Πριν από τρία χρόνια κυκλοφόρησε μια ταινία που αφορούσε στη ζωή του περίφημου Ιρλανδού πρίγκιπα που τόσο άδικα διασύρθηκε στην εποχή του, του οποίου το έργο δεν εκτιμήθηκε όσο έπρεπε, του οποίου η λογοτεχνική αξία καταβαραθρώθηκε υπό την σκέπη των ομοφυλοφιλικών του τάσεων. Αυτός ο κορυφαίος παραμυθάς που έγραψε ενήλικες ιστορίες με την ψυχή ενός παιδιού βρήκε καταφύγιο στην Γαλλία για να μπορέσει να ζήσει μακριά από συκοφαντίες και χυδαιολογίες. Αυτή η ταινία με τίτλο The prince είναι μία πρώτης τάξεως ευκαιρία να ξαναγνωρίσουμε αυτόν τον μεγαλειώδη δημιουργό που ναι μεν είχε πάθη και έκανε λάθη παρασυρμένος από αυτά, όπως όλοι οι άνθρωποι εξάλλου, αλλά το έργο του είναι εξέχον και ο ίδιος ανήκει στους επιφανέστερους συγγραφείς όλων των εποχών.
Η συγγραφέας, με ιδιαίτερη και ενδιαφέρουσα μορφή ανοίγει διάλογο με τον Ιρλανδό και μέσα από την συζήτηση αποκαλύπτει πτυχές της ζωής του, πτυχές της προσωπικότητάς του, πτυχές του έργου του και των απόψεών του. Πρόκειται για έναν πολύ ευφυή και ιδιαίτερα ελκυστικό τρόπο να γνωρίσει ο αναγνώστης τον άνθρωπο και συγγραφέα Όσκαρ Ουάιλντ, να διεισδύσει στον ψυχισμό του και να αποκρυπτογραφήσει μία ιδιοφυία του λόγου αλλά και έναν εκκεντρικό άνθρωπο που προσπάθησε να μετουσιώσει σε λόγο όσα τραυματικά έζησε τόσο στα παιδικά όσο και στα εφηβικά του χρόνια. Ο ευτυχισμένος πρίγκιπας, το περίφημο παραμύθι του, το οποίο έγραψε για “τα παιδιά και για όσους έχουν διατηρήσει τα παιδικά χαρίσματα της απορίας και της χαράς” όπως ο ίδιος διατεινόταν, είναι από μόνο του ένα ισχυρό οχυρό ρομαντισμού ενάντια στη βαρβαρότητα και ένας κόσμος άμυνας που χτίζει απέναντι στην ασχήμια του κόσμου μέσα στον οποίο ζει.
Ο Όσκαρ Ουάιλντ, αυτή η φυσιογνωμία με την ασθενική φύση και την ακόμα πιο εύθραυστη προσωπικότητα, αποτέλεσε, όπως και ο Βαν Γκογκ, ένα πρόσωπο βασανισμένο, μια ταλαιπωρημένη ψυχή που παραδόθηκε λόγω της ευθραυστότητάς της βορά στα νύχια των σύγχρονών του που διψούσαν για αίμα και εκδίκηση, όπως η Σαλώμη. Και αυτό γιατί υπήρξε πρωτοπόρος στο ύφος, μεγαλόπνοος και γενναιόδωρος στα αισθήματα, χτίστης ενός ολόκληρου κόσμου αισθητικής αναβάθμισης του καιρού του, κάτι που κανείς δεν κατανόησε και ίσως δεν κατανοεί ακόμα και σήμερα. Αυτός ο αυτοκαταστροφικός Ντόριαν Γκρέι που η κοινωνία πήρε το στόμα του όπως η Σαλώμη του Ιωάννη, με το έργο του εν γένει σηματοδοτεί και μια στροφή, μια συγγραφική καινοτομία και μία μοναδική σύλληψης συγγραφική ευστροφία που ενέπνευσε συγγραφείς και ποιητές, όπως ο Μπέρναρντ Σο, ο Προυστ, ο Ζιντ, ο Καβάφης, ο Σεντ Εξυπερί και “όλοι τους ήταν παιδιά του”.
Στα άδυτα του ευτυχισμένου πρίγκιπα
Η Merlin Holland στις απαντήσεις του Ουάιλντ προσθέτει εκείνα τα μπαχαρικά, εκείνες τις πινελιές που κάνουν τον λόγο του καυστικό και σκωπτικό, φλεγματικό όπως ήταν όντως τόσο στις απαντήσεις του όσο και στα γνωστά αποφθέγματά του που τόσο έχουν διαβαστεί και αναπαραχθεί μέσα στα χρόνια που ακολούθησαν. “Θα σου κάνω άλλη μία αδιάκριτη ερώτηση. Ήταν ο Ρόμπι Ρος ο πρώτος άνδρας με τον οποίο είχες ερωτική σχέση;” ρωτάει η συγγραφέας και με αφοπλιστικό τρόπο ο Ιρλανδός απαντάει: “Οι ερωτήσεις δεν είναι ποτέ αδιάκριτες αλλά οι απαντήσεις, κάποιες φορές, είναι, και η δική σας βουλιμία για γεγονότα είναι πραγματικά αποκρουστική. Ας πούμε απλώς ότι δεν θα είχα αντίρρηση αν ήταν”.
