Είναι επιτακτική ανάγκη οι άνθρωποι να καταλάβουν πως ο κόσμος δεν τους ανήκει και η φύση έχει, χιλιετίες τώρα, τους δικούς της κανόνες και τις δικές της ανάγκες. Οι άνθρωποι είμαστε περαστικοί, είμαστε τρωτοί, είμαστε αναλώσιμοι, ανήκουμε στη φύση ως ίσοι αλλά δεν την εξουσιάζουμε και δεν κυριαρχούμε πάνω της. Η φύση και όλα τα όντα που την κατοικούν έχουν τη δική τους ζωή, τον δικό τους κύκλο ζωής, τον οποίο ο άνθρωπος δυστυχώς ταράζει και αναστατώνει με τις παρεμβάσεις του και τις κακές συμπεριφορές του που πηγάζουν από την αυταπάτη του πως είναι ο άρχων όλων. Τεράστιο λάθος να θεωρούμε πως είμαστε ένα μοναδικό είδος που όλα τα άλλα είδη θα πρέπει να μας υπηρετούν. Δεν έχουμε παρά ίσα δικαιώματα και αντίστοιχες υποχρεώσεις απέναντι σε όλους τους άλλους κατοίκους της πλάσης αυτής, είτε αυτά λέγονται ζώα, είτε φυτά, είτε ό,τιδήποτε άλλο που μεγαλώνει και αναπτύσσεται.
Έρχεται η ώρα που ο άνθρωπος οφείλει να αναλογιστεί τις ευθύνες του απέναντι σε έναν κόσμο όπου είναι εύθραυστος και ευάλωτος και αυτό αποδεικνύεται καθημερινά, η πανδημία μας έδειξε περίτρανα πως η φύση εκδικείται και θύμα της είναι πάντα ο άνθρωπος. Μπορεί να μην κάνει και τίποτα αν δεν θέλει, το σημαντικό είναι να μην παρεμβαίνει στην άγρια φύση, να μην παρακωλύει την ομαλή αναπαραγωγή, να μην παρεμβαίνει στον τρόπο ανάπτυξής της φύσης και κυρίως να μην δολοφονεί ζώα για χάρη ψυχαγωγίας. Έχουμε δικαίωμα να μην ασχολούμαστε με τα ζώα αν δεν θέλουμε αλλά δεν έχουμε δικαίωμα να αναστατώνουμε τον κόσμο τους και να τους συμπεριφερόμαστε βάναυσα και βάρβαρα, πάνω από όλα έχουμε υποχρέωση να τα σεβόμαστε.
Ας σκεφτούμε ως άνθρωποι και ας αναλογιστούμε εμείς τη θέση μας στην αντίστοιχη θέση μιας μητέρας αρκούδας για παράδειγμα. Τι θα πρέπει να πράξει η μητέρα αρκούδα όταν κινδυνεύουν τα παιδιά της από έναν ανθρώπινο κίνδυνο; Δεν θα πρέπει να αντιδράσει και να τα προστατεύσει; Τι θα συμβεί αν ένα μικρό αρκουδάκι σκοτωθεί ύστερα από τροχαίο ατύχημα; Η μητέρα άραγε δεν θα πονέσει, δεν θα κλάψει; Το ότι δεν ακούμε το κλάμα της δεν σημαίνει πως δεν κλαίει και δεν οδύρεται για την απώλεια του μικρού της. Τα ζώα λοιπόν υποφέρουν ακριβώς όπως εμείς, πονάνε όπως εμείς, κλαίνε όπως εμείς, χαίρονται όπως εμείς, κρυώνουν όπως εμείς, διψάνε όπως εμείς και πεινάνε όπως εμείς.
Δεν μας ανήκει τίποτα, ίσα ίσα που ο άνθρωπος είναι εκείνος που καταπατά για να χτίσει, σφάζει με μανία και κυνηγά προς τέρψη του και είναι εκείνος που προβαίνει δίχως δεύτερες σκέψεις σε φαινόμενα βίας απέναντι σε αθώα και ανυπεράσπιστα πλάσματα. Σφαγές δελφινιών στην Ιαπωνία, κατακρεούργηση φώκιας στον Καναδά, εξόντωση αδέσποτων στην Ελλάδα, φαλαινοθηρικά στα Νησιά Φερόε που βάφουν κόκκινη την θάλασσα και άλλα τόσα εγκλήματα εις βάρος των ζώων είναι πράξεις αποτρόπαιες και καταδικαστέες που δυστυχώς δεν τιμωρούνται. Παρακάτω παρουσιάζονται βιβλία μοναδικά, βιβλία που προβάλουν αυτήν την ανάγκη να γίνουμε ασπίδα των ζώων που βρίσκονται σε κίνδυνο και να στοχαστούμε πάνω στον σκοπό αυτό.
