Οι σχέσεις των ανθρώπων έχουν αλλάξει άρδην τα τελευταία χρόνια, ειδικά από τότε που η τεχνολογική επανάσταση μετέβαλε ριζικά τον τρόπο επικοινωνίας μας. Δεν είμαστε πια οι ίδιοι, δεν συμπεριφερόμαστε στον φίλο μας/στην φίλη μας, στον/στην σύντροφό μας ή στον/στην σύζυγό μας με τον ίδιο τρόπο όπως πριν. Θα μπορούσαμε να πούμε με την παρατήρηση των όσων εκτυλίσσονται γύρω μας πως οι άνθρωποι βιώνουν με ιδιαίτερα βίαιο τρόπο την αλλαγή των κοινωνικών συνθηκών σε σημείο που προκαλούνται πολλά και ποικίλα προβλήματα συμβίωσης, προβλήματα που όλο και αυξάνουν αντί να μειώνονται. Η κρίση μεγαλώνει και τα ζευγάρια αντιμετωπίζουν πολύ συχνά το φάσμα του χωρισμού ως μία μέθοδο επίλυσης των διαφορών τους.
Αναζητώντας την ομαλότητα στις σχέσεις του σήμερα
Ο Προν στο μυθιστόρημα αυτό καταπιάνεται και πραγματεύεται ένα ζευγάρι σε σύγχυση, Εκείνον και Εκείνη, δύο πρόσωπα που βιώνουν τη διάλυση της κοινής τους πορείας και ολισθαίνουν δίχως άλλο σε μία φάση σταύρωσης της σχέσης τους που περνάει πλέον από σαράντα κύματα. Αναπόφευκτα έρχονται σε επαφή με άλλους ανθρώπους, με νέες γνωριμίες που όμως αδυνατούν να γεμίσουν τη δική τους παλιά ζωή, πλην όμως λειτουργούν προσωρινά ως θεραπευτικά φάρμακα ώστε να ιάνουν κατά κάποιον τρόπο την απώλεια. Ο ένας λείπει στον άλλον, ο ένας καθρεφτίζει στις νέες γνωριμίες την σχέση τους και επιχειρούν να πείσουν τους εαυτούς τους πως ό,τι συμβαίνει είναι αναγκαίο και είναι σίγουρα για καλό.
“Αναρωτήθηκε αν το διαμέρισμα που είχαν μοιραστεί οι δύο τους μέχρι χτες αντικατόπτριζε τουλάχιστον εν μέρει τη δική της προσωπικότητα, όπως έκανε αυτό της Ντιάνα, ή αν αυτό που αποκάλυπτε ήταν η προσωπικότητα Εκείνου, ή καλύτερα η ύπαρξη μιας προσωπικότητας που ήταν προϊόν αυτού του διμούτσουνου ζώου που είναι κάθε ζευγάρι ͘”. Ο Προν είναι ιδιαίτερα καυστικός και φλεγματικός ως προς τις αντιδράσεις τους, έχει έναν λόγο βιτριολικό για τα όσα διαδραματίζονται ανάμεσα σε Εκείνον και Εκείνη και έχει ενδιαφέρον ο τρόπος που αφηγείται τη ζωή τους ο ένας δίχως τον άλλον. Αυτό που κατανοεί ο αναγνώστης είναι η λαϊκή ρήση του μαζί δεν κάνουμε και χώρια δεν μπορούμε και για αυτό τον λόγο είναι δηκτικός και ειρωνικός όταν αναφέρεται στα σχόλια που ξεστομίζουν οι ίδιοι προς τους φίλους και τις φίλες τους.
Φαίνεται εκ των προτέρων, αν και κανείς δεν είναι βέβαιος για αυτό, πως είναι μονόδρομος η επανασύνδεσή τους με όρους καλύτερους από πριν. Και οι δύο στο διάστημα του χωρισμού δοκιμάζουν τρόπους και βρίσκουν λύσεις για να ξεπεράσουν ο ένας τον άλλον όμως κατά κάποιον τρόπο μαγικό και μοναδικό ονειρεύονται να επανέλθουν στην πρότερη κατάσταση της σχέσης τους όταν διαπιστώνουν για παράδειγμα πως οι νέες γνωριμίες δεν τους εξασφαλίζουν καμία ικανοποίηση, ηρεμία ή ασφάλεια. Μοιάζουν και οι δύο έρμαια του δοχείου από το οποίο πίνουν νερό και αυτή η φιλοσοφία των συγκοινωνούντων δοχείων είναι δύσκολο να βρεθεί αλλού. Μοιάζουν και οι δύο σαν ένα μωρό που είναι ακόμα συνδεδεμένο άρρηκτα με τον ομφάλιο λώρο που ποτέ δεν κόπηκε.
