Με πλοηγό την αρχαία ελληνική τραγωδία και τις μυθικές θεότητες μιας άλλης εποχής ο Αρμάντο Ρομέρο έρχεται με δεξιοτεχνία να μας αφηγηθεί μία ιστορία που κρύβει αλληγορίες και συμβολισμούς. Γιατί το μυστήριο που κρύβεται πίσω από τα γεγονότα καθιστά αυτό το βιβλίο έναν γρίφο που αναζητά λύτες να λύσουν τον γόρδιο δεσμό και να αποκαλύψουν τα δεδομένα και τα στοιχεία. Ο συγγραφέας πλάθει μία ιστορία από τα βάθη ενός άλλου Μισσισσιππή, ενός άλλου γέρου όπως αποκαλούσε ο Φώκνερ τον αμερικανικό ποταμό. Τι μυστικά κρύβει η δολοφονία της Ρουπέρτα και ποιος βρίσκεται πίσω από αυτό το ειδεχθές έγκλημα; Είναι άραγε ένα έγκλημα πάθους ή μία τυχαία και ακούσια πράξη; Ερωτήματα τίθενται και απαντήσεις αναμένονται σε αυτήν την υπόθεση που έχει αναστατώσει την τοπική κοινωνία και έχει λάβει τεράστιες διαστάσεις.
Μια δολοφονία ισοδύναμη με ένα ηφαίστειο γεμάτο λάβα
Η άρτια μετάφραση της Αγαθής Δημητρούκα προσδίδει στο βιβλίο ακόμα μεγαλύτερη αγωνία και ντύνει με πέπλο μυστηρίου την αφήγηση από την αρχή μέχρι το τέλος. Ιεροτελεστίες, ανθρώπων έργα και θρησκευτικές τελετές έχουν την σημειολογία τους στην εξιστόρηση των γεγονότων που μοιάζει με θεατρικό σκηνικό και τον Ρομέρο σε ρόλο κινηματογραφιστή και σκηνοθέτη ενώ ο αναγνώστης σε ρόλο θεατή παρακολουθεί με ανησυχία, αγωνία και ανυπομονησία την έκβαση της υπόθεσης, τις εξελίξεις και την ροή. Στον Καχάμπρε, στις όχθες του ποταμού συνέβη ένα γεγονός που συγκλόνισε όλους τους ανθρώπους της περιοχής και τώρα αναζητάται η αλήθεια πίσω από τα γεγονότα.
“Στον Καχάμπρε ένιωθες αυτή την ερημιά της ζούγκλας που σε καταρρακώνει, αυτή την αίσθηση ότι είσαι γυμνός, απροστάτευτος, η οποία διαιωνιζόταν στο πράσινο των χαμόκλαδων και στη λάσπη των νερών”. Αυτό είναι το πλαίσιο δράσης, είναι η ζούγκλα και το δάσος, εκεί που χτυπάει η καρδιά μιας αγριότητας της φύσης που είναι ικανή όλα να τα καταπιεί και να τα σαρώσει. Από αυτήν την δύναμη της φύσης κανείς δεν γλιτώνει και κανείς δεν μπορεί να την κάνει να σιωπήσει. Για αυτήν την δολοφονία μπορεί οι άνθρωποι να αναζητούν τις απαντήσεις όμως η ίδια η φύση τις έχει και μπορεί να τις διαθέσει, να τις φωνάξει. Η Ρουπέρτα είναι το θύμα αλλά η σκιά της μοιάζει να έχει στοιχειώσει τον ποταμό και είναι πανταχού παρούσα, ακόμα και μέρες μετά το οδυνηρό συμβάν έχουμε την εντύπωση πως η μορφή της διαχέεται και κυκλοφορεί ζωντανή νεκρή ανάμεσα στους ζωντανούς.
