Ο Ντοστογιέφσκι είχε πει κάποτε πως η ομορφιά θα μας σώσει και δράττομαι της ευκαιρίας για να διασκευάσω την ρήση του και να πω πως η ομορφιά των βιβλίων είναι πάντα ικανή να μας σώσει. Γιατί υπάρχουν βιβλία που έχουν γράψει τη δική τους ιστορία και αυτή η ιστορία αξίζει να αναδειχθεί, βιβλία που μπορούν και προκαλούν συγκινήσεις, βιβλία διαφορετικά μεταξύ τους, βιβλία λογοτεχνικά που αποτελούν διαχρονικές αξίες, βιβλία που είναι κρυμμένα στα πίσω ράφια των βιβλιοπωλείων γιατί κανείς ίσως να μην βρέθηκε να μιλήσει για αυτά όσο θα έπρεπε. Ήρθε η ώρα λοιπόν αυτά τα βιβλία να αποκαλυφθούν, να αναδυθούν στην επιφάνεια και να παραμείνουν εκεί γιατί το αξίζουν. Δεν υπάρχει εξάλλου μεγαλύτερη χαρά από την ανακάλυψη πολύτιμων βιβλίων που για κάποιο αόριστο ή ανεξήγητο λόγο δεν βρήκαν στο σωστό χρόνο την κατάλληλη θέση τους μέσα στο λογοτεχνικό στερέωμα ή δεν είχαν την πρέπουσα προβολή κατά την πρώτη κυκλοφορία τους – στη γλώσσα τους ή στη μετάφρασή τους – και άρα κάπου λησμονήθηκαν.
Κάποια από αυτά μεταφράζονται για πρώτη φορά στα ελληνικά και αυτό είναι πολύ σημαντικό εκδοτικό γεγονός. Έρχεται όμως πάντα η στιγμή όπου κάποιος θα βρεθεί με την επίμονη σκαπάνη του – είναι κάποιοι αυτοί – να φέρει στην επιφάνεια βιβλία που ξεχωρίζουν και αξίζει να μνημονευτούν. Πάντα υπήρχε μέσα μου το μικρόβιο και η λαχτάρα να ξετρυπώνω μικρά λογοτεχνικά αριστουργήματα που παραμένουν διαχρονικά μέχρι σήμερα, βιβλία διαφορετικά μεταξύ τους ως προς την θεματική, βιβλία όμως που σαγηνεύουν και αιχμαλωτίζουν την ανάγνωση, βιβλία που αξίζει να κοσμούν κάθε βιβλιοθήκη, βιβλία ξεχωριστά και πολύτιμα σαν πετράδια που κάποιος βρίσκει στην έρημο. Τέτοια είναι τα βιβλία που παρουσιάζονται εδώ με μόνο και αποκλειστικό κριτήριο την ποιότητα της αφήγησής τους και την αδιαμφισβήτητη λογοτεχνική τους αξία, βιβλία γραμμένα από συγγραφείς που άφησαν το αποτύπωμά τους και τη σφραγίδα τους στο χρόνο.
Γκ. Κ. Τσέστερτον, Το μυστικό του πατρός Μπράουν, Εκδόσεις Μάγμα
Μετά την υπέροχη έκδοση με την Δυσπιστία του πατρός Μπράουν πάντα από τις εκδόσεις Μάγμα, ήρθε η ώρα να ανακαλύψουμε και μια άλλη πτυχή της ιστορίας του ήρωα Μπράουν καθώς ο Τσέστερτον, ο σπουδαίος αυτός συγγραφέας των μυστηρίων, δεν παύει ούτε στιγμή να μας εκπλήσσει ευχάριστα και να δημιουργεί περίπλοκες καταστάσεις που καλείται ο πατήρ Μπράουν να λύσει με τις μοναδικές δεξιότητές του. Το βιβλίο εμπεριέχει δέκα ιστορίες που αποκαλύπτουν το αστυνομικό δαιμόνιο του ιερωμένου, μία αρκετά αλλόκοτη και παράδοξη συγκυρία καθώς ο ίδιος αναλαμβάνει κατά κάποιον τρόπο την λύση του γόρδιου δεσμού των αινιγματικών υποθέσεων και καλείται να εξιχνιάσει με δεξιοτεχνία και λεπτότητα μυστηριώδεις γρίφους που έχουν να κάνουν ακόμα και με δολοφονίες, ο Τσέστερτον πραγματικά στα καλύτερά του.