Ανατροπή δεδομένων ή ολική και ολοκληρωτική αποκοπή;
Καθώς ο Προν προχωράει στην εξιστόρηση των παράλληλων βίων τους, ο αναγνώστης είναι αυτός που λαμβάνει πρωτοβουλίες να τους ψυχολογήσει και να εκμαιεύσει πληροφορίες για το πού θα οδηγηθεί αυτό το αέναο αφηγηματικό δράμα που ξεδιπλώνεται μπροστά του. Πώς μπορεί ο ένας να αντέξει μακριά από τον άλλον και για πόσο διάστημα άραγε; Τι θα είναι αυτό που ενδεχομένως θα μπορούσε να ξεκλειδώσει μία επαναφορά στο παρελθόν, μία νέα επανεκκίνηση δηλαδή; Τι υποχωρήσεις και τι σφάλματα Εκείνη και Εκείνος θα αποδεχτούν για να έρθουν και πάλι κοντά; Όλα αυτά άραγε είναι στην φαντασία μας ή έχουμε μία διαίσθηση πως θα συμβούν όντως; Ο Προν είναι αινιγματικός, είναι ευρηματικός, διεισδυτικός, ψυχολογικά δραστήριος και λειτουργεί ως ο προσωπικός τους ψυχίατρος ερήμην τους.
“Δεν είχε καν διαβάσει πολύ αυτές τις βδομάδες και δεν θυμόταν την τελευταία φορά που μια παράγραφος ή μια σελίδα τού είχαν αποσπάσει την προσοχή, έστω για λίγο, από τη διαπίστωση της απώλειάς του. Εκείνος είχε προσπαθήσει να είναι μαζί της – κι Εκείνη είχε προσπαθήσει επίσης πιθανότατα -, αλλά και οι δύο απομακρύνονταν ο ένας από τον άλλον παρά τη φυσική εγγύτητα ͘ ίσως Εκείνη να φοβόταν πως Εκείνος θα την απογοήτευε, κι Εκείνος είχε συμμεριστεί τον φόβο της, στον οποίο είχε προσθέσει τη βεβαιότητα πως θα το έκανε, πως από τη μια στιγμή στην άλλη θα την απογοήτευε ͘”. Ιδού ένα απόσπασμα που φανερώνει πασιφανώς τον κυκεώνα σκέψεων και συλλογισμών, διαδρόμων και στοών πολυεπίπεδων ερμηνειών του ενός για τον άλλο. Μοιάζει με πολυκατοικία που ο ένας αναζητά τον άλλο σε κάποιο από τα διαμερίσματα αλλά κάθε φορά ο καθένας βρίσκεται σε διαφορετικό σπίτι και δεν μπορούν να βρεθούν πνευματικά και σωματικά.
Ο Προν είναι ιδιαίτερα αιχμηρός στον λόγο του και με αφορμή την επανάσταση της ανάπτυξης σχέσεων – πραγματικών ή εικονικών άραγε – που δήθεν προσφέρουν τα κοινωνικά δίκτυα κάνει αναφορά και σε αυτήν την πλάνη μιας νέας νοοτροπίας που μοιάζει όμως να βουλιάζει στην ανυπαρξία συναισθημάτων, στην απουσία επικοινωνίας ενώ το εργαλείο των κοινωνικών δικτύων υποτίθεται πως ήρθε για να υπηρετήσει πρωτίστως αυτόν τον ουσιώδη ρόλο. Και όμως το τέλος της ιστορίας δείχνει στον αναγνώστη και στους ίδιους, σε Εκείνον και σε Εκείνην πως η πραγματική αγάπη και η αμοιβαία τρυφερότητα, το περίφημο δέσιμο είναι στοιχεία δυσεύρετα και όταν βρεθούν οφείλουν να διατηρηθούν ως κόρη οφθαλμού!
“Δεν ήταν η πρώτη φορά που τον επισκεπτόταν στο διαμέρισμά του, αλλά ήταν η πρώτη φορά που φαινόταν να ενδιαφέρεται γι’ αυτό που συνέβαινε στον δρόμο και για τη θέση που είχε διαλέξει Εκείνος για να την παρατηρεί”.
“Ένας μαύρος μονόλιθος κατευθυνόταν πάνω τους αυτή τη στιγμή από το βάθος του χώρου και του χρόνου και η αγάπη που ένιωθαν ο ένας για τον άλλον ήταν η κόλλα που τα κρατούσε όλα ενωμένα ως τον ερχομό του, όταν κάποιος θα διάβαζε τα χαραγμένα σημάδια στη σκοτεινή επιφάνειά του”.