Ο συγγραφέας με εξαιρετικό και μοναδικό τρόπο μας κάνει κοινωνούς μίας μεταφυσικής διάστασης των πραγμάτων εμπλέκοντας κάτι από Ίνκας και Μάγιας, μετατρέποντας την αφήγησή του σε ένα σταυρόλεξο, σε ένα πάζλ όπου ο αναγνώστης αναζητά να βρει τα κομμάτια που λείπουν και να κατανοήσει τον ρου των γεγονότων. Τι και αν η Ρουπέρτα χάθηκε, τι και αν η ψυχή της ήδη ταξιδεύει προς άλλη στρατόσφαιρα, τα νήματα εκείνων που αναζητούν αλήθειες βρίσκονται μοιραία στη δίνη της δικής της ανάμνησης. Ο συγγραφέας είναι και αυτός όμηρος της ίδιας της χειμαρρώδους αφήγησης γιατί ζει στο έπακρο τις στιγμές που ο ίδιος περιγράφει ενώ ο αναγνώστης ταξιδεύει σε έναν κόσμο απόκοσμο, σε μία φανταστική πραγματικότητα που όμως τείνει να γίνει κανονική. Ο παλμός και το ύφος, η ποιητικότητα και η ένταση των λέξεων και των διαλόγων είναι τέτοιοι που κανείς δεν μπορεί να μείνει αμέτοχος σε αυτήν την σχοινοβασία, σε αυτό το μετέωρο βήμα προς τον Άδη.
Ο Οδυσσέας κατέβηκε στον Άδη για να δει τους αγαπημένους του και να πάρει πληροφορίες για αυτά που τον περιμένουν στην πορεία του προς την Ιθάκη, το ταξίδι του υπήρξε επισφαλές. Εδώ, ο Ρομέρο με όπλο την μυθολογία αλλά και τα ομηρικά έπη καθώς και τους ορφικούς ύμνους χτίζει μία δική του χάρτα και μέσα από στοές καλούμαστε να βρούμε τον μίτο της Αριάδνης για να δούμε το ξέφωτο. “Η στιγμή της μετάβασης της αποθανούσας Ρουπέρτα από το βασίλειο των ζώντων σε κείνο των νεκρών άξιζε τη μέγιστη προσοχή της κοινότητας. Οι λεπτομέρειες φροντίζονταν με μεγάλη προσήλωση και δεν έπρεπε να γίνουν λάθη, ούτε στα έθιμα και στις προετοιμασίες ούτε στα τραγούδια και στις προσευχές. Όλα έπρεπε να γίνουν με τάξη και τέλεια ψυχραιμία μέχρι την τελευταία μέρα των εννιάμερων. Ημέρα στ’ αλήθεια θεμελιώδης για την καλή μετοίκηση της ψυχής”.
Ο Ρομέρο παίζει με πολλαπλές έννοιες, επενδύει στη μεταφυσική διάσταση σε όλο το φάσμα της αφήγησής του ενώ η δολοφονία και όσα επακολουθούν είναι η αφορμή για εκείνον να ξετυλίξει το κουβάρι της σκέψης του. Μέσα από το παιχνίδι αυτό ξεδιπλώνεται η στοχαστική ματιά στη ζωή στο επέκεινα, στο βασίλειο εκείνο που οδεύει η ψυχή μετά την φυγή της από τα επίγεια. Και όλα αυτά συμβαίνουν ενώ επί γης οι άνθρωποι ψιθυρίζουν και αναζητούν τους ενόχους και τους αθώους, ενώ οι κάτοικοι της κοινότητας αλληλοκοιτιούνται και ξοδεύουν τις ώρες για να βρουν την λύση του περίφημου μυστηρίου. Τα δεινά στην Καχάμπρε πού οφείλονται άραγε και τι μέλλει γενέσθαι για την κοινότητα όταν υπάρχει το στίγμα ενός δισεπίλυτου φόνου και μίας αδέσποτης ψυχής που πλανάται άστεγη; “Παρ’ όλη την εκμετάλλευση, τη σκλαβιά, την εξαθλίωση, τις ασθένειες, στην Καχάμπρε ο άνθρωπος δεν αποτελούσε άμεσο κίνδυνο για τον άνθρωπο, μόνο η φύση και το αντίστροφο”.
“Δεν μπορείς να δεις την αγνότητα, την απλότητα του αγγέλου χωρίς το τρομερό, το τρομακτικό. Όταν είμαστε στη ζούγκλα ή εδώ στη θάλασσα ή στον ποταμό, το τρομερό είναι αυτό που δεν βλέπουμε, τα αβετσούτσο, οι καρχαρίες, το άλλο που κρύβεται…”
“Το τέλος της τελευταίας νύχτας των εννιαμέρων της Ρουπέρτα πλησίαζε. Θα πήγαινε η Ρουπέρτα στον ουρανό με τον Θεό ή στο βουνό με τον Λουσμπέι ως τούντα;”
