχές όπου διαφαίνεται η ιστορία να ξαναγράφεται με άλλους όρους αλλά πάλι από ανθρώπους με αδυναμίες και πάθη, ένα τέτοιο βιβλίο ρίχνει φως σε έναν πόλεμο Ανατολής και Δύσης, σε έναν πόλεμο θρησκειών που μετράει πολλούς πολλούς αιώνες δίχως να έχει βρει την λύση του. Ο Frankopan μας εντάσσει με δεξιοτεχνία σε έναν κόσμο τόσο μακρινό αλλά και τόσο κοντινό.
Peter Fritzsche, Ζωή και θάνατος στο Τρίτο Ράιχ, Εκδόσεις Θύραθεν
Στο Μεφίστο του Κλάους Μαν, σε αυτό το σκοτεινό και ομιχλώδες μυθιστόρημα γίνεται μία καταβύθιση από μέρους του συγγραφέα σε όσα ο ίδιος βίωσε κατά την κρίσιμη περίοδο της επικράτησης της δικτατορίας του Γ’ Ράιχ. Είναι η αντανάκλαση ενός κόσμου κλεισμένου και αποκλεισμένου από μία ομάδα, μια συμμορία ανθρώπων που εξευτελίζουν, εκμεταλλεύονται και χειραγωγούν την ανθρώπινη υπόσταση. Αυτήν την πραγματικότητα περιγράφει και αυτό το βιβλίο που φωτίζει τις στιγμές “ζωής” και θανάτου κατά την περίοδο του Τρίτου Ράιχ, αυτής της ζοφερής περιόδου που κόστισε τη ζωή σε τόσους ανθρώπους. Άλλοι “τυχεροί” άνθρωποι που δεν πέθαναν είδαν τη ζωή τους να κατακρημνίζεται, την προσωπικότητά τους και την αξιοπρέπειά τους να εξευτελίζονται από μία συμμορία εγκληματιών και παρανοϊκών που σκοπό είχαν μόνο την εξολόθρευση όσων δεν συμβάδιζαν με τις πεποιθήσεις τους.
Antony Beevor, Άρνεμ, Εκδόσεις Γκοβόστη
Μπορεί ο ολέθριος και καταστροφικός Δεύτερος Παγκόσμιος πόλεμος να έχει λήξει πριν από σχεδόν 75 χρόνια, όμως τα γεγονότα που έλαβαν χώρα καθ’ όλη τη διάρκειά του δεν έχουν πάψει να απασχολούν τους ιστορικούς και τους απανταχού συγγραφείς. Ο Beevor, αυτός ο πολυπράγμων και τόσο εμπνευσμένος ιστορικός, αυτήν την φορά πραγματεύεται τη Μάχη του Άρνεμ, την τελευταία νίκη των Γερμανών όπως αποκαλείται. Είναι μία μάχη που έλαβε χώρα σε μία πόλη της Ολλανδίας και οι σύμμαχοι θεωρούσαν πως θα έχουν το πάνω χέρι ειδικά και θα έβαζαν τέλος στην κυριαρχία των Γερμανών. Δυστυχώς όμως ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες και έτσι ο Β’ Παγκόσμιος πόλεμος θα συνεχιζόταν μετά από αυτή τη δυσμενή εξέλιξη για λίγο ακόμα καιρό. Ο Beevor αναδεικνύει τόσο την μάχη όσο και άλλες πτυχές του πολέμου γενικότερα σε ένα σύγγραμμα απαραίτητο για όλους.
Τζάιλς Μίλτον, D–Day. Απόβαση στη Νορμανδία, Εκδόσεις Μίνωας
Ο συγγραφέας των βιβλίων Χαμένος Παράδεισος και Σμύρνη 1922 εντρυφά αυτήν την φορά σε ένα ζωτικής σημασίας ιστορικό γεγονός που άλλαξε αναμφίβολα τον ρου της Ιστορίας όπως την γνωρίζουμε. Πρόκειται για την πολύκροτη και πολυσήμαντη απόβαση των συμμάχων στη Νορμανδία όπου και γράφτηκαν ευτυχώς για τη Δημοκρατική Ευρώπη οι τίτλοι τέλους των Ναζιστών και του Τρίτου Ράιχ. Μέσα από αυθεντικές αφηγήσεις Αμερικανού, Γερμανού και Γάλλου, ο Μίλτον μας επαναφέρει με την εξαιρετική του γραφή σε όσα δραματικά αλλά και κοσμοϊστορικά συνέβησαν τότε. Το πλήγμα που δέχτηκε η Ναζιστική Γερμανία ήταν ανεπανόρθωτο και ο δρόμος προς την νίκη θα άνοιγε διάπλατα και ξεκάθαρα με αποκορύφωμα βέβαια την απελευθέρωση των εδαφών και την οριστική επικράτηση των Συμμαχικών δυνάμεων.
