Η μηχανή του χρόνου της Χάνα Κεντ, αυτή η σπουδαία μηχανή που μας έχει χαρίσει μέσω των εκδόσεων Ίκαρος τόσα σπουδαία μυθιστορήματα, μας πηγαίνει για μια ακόμα φορά πίσω στο παρελθόν για να μας αφηγηθεί τα όσα συμβαίνουν σε μια περίοδο ιδιαίτερα ευμετάβλητη. Παρακολουθούμε την παράλληλη πορεία της Χάνε και της Τέα, οι οποίες θα σμίξουν υπό ιδιαίτερες συνθήκες και εκεί είναι που γεννιέται μια σχέση αίματος, μια σχέση που παραπέμπει και σε μυθικά πρότυπα του παρελθόντος. Η Κεντ έχει αυτό το χάρισμα να αφηγείται πρόσωπα και ιστορίες ανθρώπων σαν να τις έχει ζήσει, σαν αυτά τα πρόσωπα να ήταν συγγενείς της ή πρόγονοί της. Η μαγεία της γραφής λοιπόν μας παρασέρνει και πάλι να βυθιστούμε με ευχάριστο τρόπο στο υποβρύχιο μιας σχεδόν κινηματογραφικής παραγωγής.
Δεν είναι όμως μόνο η αφήγηση των ζωών δύο κοριτσιών που επιχειρεί η Κεντ, είναι και η επιθυμία της να εστιάσει και να επικεντρωθεί στον γνωστό πόλεμο μεταξύ των Εκκλησιών που ήδη έχει ξεκινήσει από την εποχή των πρώτων χρόνων του Χριστιανισμού μεταξύ Χριστιανών και ειδωλολατρών, έπειτα στην εποχή της εικονομαχίας και της εικονολατρίας, του Μεσαίωνα και έχει συνεχιστεί και κατά τη διάρκεια της Αναγέννησης με την άνοδο του Λουθηρανισμού αλλά και άλλων θρησκειών όπως ο Προτεσταντισμός. Τα ίδια άλλωστε συνέβησαν και μεταξύ καθολικής και ορθόδοξης εκκλησίας με το γνωστό σχίσμα στην αλλαγή της χιλιετίας και με θύματα αθώους ανθρώπους στο όνομα μιας πίστης που έγινε θανατικό.
Μπορεί η οικογένεια της Τέα αλλά και της Χάνε να μην διαθέτουν πολλά μέσα για την επιβίωσή τους, ωστόσο όταν η ελπίδα για μια καλύτερη ζωή και το φως στον ορίζοντα αχνοφαίνεται θα θελήσει με κάθε τρόπο να διεκδικήσει κάτι καλύτερο για το μέλλον της. Βρισκόμαστε στην ακόμα υπάρχουσα Πρωσία που σε λίγο θα αποτελεί παρελθόν έπειτα από τα ιστορικά γεγονότα και η Νότια Αυστραλία, μια νέα γη θα αποτελέσει το εφαλτήριο για ένα νέο ξεκίνημα και εκεί θα μεταφερθούμε νοερά για να συναντήσουμε την πορεία δύο κοριτσιών, της Χάνε και της Τέα, δύο κοριτσιών σε τρυφερή ηλικία που αναπτύσσουν μια σχέση λατρείας και τα οποία βρίσκονται σε ένα περιβάλλον ιδιαίτερα αυστηρό ως προς την καθημερινότητα, ένα περιβάλλον κλειστό με κανόνες και πειθαρχία. Άρα η σχέση τους αυτή είναι και ο θεμέλιος λίθος της ύπαρξής τους, κατά μία έννοια.