Ο χρόνος βέβαια αποκατέστησε το μέγεθος του ανδρός και η υστεροφημία του είναι η απόδειξη της εισόδου του στην πύλη της αιωνιότητας. Ο ίδιος πέρασε δια πυρός και σιδήρου, λοιδορήθηκε, εξευτελίστηκε, διασύρθηκε, διαπομπεύθηκε και θα μπορούσε κάποιος να παραθέσει μια σειρά ρημάτων για να περιγράψει το όνειδος και την απεχθή συμπεριφορά μιας κοινωνίας που αδυνατούσε να δει στα μάτια του ιδιοφυούς αυτού ανθρώπου την ομορφιά της ψυχής του και το μεγαλείο της δημιουργίας του. Ο Ιρλανδός πρίγκιπας με την κομψή εμφάνιση, την ευγενή και αξιοπρεπή συμπεριφορά απέναντι στους επικριτές του, την αγάπη του για τη μη βία αλλά και την αδιαμφισβήτητα θηλυπρεπή όσο και ευγενική φυσιογνωμία του, αποτελούσε για την κοινωνία της εποχής το απόλυτο εξιλαστήριο θύμα.
Είχε καταστεί ο ιδανικός σάκος του μποξ για να ξεβράζεται και να ξεχύνεται πάνω του ο οχετός της απαξίωσης ανθρώπων που ήταν στην πραγματικότητα μισάνθρωποι και καθόλου ανεκτικοί στο διαφορετικό. Δεν μπορείς να αγαπήσεις τους άλλους αν δεν αγαπήσεις πρώτα τον ίδιο σου τον εαυτό. Αν ζούσε ο Χριστός θα ήταν οι ίδιοι που θα φώναζαν ανοιχτά για την καταδίκη του σε θάνατο επειδή ήταν αυτός που ήταν και όχι αυτός που εκείνοι θα ήθελαν να είναι. Έτσι και στην περίπτωση του Ουάιλντ, οι δυνάστες του τον μίσησαν, τον εξόντωσαν και τον εξολόθρευσαν για να εδραιώσουν την κυριαρχία τους και την εξουσία τους πάνω σε μία φύση ασθενική, αδύναμη και ανυπεράσπιστη.
Ο Αντρέ Ζιντ, που είχε την τύχη να τον γνωρίσει και να τον ακούσει να διηγείται ιστορίες έχει γράψει στο πόνημά του, το οποίο έχει μεταφραστεί στα ελληνικά από τον Ναπολέοντα Λαπαθιώτη: “Απ’ τη σοφία του, ή ίσως απ’ την τρέλα του, δεν έδινε ποτέ παρά ό,τι πίστευε πώς θα μπορούσε να γευθεί ο ακροατής του ͘ πρόσφερε στον καθένα, κατά την όρεξή του, το φαγητό που νόμιζε πώς ταίριαζε σ’ αυτόν ͘ εκείνοι πού δεν περίμεναν τίποτε δεν έπαιρναν και τίποτε, ή μάλλον λίγο ελαφρότατον αφρό”.
Τελικά, με όπλο την αστείρευτη φαντασία του και την τρυφερότητα που εκπέμπει η ψυχή του, ξεκουράζει την μοναχικότητά του και εξωτερικεύει τον πόνο και την αδικία που νιώθει μέσα του. Με τον απαράμιλλο και χαρακτηριστικό τρόπο φιλοσοφεί και διαλογίζεται, εντρυφά στα πιο απόκρυφα σημεία της πληγωμένης του ιδιοσυγκρασίας για να τα ανακουφίσει με τα γραπτά του και πλάθει μια δική του πραγματικότητα με πρωταγωνιστή το άγαλμα του ευτυχισμένου πρίγκιπα. Διαβάστε ξανά και ξανά αυτό το υπέροχο βιβλίο και χαθείτε στις απαντήσεις, στον κόσμο του Όσκαρ Ουάιλντ που δεν θέλησε κάτι παραπάνω από το να τον αφήσουν να ζει για να γράφει.
“Στον έγγαμο βίο, οι τρεις είναι σωστή παρέα και δύο ίσον κανείς. Ο έγγαμος βιός ήταν πιο πληκτικός απ’ ότι περίμενα, και ήθελα να βιώσω νέες συγκινήσεις. Δεν ήθελα να είμαι έρμαιο των συναισθημάτων μου – ήθελα να τα χρησιμοποιώ, να τα ευχαριστιέμαι, να κυριαρχώ επάνω τους”
“Μπορεί να φανεί παράξενο, αλλά περισσότερο απ’ όλα δεν μου έλειψε η ελευθερία μου ͘ μου έλειψαν τα πράγματα που είχα πάντα ως δεδομένα στη ζωή μου – το εκλεκτό φαγητό, τα καλοραμμένα ρούχα, η γραφική ύλη και η συζήτηση”
