Άραγε η δική μας καθημερινότητα είναι αρκετά ενδιαφέρουσα ώστε να απασχολήσει ίσως κάποτε τις μελλοντικές γενιές; Θα μπορούσε δηλαδή να εκδοθεί ένα βιβλίο σαν και αυτό, αν ακόμα υπάρχουν βιβλία έως τότε, που θα έχει πικάντικες, αστείες και ενδιαφέρουσες ιστορίες σαν και αυτές εδώ; Θα μας διαβάζουν άραγε οι επόμενες γενιές σχετικά με τα όσα πράξαμε και ζήσαμε, για τις συνήθειές μας, τα γλωσσικά μας ιδιώματα, τις ιστορίες μας και όλα τα παραλειπόμενα; Μάλλον δύσκολο μου φαίνεται να γραφτεί ένα βιβλίο παρόμοιο με αυτό και δεν είναι στη φύση μου η απαισιοδοξία. Ωστόσο, τα αθηναϊκά χρονικά είναι τόσο πλούσια, τόσο σημαντικά γιατί εκτός από το γεγονός πως η συγγραφέας και ερευνήτρια αναζήτησε και βρήκε πολύ ιδιαίτερες και αντιπροσωπευτικές ιστορίες. Είναι αυτές οι ιστορίες κάθε τύπου και ύφους όσον αφορά σε εκείνη την εποχή αλλά είναι και η παρουσία προσωπικοτήτων όπως ο Περικλής, ο Ευριπίδης, ο Πλάτων όπως και τόσοι άλλοι σημαντικοί άνθρωποι για την προσωπική ζωή των οποίων δεν γνωρίζουμε πολλά.
Μικρά, καθημερινά και αποκαλυπτικά επεισόδια της αθηναϊκής ζωής του μακρινού παρελθόντος
Το ενδιαφέρον του πονήματος αυτού και των ιστοριών που εμπερικλείει και εμπεριέχει έγκειται στο γεγονός πως πρόκειται για ιστορίες που προκαλούν τον αναγνώστη να μάθει και άλλα τόσα, άρα υπάρχει η αναμονή για περισσότερη αφήγηση. Αυτή η ανάγκη για περισσότερη αφήγηση είναι η επιτυχία του βιβλίου που ξεδιπλώνει ένα ευρύ φάσμα πληροφοριών και προσφέρει στον αναγνώστη γνώση, όχι άχρηστη. Η συγγραφέας περιγράφει άγνωστες πτυχές της αθηναϊκής ζωής, στιγμές που αποτυπώνουν έκδηλα και διαχρονικά τις αδυναμίες, τα πάθη και τα τρωτά σημεία του ανθρώπου, τα πάθη του, τις προτιμήσεις του, τους φόβους του. Είναι γεγονός εξάλλου πως όσο και αν οι εποχές αλλάζουν, οι άνθρωποι δεν θα αλλάζουν και θα υποπίπτουν σε λάθη και σε παρασπονδίες γιατί είναι στην φύση τους.
Αν και υπάρχει έρευνα πίσω από κάθε ιστορία, οι περιγραφές δεν απέχουν από μικρά θεατρικά σκετσάκια που σκηνοθετήθηκαν με μεράκι, δημιουργήθηκαν για να ψυχαγωγήσουν τον αναγνώστη, να τον φέρουν πιο κοντά σε άλλες εποχές εντελώς διαφορετικές από τις σύγχρονες. Τότε δηλαδή που οι αγορές ήταν διαμορφωμένες εντελώς διαφορετικά, τότε που οι ιερόδουλες και οι σκλάβοι είχαν πρωτεύοντα ρόλο στην κοινωνία και καμιά φορά κάποιος δεν μπορούσε να διακρίνει και να ξεχωρίσει έναν ελεύθερο δούλο από έναν Αθηναίο πολίτη. Διαβάζουμε για παράδειγμα σχετικά με τις απατεωνιές της εποχής κάτι εξαιρετικά διαφωτιστικό, μιας και η απατεωνιά, ας θυμηθούμε την Εύα και τον Αδάμ που μάλλον αποτέλεσαν και τους πρώτους απατεώνες του κόσμου, δεν αποτελεί κάτι καινοτόμο και κάτι σύγχρονο: “Αν δεν υπήρχαν τοκογλύφοι, η πιο καταραμένη φάρα στη γη θα ήταν οι ιχθυοπώλες. Πικρόχολοι, βρομόστομοι, μιλούν αφ’ υψηλού στον πελάτη: πιο εύκολα παίρνει κανείς απάντηση από έναν στρατηγό παρά απ’ αυτούς τους αγροίκους”.