Herman Melville, Μπίλλυ Μπαντ, ναύτης, Εκδόσεις Αντίποδες
Ένας λόγος παραπάνω για να εκθειάσουμε το βιβλίο, εκτός από την αφηγηματική δεξιοτεχνία και τον αριστοτεχνικό παλμό του λόγου του Μέλβιλ, είναι η εξαιρετική μετάφραση των Κώστα Σπαθαράκη και Παναγιώτη Κεχαγιά αλλά και το άκρως διαφωτιστικό επίμετρο του Θοδωρή Δρίτσα που μας παρέχει ακόμα περισσότερες πληροφορίες για αυτό το αριστούργημα και το οποίο είναι αποτέλεσμα πλούσιας βιβλιογραφίας που υπάρχει στο τέλος του βιβλίου για όποιον θέλει να εντρυφήσει ακόμα περισσότερο, κάτι που συστήνεται θερμά. Και είναι σαφέστατα αριστούργημα αυτό το βιβλίο, γιατί αφενός ο Μέλβιλ δεν ήθελε να γράψει μια ακόμα ναυτική ιστορία με άγριες θάλασσες και περιπέτειες τέτοιου ύφους που ήταν τότε πολύ δημοφιλείς. Επιθυμούσε διακαώς να γράψει μια ιστορία με διαφορετικά νοήματα – ο ίδιος έλεγε χαρακτηριστικά “αυτό που θέλω περισσότερο να γράψω αυτό ειδικά μου είναι απαγορευμένο”.
Ουίλλιαμ Φώκνερ, Κόκκινα φύλλα, Εκδόσεις Κίχλη
Ο Ουίλλιαμ Φώκνερ -σε μία συνέντευξη που έδωσε το 1956 στη Τζιν Στάιν και η οποία περιλαμβάνεται στο βιβλίο με τίτλο “Η τέχνη της γραφής”- αναφέρει χαρακτηριστικά για το ρόλο που πρέπει να διαδραματίζει ο εκάστοτε δημιουργός: “Ο καλλιτέχνης δεν έχει σημασία. Μόνο αυτό που δημιουργεί έχει σημασία, εφόσον δεν υπάρχει τίποτα καινούργιο για να ειπωθεί. Ο Σέξπιρ, ο Μπαλζάκ, ο Όμηρος, όλοι τους έγραψαν για τα ίδια πράγματα, κι αν είχαν ζήσει χίλια ή δύο χιλιάδες χρόνια ακόμα, οι εκδότες δεν θα είχαν ανάγκη κανέναν άλλο έκτοτε”. Στο διήγημα Κόκκινα φύλλα, όχι από τα γνωστά έργα του Φώκνερ, αναδεικνύεται ήδη από το 1930 η αριστουργηματική αφηγηματική τέχνη που θα βρούμε στα μυθιστορήματά του, ένα βιβλίο που δίκαια ανήκει στα κορυφαία του έργα.
George Moore, Άλμπερτ Νομπς. Ούτε άνδρας, ούτε γυναίκα, Εκδόσεις Στιγμός
Η προσωπικότητα και η φυσιογνωμία του Μουρ ξεδιπλώνεται μέσα από την ιστορία της Άλμπερτ Νομπς καθώς ο συγγραφέας διατρέχει τη ζωή της και μας αποκαλύπτει το χρονικό του βίου της με τον δικό του μοναδικό τρόπο. Πρόκειται για την αμφιλεγόμενη προσωπογραφία που απεικονίζεται ξεκάθαρα στον άνθρωπο, την Άλμπερτ Νομπς, την ιστορία της οποίας εξιστορεί ο αφηγητής, ο ίδιος ο Μουρ ίσως και μας αποκαλύπτει τα όσα έζησε και όσα ένιωσε και αισθάνθηκε, μία γυναίκα πολυσχιδή και τραγική συνάμα, μία γυναίκα που προσπαθεί να χαρεί τη ζωή αλλά έρχεται αντιμέτωπη δυστυχώς με οδυνηρές συγκυρίες. Η αφήγησή του Μουρ είναι φορτωμένη με συναισθήματα και σκέψεις, με έναν στοχαστικό οίστρο που διαφαίνεται και πηγάζει από τα αναγνώσματα στα οποία αναφέρεται. Δεν είναι ένας απλώς η ιστορία μιας γυναίκας, είναι το απαύγασμα της κοινωνίας της εποχής μέσα από μία πάλη για επιβίωση.
Αντόν Τσέχοφ, Περί έρωτος, Εκδόσεις Ροές
Ο κόσμος του Τσέχοφ είναι ένα ανεξάντλητο μαγικό κουτί όπου κάθε φορά έρχονται στην επιφάνεια όλα εκείνα τα στοιχεία και τα δεδομένα που τον διαμόρφωσαν ως συγγραφέα, γιατρό, κοινωνικό λειτουργό της εποχής του, μα πάνω από όλα ως άνθρωπο. «Η ιατρική είναι η νόμιμη σύζυγός μου και η λογοτεχνία είναι η ερωμένη μου» έλεγε ο ίδιος. Ο Τσέχοφ στα γραπτά του εξέφρασε όλο τον πόνο, την δυστυχία, τα βάσανα των ανθρώπων αλλά και τους έρωτές τους, όπως κάνει στις ιστορίες που είναι συγκεντρωμένες σε αυτό το βιβλίο και μας αποκαλύπτουν έναν άλλο Τσέχοφ, πιο ρομαντικό και πιο λυρικό, έναν Τσέχοφ που ασχολείται με το αιώνιο θέμα του έρωτα για το οποίο δεν υπάρχουν σαφείς απαντήσεις παρά μόνο αμφιβολίες, πάθη και φόβοι γιατί έτσι είναι σμιλευμένη η ανθρώπινη φύση, να αγαπά και να πονά ταυτόχρονα.