Η Λατρεία αποτελεί ένα μυθιστόρημα που ξετυλίγει το κουβάρι ενός κοινωνικού φαινομένου
Τα όσα λοιπόν η Κεντ ξεδιπλώνει μέσω της αφήγησής της είναι μια ζοφερή πραγματικότητα που εκτυλίσσεται σε αυτή τη γωνιά της Ευρώπης και αυτή η νέα τάση της θρησκείας έρχεται να κλονίσει τα θεμέλια του καθολικισμού και να γίνει κόκκινο πανί για τους κατοίκους που δεν ανέχονται άλλη πίστη. Η ίδια η Κεντ μας αναφέρει πως τα πρόσωπα που περιγράφει και οι πρωταγωνιστές της βρίσκονται σε μια κατάσταση δύσκολη, την οποία και οφείλουν να αντιμετωπίσουν. Ζουν υπό το καθεστώς του κινδύνου καθώς προσεύχονται στα κρυφά και εκτελούν την λατρεία τους κρυφά για να μην γίνουν στόχος. Η απόφασή τους να μετοικήσουν αποτελεί μονόδρομο, είναι μια απόφαση που κοστίζει χρήματα και δεν είναι βέβαιο πως η απόκτηση γης στη νέα χώρα θα τους αποφέρει τα προς το ζην. Και όμως είναι μια κάποιου τύπου νέα επανεκκίνηση, ένας ξεριζωμός που ίσως τους εξασφαλίσει την ελευθερία της λατρείας.
Η Κεντ σε μια αποστροφή του λόγου της αναφέρει την συναισθηματική φόρτιση και μας μεταφέρει το κλίμα της ανασφάλειας και των ερωτημάτων που τίθενται από αυτή την απόφαση. Αποτελεί σχεδόν ένα φιλοσοφικό ερώτημα όλο αυτό το εγχείρημα, μα είναι όμως και η σχέση των δύο κοριτσιών, μια σχέση τόσο ιδιαίτερη που τίθεται επί τάπητος. Διαβάζουμε λοιπόν: “Ο μεγαλοδύναμος Θεός ξέρει: αν μπορούσα να ξαναζήσω κάποια από τις στιγμές της ζωής μου, αυτήν θα διάλεγα. Που βρέθηκα ορθάνοιχτη, σαν μαχαιριά, με την καρδιά να ορμάει άπληστη στην κόψη της ομορφιάς. Να βλέπω τον ωκεανό για πρώτη φορά, κάθε φορά. Με το χέρι της στο δικό μου. Λεπίδα ιερή, που μας σκίζει όλο δέος”. Η Χάνε και η Τέα είναι αδύνατον να χωριστούν, μοιάζουν να τους συνδέουν ισχυροί δεσμοί αίματος σαν να γνωρίζονταν ανέκαθεν.
Δυστυχώς, ο πόλεμος των θρησκειών από όπου και αν προέρχεται, όποιους και αν περιλαμβάνει, είναι ένας αγώνας και μια διαμάχη άνευ ουσίας που οδηγεί σε εκτοπίσεις πληθυσμών και σε δολοφονίες όπως έχουν δείξει και τα τελευταία χρόνια στον πόλεμο μεταξύ Δύσης και Ισλάμ. Η ιστορία που αφηγείται η Κεντ αποτελεί ένα μακροχρόνιο ζήτημα που δεν έχει βρει μέχρι σήμερα τη λύση του, ένα φλέγον ζήτημα που όσο οι άνθρωποι αλληλοφαγώνονται θα διαιωνίζεται μέχρι να επικρατήσει η λογική και η σωφροσύνη. Ο αναγνώστης με μοχλό την εξιστόρηση των όσων επικρατούν στις οικογένειες θα θέσει και ο ίδιος τα δικά του ερωτήματα και θα εξάγει εμμέσως πλην σαφώς τα δικά του συμπεράσματα. Η μετάφραση της Μαρίας Αγγελίδου και του Άγγελου Αγγελίδη αποτελούν την εγγύηση για ένα κείμενο που μας συγκινεί ενώ παράλληλα μας γεννά την ανάγκη να συλλογιστούμε τα όσα διαβάζουμε.
“Η δυστυχία σου επί της κεφαλής σου και η κακία επί της κεφαλής σου!”
“Της είπα ότι λαχταρούσα να βγαίνω, να είμαι έξω από το σπίτι, επειδή έξω άκουγα τον κόσμο να τραγουδάει”