Simon Jenkins, Μια σύντομη Ιστορία της Ευρώπης, Εκδόσεις Ψυχογιός
Η αποκαλούμενη και Γηραιά ήπειρος σημάδεψε την Ιστορία ανά τους αιώνες με γεγονότα που άφησαν το στίγμα σε ολόκληρο τον κόσμο και τον επηρέασαν. Από την Αρχαία Ελλάδα, το Βυζάντιο, το Δυτικό μεσαίωνα, την Αναγέννηση μέχρι την σύγχρονη Ιστορία του 20ου αιώνα, η Ευρώπη είναι βασική πρωταγωνίστρια των εξελίξεων, είναι η ήπειρος που συγκεντρώνει τα βλέμματα των υπόλοιπων ηπείρων (Αυστραλία και Αμερική), οι οποίες ανακαλύφθηκαν από Ευρωπαίους θαλασσοπόρους. Ο συγγραφέας με έναν λόγο καίριο συμπυκνώνει όσο αυτό είναι δυνατό τα γεγονότα σε αυτό το πολύ ενδιαφέρον σύγγραμμα. Πρόσωπα και φυσιογνωμίες όπως ο Πλάτωνας, ο Καρλομάγνος, ο Νταλί και ο Τσώρτσιλ μεταξύ πολλών άλλων επηρέασαν τον ρου της ιστορίας. Ένα βιβλίο εισαγωγής για όσους θέλουν να συναντήσουν την Ιστορία μας.
Peter Sarris, Βυζάντιο, Εκδόσεις Παπαδόπουλος
Το Βυζάντιο αποτέλεσε κατά μία έννοια την συνέχεια της Ρωμαϊκής αρχαιότητας σε συνδυασμό με την κληρονομιά του ελληνικού πολιτισμού. Ωστόσο, η μετάβαση δεν ήταν αναίμακτη καθώς ο Χριστιανισμός επέβαλλε τους όρους του έναντι του Παγανισμού με μεθόδους όχι και τόσο ειρηνικές. Το Βυζάντιο γίνεται πλέον το επίκεντρο των εξελίξεων στην Ανατολική πλευρά της Ευρώπης σε παραλληλισμό βέβαια με το Δυτικό μεσαίωνα που διαμορφώνεται με τα διάφορα βασίλεια να αλλάζουν χέρια. Το Βυζάντιο συναντά πολλές πτυχές ως χώρος γεωγραφικός και αποτελεί ένα πολύπλοκο μωσαϊκό όπου συγκεντρώνονται διαφορετικές φυλές και κοινωνίες που λειτουργούν όμως υπό την ίδια “στέγη”. Η Ρώμη θα αποτελεί πλέον το κέντρο του Δυτικού κόσμου ενώ η Κωνσταντινούπολη εκείνο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, ωστόσο οι απειλές που απειλούν την συνοχή και την επιβίωσή του είναι πολλές.
Σωτήρης Ριζάς, 1909. Η μετάβαση της Ελλάδας στον 20ό αιώνα, Εκδόσεις Μεταίχμιο
Έτος 1909, έτος προσπάθειας Ανόρθωσης της ελληνικής πολιτικής πραγματικότητας, έτος όμως και του στρατιωτικού κινήματος στο Γουδί και της έναρξης των εσωτερικών συγκρούσεων που θα καταλήξει χρόνια αργότερα στον Εθνικό διχασμό και την αντιπαράθεση βενιζελικών και βασιλικών με ολέθριες συνέπειες με κυριότερη αυτήν της Μικρασιατικής καταστροφής. Ο 20ος αιώνας αρχίζει για την Ελλάδα με ένα κλίμα διενέξεων και μια ιστορική μορφή και πολιτική φυσιογνωμία όπως του Ελευθερίου Βενιζέλου να πρωταγωνιστεί. Είναι αυτός που θα βάλει τις βάσεις και θα ακολουθήσει συγκεκριμένη στρατηγική για την αναδιαμόρφωση του παρωχημένου πολιτικού σκηνικού. Αυτό το εγχείρημά του θα φέρει όμως και βίαιες αντιδράσεις έναντι του παλαιού πολιτικού κατεστημένου, το οποίο επιθυμεί και εκείνο να μείνει στο προσκήνιο.
Φρεντερίκ Χάρισον, Θεοφανώ. Η Σταυροφορία του 10ου αιώνα, Εκδόσεις Αίολος
Το βιβλίο αυτό του σπουδαίου ιστορικού και συγγραφέα Φρέντερικ Χάρισον παντρεύει ιδανικά, αρμονικά και με μεγάλη επιτυχία την Ιστορία με την μυθιστορία, είναι από τα βιβλία που διαβάζεις και ξαναδιαβάζεις και ανακαλύπτεις μία εποχή και μία περίοδο με ανατροπές και ιστορικά γεγονότα πολύ κρίσιμα για την εξέλιξη της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Πρωταγωνίστρια και κεντρικό πρόσωπο του βιβλίου αυτού είναι η Θεοφανώ, η οποία και υπήρξε σημαντική φυσιογνωμία αφού σχετίστηκε με τρεις κορυφαίους αυτοκράτορες και με την παρουσία της στο παλάτι της ο αναγνώστης γίνεται κοινωνός μίας ιστορικής συγκυρίας όπου γνωρίζουμε τις σχέσεις μεταξύ θρησκείας και πολιτικής, τα παρασκήνια της εξουσίας με συνωμοσίες, διενέξεις και άλλα συμβάντα που ντύνουν τον μύθο του Βυζαντίου στον χρόνο.