Νίκος Ράπτης, Πολιτική φιλοζωία, Εκδόσεις Μεταίχμιο
Ο συγγραφέας, μέσα από αυτό το εύληπτο και πολύ εμπεριστατωμένο βιβλίο υπενθυμίζει στον αναγνώστη πως η προστασία των ζώων θα γίνει, αν δεν έχει γίνει ήδη, ο υπ’ αριθμόν ένα λόγος της ίδιας μας της ύπαρξης, η ύπαρξή τους είναι συνυφασμένη και άρρηκτα συνδεδεμένη με την δική μας. Υπογραμμίζει το γεγονός πως ο άνθρωπος και το μέλλον του εξαρτώνται άμεσα από την ευζωία των ζώων, αυτών των πλασμάτων που δεν είναι κάποια καλλωπιστικά όντα που απλά συνυπάρχουν μαζί μας στον κόσμο. Από την προστασία τους ή μη, εξαρτάται το κατά πόσο αυτός ο κόσμος θα συνεχίσει να ζει ειρηνικά και υπό μία σχετική ευημερία, τα ζώα είναι λοιπόν εκείνες οι υπάρξεις που έχουν λόγο και μάλιστα καθοριστικό σε όλα αυτά που συμβαίνουν και θα συμβούν. Η άγρια φύση για παράδειγμα που τόσο ωραία περιέγραψαν συγγραφείς και συγγραφείς οφείλει να παραμείνει άγρια.
Τζακ Λόντον, Το κάλεσμα της άγριας φύσης, Εκδόσεις Μεταίχμιο
Πρόκειται αδιαμφισβήτητα για ένα από τα ομορφότερα βιβλία της εφηβείας μας, ένα βιβλίο που είναι επίκαιρο και ζωντανό όσο ποτέ, ένα βιβλίο σταθμός στις ζωές όλων μας. Είναι ένα βιβλίο διδακτικό, τώρα ειδικά που η άγρια φύση κατά κάποιο τρόπο παίρνει την εκδίκησή της για το γεγονός πως ο σύγχρονος άνθρωπος επιθυμεί να την εξουσιάσει ολοένα και περισσότερο δίχως να σκέφτεται πως παραβιάζει έναν χώρο όπου ο ίδιος δεν ανήκει. Ο Τζακ Λόντον με περισσή ευαισθησία μας καταδεικνύει πως το ένστικτο της άγριας φύσης είναι τόσο ισχυρό που δεν αντικαθίσταται με τίποτε άλλο και κανένας δεν μπορεί να το αναχαιτίσει όσο και αν προσπαθήσει, η προσπάθεια θα είναι μάταιη. Να σημειωθεί πως από το 1903, οπότε και εκδόθηκε για πρώτη φορά σε βιβλίο, δεν σταμάτησε να κυκλοφορεί και έχει αγαπηθεί από μικρούς και μεγάλους.
Πόπη Αλεβιζάκη & Βασίλης Μαντούβαλος, Κοινωνία & ζώα, Εκδόσεις Εστία
“Εγώ αναγνωρίζω και στα ίδια τα ζώα, αυτά τα ταπεινά αδέλφια μας που τόσο συχνά είναι θύματα της τύφλωσής μας και της απανθρωπιάς μας, μια αρχή ηθικής ζωής” έγραφε ο Ιταλός Πιέρο Μαρτινέτι και εδώ αυτή η ρήση ενισχύεται και επικροτείται μέσα από την ανάλυση των δύο συγγραφέων που επισημαίνουν τον ρόλο που διαδραματίζουν τα ζώα σε μία κοινωνία ισορροπημένη και απόλυτα εξαρτημένη από αυτά. Η δική τους ζωή είναι η δική μας ζωή πολύ συνοπτικά. Μελετώντας το βιβλίο αυτό είναι σχεδόν βέβαιο πως θα αλλάξουμε αντιλήψεις για το πώς συμπεριφερόμαστε στα ζώα και θα γίνουμε καλύτεροι συνοδοιπόροι τους προστατεύοντάς τα. Γιατί είναι πολύ απλό το συμπέρασμα πως ο τρόπος που φερόμαστε στα άλλα όντα της φύσης καθορίζει και εμάς ως όντα σε έναν κόσμο που καλούμαστε να συμβιώσουμε μαζί τους αρμονικά και δίχως να διαταράξουμε την ησυχία τους και τον φυσικό τους χώρο.
