Η Σαπφώ δεν είναι απλώς μια ποιήτρια και μια καλή διαχειρίστρια του λόγου, είναι ένα ανώτερο πνεύμα με πλείστες ανησυχίες, με μια δυνατότητα έκφρασης εκθαμβωτική που ξεδιπλώνει την ποιητική της δεξιοτεχνία και δείχνει στους σύγχρονούς της κρυμμένες πτυχές της καθημερινής ζωής των ανθρώπων στην αρχαϊκή εποχή μέσα από την εξυμνητική της ποίηση. Η ποίησή της είναι ένα έργο πολυσύνθετο και πολυεπίπεδο, είναι μια ποίηση που ξετυλίγει το κουβάρι της ψυχικής της διάθεσης να μιλήσει στη γλώσσα των ανθρώπων της εποχής και να εμβαθύνει στο συναίσθημα, μέσα και από τα δικά της βιώματα ως μία από τις πρώτες ομοφυλόφιλες γυναίκες εκείνης της εποχής. Η ερωτική της προτίμηση ξεπηδά μέσα από τους στίχους της για αυτό εξάλλου και αφιερώνει μεγάλο κομμάτι της ποίησής της στην θεά Αφροδίτη, την θεά της ομορφιάς και της ενότητας με την οποία τόσο ταυτίζεται.
Η ποίηση της Σαπφούς είθισται να ακολουθείται και να συνοδεύεται στην εποχή της από την ευρεία χρήση λύρας, ένα μουσικό όργανο ιδιαίτερα διαδεδομένο, ένα όργανο που εκθειάζεται καθώς είναι το περίφημο όργανο του θεού της μουσικής Απόλλωνα. Σε κάθε περίπτωση, ο λυρισμός και στο έργο της είναι έκδηλος σε όλο του και η εξύμνηση του κάλλους είναι κύριο συστατικό της σκέψης της. Σε μια εποχή όπου επικρατούν οι κόρες και οι κούροι στην γλυπτική ενώ προετοιμάζεται η κλασσική εποχή που θα ακολουθήσει, η Σαπφώ δεν σταματά να στρέφεται ενάντια σε κάθε μορφή βίας, να αποστρέφεται τον πόλεμο – ειρήσθω εν παρόδω η Ιλιάδα είναι το έπος της εποχής εκείνης – και σαφώς να εορτάζει το συναίσθημα σε κάθε του μορφή.
Η Τασούλα Καραγεωργίου, που έφερε εις πέρας αυτό το τόσο δύσκολο έργο της απόδοσης και της μετάφρασης του έργου της Σαπφούς στα νέα ελληνικά ενώ επιμελήθηκε άρτια τον πρόλογο μα και τις σημειώσεις, επισημαίνει χαρακτηριστικά: “{…}Η Σαπφώ δεν υμνεί απλώς την ομορφιά αλλά δημιουργεί επίσης ένα κάλλιστον ποιητικό σύμπαν συντεθειμένο με καλά ονόματα, με όμορφες δηλαδή λέξεις. Η ανάδειξη αυτού του καλλίστου ποιητικού κόσμου είναι μια δέσμευση την οποία οφείλει να τηρεί κάθε μεταφραστική απόπειρα”. Η Σαπφώ ανήκει σε μια γενιά ποιητών όπως ο Αρχίλοχος και τόσοι άλλο που δημιουργούν μια νέα σχολή, μια σχολή της οποίας συνέχεια είναι αναμφίβολα και οι σύγχρονοι ποιητές μας όπως ο Ναπολέων Λαπαθιώτης, ο Γιώργος Σαραντάρης, ο Λορέντζος Μαβίλης, ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης και τόσοι άλλοι.