Jean Genet, Το ημερολόγιο ενός κλέφτη, Εκδόσεις Μεταίχμιο
Όταν ένας συγγραφέας δοκιμάζει την δική του κάθαρση μέσω της αυτοεξομολόγησης και της κατά κάποιον τρόπο μαρτυρίας των βασάνων που τον ακολουθούν, τότε το λογοτεχνικό αποτύπωμα έχει ακόμα μεγαλύτερη βαρύτητα για όποιον καταπιαστεί με την ανάγνωσή του. Ο ίδιος ο Ζενέ λοιπόν ξεγυμνώνεται και αυτοβιογραφείται τρόπον τινά με ένα μυθιστόρημα που αποκαλύπτει πτυχές του ίδιου του βίου, ενός βίου πολυτάραχου όπως και ο ίδιος ομολογεί και εμμέσως πλην σαφώς μπαίνει στον κολυμπήθρα του Σιλωάμ για να εξαγνιστεί δια της κατάθεσης και έτσι μας μιλάει ανοιχτά για το ημερολόγιο της ζωής του σε μία προσπάθεια να μοιραστεί μαζί μας τον κόσμο των έκνομων ενεργειών και δραστηριοτήτων, έναν κόσμο ωστόσο με εμπειρίες ζωής, έναν κόσμο όπου πρωταγωνιστούν κλέφτες, άστεγοι και πόρνες.
Γκρέγκορ Φον Ρετσόρι, Αναμνήσεις ενός αντισημίτη, Εκδόσεις Δώμα
Ο Φον Ρετσόρι μεταφράζεται, χάρη στις εκδόσεις Δώμα, για πρώτη φορά στα ελληνικά και μπορούμε να πούμε πως πρόκειται για ένα εκδοτικό γεγονός και αυτό το κατανοεί κανείς όταν τελειώσει και την τελευταία σελίδα αυτού του εκπληκτικού βιβλίου. Ο αφηγηματικός ρους των ιστοριών του Ρετσόρι που εκτυλίσσονται σε χρόνο παρελθόντα μας θυμίζουν έντονα τα όσα γράφτηκαν εκείνη την εποχή από συγγραφείς του μεγέθους ενός Τόμας Μαν, ενός Τσβάιχ ή ενός Ροτ και δεν υπάρχει καμία υπερβολή σε αυτό. Ο Ρετσόρι είναι ένας λογοτέχνης που εξυφαίνει ιστορίες με αριστουργηματικό τρόπο, ιστορίες που έρχονται από μία εποχή άγνωστη πια σε εμάς σήμερα αλλά μία εποχή που σημάδεψε τον 20ο αιώνα και την εξέλιξη των γεγονότων. Ο συγγραφέας ηθογραφεί την εποχή του σαν τον Μπρύγκελ στην πρώιμη Αναγέννηση και ο αναγνώστης φαντάζεται όλο αυτό το σκηνικό σαν σε ταινία να παίζεται μπροστά του.
Herman Melville, Ο μεγάλος απατεώνας, Εκδόσεις Πατάκη
Αναμφίβολα, όταν βλέπεις το όνομα του Χέρμαν Μέλβιλ αυτόματα τον ταυτοποιείς με το συγκλονιστικό και εμβληματικό Μόμπυ Ντικ, το οποίο έχει γνωρίσει τόσες και τόσες εκδόσεις, έχει διασκευαστεί σε παιδικό βιβλίο, έχει μεταφερθεί στον κινηματογράφο και έχει εμπνεύσει τον Ναθάνιελ Φίλμπρικ να γράψει το δικό του βιβλίο που ονομάζει στην Καρδιά της θάλασσας. Με λίγα λόγια, αυτός ο κορυφαίος και μοναδικός συγγραφέας αποτελεί πυξίδα στην παγκόσμια λογοτεχνία και κάθε νέα έκδοση στα ελληνικά είναι εκδοτικό γεγονός. Έχουμε λοιπόν την ανείπωτη χαρά να έχουμε ένα από τα πολύ ιδιαίτερα και ξεχωριστά του κείμενα, τον Μεγάλο απατεώνα, γραμμένο πριν από τον αμερικανικό εμφύλιο και ένα από τα τρία κορυφαία του μυθιστορήματα που έχουμε την χαρά πλέον να έχουμε και στα ελληνικά. Πρόκειται για ένα πολύ εμβληματικό μυθιστόρημα που παρουσιάζει την διττή ανθρώπινη φύση, το καλό και το κακό σε ένα πρόσωπο.