Περικλής Σφυρίδης, Ζωοφιλικά. Μια μαρτυρία και δώδεκα διηγήματα, Εκδόσεις Εστία
Ο συγγραφέας Περικλής Σφυρίδης που έχει γράψει ποιήματα που έχουν μελοποιηθεί από γνωστούς δημιουργούς, εδώ καταγράφει την αγάπη του για τα ζώα όπως κάποτε έκαναν διάσημοι συγγραφείς όπως ο Μαρκ Τουέιν, ο Τζακ Λόντον και ο Εμμανουήλ Ροΐδης. Στα διηγήματά του, ο αναγνώστης ανακαλύπτει την σύνδεση ανθρώπου και ζώων, αυτόν τον κοινό βίο που έχει απαρχή στον ομηρικό κόσμο και συνεχίζει μέχρι σήμερα. Ο Σφυρίδης εγγράφει στις ιστορίες του την αλήθεια, την χαρά αλλά και την θλίψη γιατί η ζωή η ίδια είναι μια χαρμολύπη. Πρώτος ο ίδιος όπως θα δούμε και από τις φωτογραφίες γράφει ιστορίες που αντλούν υλικό από τον ίδιο του τον βίο και την σχέση του με διαφόρων ειδών ζώα, ιστορίες που μαρτυρούν περίτρανα πως τα ζώα είναι συνοδοιπόροι μας στη ζωή και τον θάνατο, είναι εκεί να μας παρηγορήσουν και να γίνουν πιστοί σύντροφοί μας όπως εμείς για αυτά.
Μαρκ Τουέιν, Η ιστορία ενός σκυλιού, Εκδόσεις Κυαναυγή
“Το γεγονός πως ο άνθρωπος γνωρίζει το καλό και το κακό, αποδεικνύει την ανωτερότητα της σκέψης του σε σχέση με τα ζώα. Το γεγονός πως παρ’ όλα αυτά, κάνει το κακό, αποδεικνύει την ηθική κατωτερότητα σε σχέση με τα ζώα” γράφει ο Μαρκ Τουέιν αποδεικνύοντας πως τα ζώα έχουν μία ηθική ανωτερότητα σε σχέση με τον άνθρωπο. Στο βιβλίο αυτό, φωτίζει μέσα από την δεξιοτεχνική αφηγηματική του τέχνη την ιστορία ενός σκύλου όπως ο ίδιος την αφηγείται λίγο πριν το τέλος του. Ο σκύλος της ιστορίας – που στο τέλος του βιβλίου υπογράφει – μέσα από την πένα του Τουέιν, μας παρουσιάζεται και αυτοβιογραφείται σαν να ήταν άνθρωπος, μία εξαιρετικά συγκινητική εξομολόγηση. Ο Αμερικανός συγγραφέας καταδεικνύει πως τα ζώα έχουν συναισθηματική ενσυναίσθηση και τους δίνει φωνή χάρη σε αυτό το σύντομο και εκπληκτικό διήγημα.
Τζακ Λόντον, Ο διάβολος, Εκδόσεις Κυαναυγή
Ο Τζακ Λόντον, γνωστός για τις περιπέτειές του και τα ταξίδια του, κατέγραψε όλα αυτά που παρατήρησε κατά τη διάρκεια των ταξιδιών του και η ιστορία αυτή έρχεται να επιβεβαιώσει μία οικολογική και περιβαλλοντική συνείδηση που ο ίδιος είχε εκφράσει ήδη από τόσο νωρίς. Έβλεπε με θλίψη και οδύνη τον τρόπο που ο σύγχρονος άνθρωπος αντιμετώπιζε την πανίδα και δη την άγρια πανίδα και με τα βιβλία του επιθυμεί να ευαισθητοποιήσει όσο περισσότερους μπορεί. Μέσα από αυτό το συγκλονιστικό διήγημα ο Λόντον καταδεικνύει πως ο άνθρωπος μπορεί να εξισώσει ένα ζώο με τον ίδιο του τον κακό εαυτό και να το καταστήσει έρμαιο κακίας και μοχθηρίας. Όπως και στον Ασπροδόντη, έτσι και εδώ, καταθέτει την μανία του ανθρώπου και την τάση του να καταστρέφει ό,τι αγνό μπορεί να βρει μπροστά του δίχως να τον νοιάζει.