Μια ποιήτρια στην υπηρεσία των θεών και της ερωτικής έκφρασης μέσα από ένα έργο μοναδικής ομορφιάς
Οι αρχαίοι Έλληνες εν συνόλω είχαν πολλούς λόγους να ανατρέξουν στην άνωθεν εξήγηση των όσων τους συνέβαιναν και έτσι έπλασαν τους θεούς, τους ημίθεους και όλες τις ιστορίες των μύθων, ιστοριών δηλαδή που οι άνθρωποι έχουν ανάγκη να αφηγούνται για να εξηγούν τα πολλές φορές ανεξήγητα και δυσερμήνευτα. Η Σαπφώ αποτελεί, ως μέλος μιας κοινωνίας που αναζητά λύσεις σε διάφορα ζητήματα Η ελληνική μυθολογία είναι “προϊόν” δύο βασικών λόγων που αξίζει να αναφερθούν. Ο πρώτος λόγος είναι πως οι αρχαίοι Έλληνες, όντας ένας λαός με πληθώρα εμπορικών συναλλαγών στην ευρύτερη περιοχή και πάντα ανοιχτοί και φιλικοί σε φροντίδα των ξένων επισκεπτών που έρχονταν σε διάφορες ελληνικές πόλεις ήρθαν σε επαφή με πολλούς λαούς κυρίως στην Μεσόγειο, την θάλασσα μας όπως συνηθίζει να λέγεται. Αφενός λοιπόν επηρεασμένοι από τα ταξίδια τους ίσως να γνώρισαν την πανίσχυρη μυθολογία των αρχαίων Αιγυπτίων και να άντλησαν από εκεί στοιχεία για το “χτίσιμο” ενός δικού τους μυθικού κόσμου όπως εμείς τον γνωρίζουμε σήμερα μέσα από τα βιβλία και θαμπωνόμαστε από την ομορφιά του.
Η Αφροδίτη δεν θα μπορούσε να λείψει από το έργο της σπουδαίας λυρικής ποιήτριας Σαπφούς που την μνημονεύει και την επικαλείται για δικούς της χαμένους έρωτες και για δικούς της λόγους, είναι η δική της Αφροδίτη που ξεδιπλώνεται μέσα από τα εξαίσια ποιήματά της. Η Σαπφώ εμπνέεται από το πνεύμα και την παρουσία της Αφροδίτης καθώς τα αρχαϊκά χρόνια, κατά τα οποία ζει η Σαπφώ είναι η περίοδος ακμής της λατρείας της θεάς, μιας θεάς που είναι προστάτιδα και τιμωρήτρια. Η Σαπφώ μέσα από το έργο της σπέρνει τον σπόρο εκείνο που θα δημιουργήσει την ατμόσφαιρα έρωτα για τον σύντροφο και την σύντροφο, εφορμά με πολλές φορές μελαγχολικό τρόπο και μοιράζεται μαζί μας αυτή την απογείωση που προσφέρει ο έρωτας. Γιατί αναμφίβολα ο έρωτας δεν είναι μια εύκολη συνθήκη και ή θα σε εξυψώσει στα ουράνια ή θα ρίξει στα τάρταρα καθώς σε έχει “προσβάλλει” δίχως να σου ζητήσει αν το αντέχεις, ο έρωτας είναι αμείλικτος, γλυκός μα και συνάμα αδυσώπητος.
Η Τασούλα Καραγεωργίου εύλογα αναρωτιέται τα εξής: “Μπορεί να μεταφρασθεί σήμερα η Σαπφώ και να ακουσθεί ο λόγος της χωρίς την υπόκρουση λύρας; Πώς μια ποίηση μελική μεταφέρεται σήμερα έχοντας στερηθεί την οργανική σύνδεσή της με το μέλος; Πώς είναι δυνατόν μια σύγχρονη μεταφραστική απόπειρα να χαρακτηρισθεί επάξια ως διάλογος με το έργο της; Τι απομένει τελικά από την αίσθηση εκείνη, η οποία στην πρωτότυπή της έκφραση κατορθώνει να συντηρεί τις ψυχικές δονήσεις του ποιητικού υποκειμένου και να μας μεταφέρεται ζεστή ακόμα και πάλλουσα; Ερωτήματα αναπάντητα, ερωτήματα που πάντοτε θα αναζητούν τις απαντήσεις τους και εμείς θα τα συλλογιζόμαστε. Η Σαπφώ είναι διαχρονική και το πνεύμα της κυριαρχεί εις το διηνεκές σε εκείνους που το νιώθουν.
“…από της λύρας πιο γλυκιά η φωνή της…/κι απ’το χρυσάφι πιο μαλαματένια εκείνη…”
“…και χύνεται παντού γλυκιά δροσιά/και θάλλουν ρόδα, άνηθα χλωρά/κι ολάνθιστα τριφύλλια”