Μέσα από αυτό το ιδιαίτερο και εκκεντρικό βιβλίο μοιάζει να ζωντανεύουν πρόσωπα και εικόνες, άνθρωποι απλοί μα και επώνυμοι και έτσι αυτά τα χρονικά μοιάζουν σε εμάς με δημοσιεύσεις και αναρτήσεις κοινωνικών δικτύων ή περίεργων ειδήσεων της εποχής. Αυτός ήταν και ο σκοπός αυτών των χρονικών, μικρά κοινωνικά γεγονότα που απασχολούσαν τον άνθρωπο της εποχής που πήγαινε στην Πνύκα, στην Αρχαία Αγορά, που σύχναζε σε συμπόσια και σε οίκους ανοχής που δεν είχαν καμία σχέση με τους σημερινούς αλλά και σε άλλα μέρη, όχι κοινωνικά αποδεκτά. Οι γυναίκες από την άλλη είχαν σαφώς υποβαθμισμένο ρόλο σε σχέση με τις γυναίκες που γνωρίζουμε κατά τους πρόσφατους αιώνες και οι οποίες έχουν αποκτήσει την ελευθερία τους και έχουν εξασφαλίσει την δυνατότητα να δρουν και να εκφράζονται ελεύθερα, ως πλήρως ελεύθερα όντα.
Έχει πολύ ενδιαφέρον η ιστορία της γυναικείας κηπουρικής, δηλαδή της περιποίησης των γυναικών στην ευαίσθητη περιοχή τους, όπου αναφέρεται πως “ο Αριστοτέλης, το λέει, η συνουσία ευνοεί την τριχοφυΐα. Οι γυναίκες, σαν επιμελείς κηπουροί, θα χρειαστεί να διπλασιάζουν τις προσπάθειες για να “ξεχορτιαράσουν το μικρό τους περιβόλι”, ν’ αραιώσουν “τους θάμνους”, να ξεριζώσουν “τον άγριο δυόσμο”, “να κόψουν τα τριαντάφυλλα”. Οι εκφράσεις αυτές είναι χαρακτηριστικές ωστόσο της διαφορετικής και πιο κομψής χρήσης της γλώσσας που τείνει πια να ξεχαστεί μέσα από τις επιρροές των ξένων γλωσσών αλλά και μέσω μιας γλώσσας καθημερινής που σήμερα δυστυχώς έχει πλήρως εκχυδαϊστεί και απαξιωθεί λόγω και της λανθασμένης χρήσης της. Ακόμα και οι βρισιές της εποχής είχαν και αυτές μια ομορφιά και έναν λόγο ύπαρξης.
Η σπουδαία συγγραφέας και ακαδημαϊκός που ζει πια εδώ και καιρό στην Ελλάδα και είναι γνώστης του ελληνικού πολιτισμού τολμά και γράφει το πρώτο της βιβλίο, την πρώτη της απόπειρα να πραγματευτεί το σπουδαίο μας παρελθόν. Μακάρι να υπάρχει και συνέχεια σε αυτή την νέα αρχή διότι όσο μαθαίνουμε για το παρελθόν μας τόσο θα μαθαίνουμε και για το μέλλον μας, για τους ανθρώπους που έζησαν όπως και εμείς στον ίδιο γεωγραφικό χώρο και είναι ενδιαφέρον να ανακαλύψουμε τυχόν κοινά σημεία, αν υπάρχουν, με τους πολίτες της τότε Αθήνας, κοινές ασχολίες και κοινωνικές δραστηριότητες έχοντας επίγνωση πως έχουν περάσει τόσοι αιώνες. Η σύνδεση μας με εκείνον τον κόσμο εξάλλου διατηρείται μέσω τέτοιων βιβλίων που ρίχνουν φως στα ανεκδοτολογικά και ιστορικά στοιχεία.
“Το σώμα βαραίνει μετά την οινοποσία, βγαίνει από τη φυσιολογική του κατάσταση και γι’ αυτό έχει ανάγκη από ξεκούραση και ύπνο”
“Το βρίσκετε λογικό ένας σύζυγος να επιστρέφει καταχαρούμενος σπίτι του ύστερα από ένα δείπνο και να χώνεται κάτω από τα σκεπάσματα χωρίς να ρίξει ματιά στη γυναίκα του;”
