Δεν ήσουν ένας απλός μουσικός ή ένας μουσουργός, διέθετες μουσική αγιοσύνη γιατί μέχρι και στους ουρανούς οι άγγελοι και στον Όλυμπο ο Απόλλωνας έμειναν άφωνοι με τα ακούσματα που τους χάρισες. Γεννημένος μέσα στην έμπνευση, τη δημιουργία μετέτρεψες το έμφυτο ταλέντο σου σε μια συμφωνία ζωής, μια συμφωνία που έδωσες με τη μουσική πορεία που διάλεξες, της οποίας υπήρξες ένας ταπεινός και ακούραστος υπηρέτης για όλο σου το βιος. Στο σπίτι σου μόνος και αγκαλιά με το πιάνο σου, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, συνέθεσες μελωδίες και συμφωνίες που κανείς δεν θα μπορούσε να φανταστεί από έναν άνθρωπο με πρόβλημα κώφωσης. Δεν έγραφε το χέρι σου τις νότες μα η ψυχή σου, το μεγαλείο της που σε οδηγούσε από την πρώτη στιγμή προς την κατεύθυνση της χαράς. Οι συμφωνίες σου μοιάζουν με τις φωνές των αγγέλων που ψέλνουν και είναι βέβαιο πως τα Σεραφείμ και τα Χερουβείμ είχες στο δωμάτιο σου συντροφιά, εκεί δηλαδή που κλεισμένος πάλευες με τον ίδιο σου τον εαυτό για το αποτέλεσμα, αυτό το οποίο όλοι σήμερα γνωρίζουμε και θαυμάζουμε. Η ωδή στη χαρά, αυτό το σπουδαίο δημιούργημα, δεν είναι απλά μουσική σύνθεση, είναι ένας θεόσταλτος ύμνος, μια επουράνια ομιλία της ψυχής σου που χορεύει και πορεύεται στα χνάρια ενός θεϊκού θαύματος. Αναρωτιέμαι πως κάποιος μπορεί να μείνει ανέγγιχτος και ασυγκίνητος από αυτό το θεάρεστο έργο, ακόμα και ο Θεός ο ίδιος δακρύζει από χαρά όταν το ακούει και εισπράττει αυτό που όλοι μας αδυνατούμε, ως κοινοί θνητοί, να φανταστούμε. Η ωδή στη χαρά Λούντβιχ αποτελεί ένα επίτευγμα της εσωτερικής σου ανάγκης να εκφραστείς, να μοιραστείς τη χαρά και την ανάταση της ψυχής σου με το υπόλοιπο σύμπαν. Η οικουμενικότητα του ακούσματος αυτού και το κύμα που πηγάζει είναι τέτοιο που απλώνεται σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης, ένας μουσικός παράδεισος έτοιμος να κυριεύσει και να εξουσιάσει κάθε άνθρωπο, φτωχό ή πλούσιο και να απορροφήσει αυτή την ευδαιμονία. Εξασφάλισες για τον κόσμο τέτοιες μελωδίες παρόλο που εσύ υπήρξες ένας μελαγχολικός και εσωστρεφής άνθρωπος, κλειστός στον εαυτό σου και όμως ανοιχτός στα ερεθίσματα, ερεθίσματα τα οποία κανείς δεν γνωρίζει από πού δεχόσουν. Η μαγεία της έμπνευσής σου παραμένει ακόμα και σήμερα ένα μυστήριο, ένα μυστικό που πήρες μαζί σου. Δεν άφηνες παρά μόνο την παραδουλεύτρα σου και τη μαθήτριά σου να μπαίνουν στο σπίτι σου, η μία για να σε φροντίζει στις δύσκολες μέρες που περνούσες και η άλλη για να αντιγράφει όλα όσα εσύ έγραφες. Κουρασμένος από την εξάντληση της δημιουργίας δεν έβγαινες πολύ από το σπίτι σου και αν έβγαινες ήταν για λίγο. Αρνιόσουν την ανθρώπινη επαφή και δεν ήσουν καθόλου επικοινωνιακός γιατί η αποστολή σου στον κόσμο αυτό έμενε κρυφή από τους πολλούς, αφοσιωμένος και αφιερωμένος στο μουσικό δρόμο στεκόσουν μοναχός πολύ απλά γιατί ο πολύς κόσμος δεν μπορούσε να καταλάβει το έργο σου. Όσο και αν οι άνθρωποι γύρω σου σε πλήγωναν εσύ τόσο απομακρυνόσουν από αυτούς και όσο η ψυχική σου κατάσταση γινόταν όλο και πιο εύθραυστη γεφύρωνες αυτό το χάσμα με τη μουσική. Ποτέ όμως δεν πτοήθηκες από την εχθρικότητα αυτή και ψήλωνε μέσα σου το κερί της ψυχής σου που εκλιπαρούσε για διαφυγή μέσω της δημιουργίας, οδήγησες την καλλιτεχνική σου παρακαταθήκη στις κορυφές της οικουμενικότητας. Διανοητής και εκφραστής-μύστης, όπως ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι, ο Μολιέρος και τόσοι άλλοι, έγινες μόνιμος κάτοικος των πιο μύχιων ανησυχιών σου μέσω της μουσικής και κατά προέκταση μέσω των ήχων, ήχοι που έδρασαν στο “κρησφύγετο” που δημιούργησες ο ίδιος. Εκεί δηλαδή που εσύ είχες επιλέξει για να μην απειλείσαι από εξωγενείς παράγοντες και να διατηρήσεις την ηρεμία εκείνη που σου επέτρεπε να συνθέτεις. Έτσι το σπίτι σου αποτέλεσε το εργαστήριο επεξεργασίας της κρυφής αγωνίας σου, ο δικός σου ναός. Αυτή η διακαής σου επιθυμία και λαχτάρα για ζωή μέσω της τέχνης σου είχε κατά βάση πάρα πολλές δύσκολες στιγμές, περισσότερες λύπες και απογοητεύσεις παρά χαρές και ικανοποιήσεις. Αναμφίβολα υπήρξες δέσμιος των αδυναμιών σου και των έντονων παθών σου όπως το ποτό που κατέτρωγε το μέσα σου, ένα καρκίνωμα ύπουλο και ανίκητο όπως φάνηκε εκ των υστέρων. Ξόδευες τόση ενέργεια, επιστράτευες τόση δράση και η τρέλα βρισκόταν ανά πάσα στιγμή στο κατώφλι της σκέψης και του μυαλού σου με κίνδυνο να χαθείς στα μονοπάτια της τρέλας αυτής και της διαταραχής χωρίς σχέδιο διάσωσης. Οι εθισμοί και οι εξαρτήσεις σου, το ποτό, η αυτοκαταστροφική σου διάθεση και οι αυτοκτονικές τάσεις δεν αποτέλεσαν παρά μόνο ένα μέσο εκτόνωσης της καθ’ ομολογία ανεξήγητης, δυσερμήνευτης και σχεδόν θεόσταλτης ιδιοφυίας σου. Σε τέτοιο βαθμό μάλιστα που απελπισμένες λύσεις που εσύ ακούσια ή εκούσια δοκίμασες να κατατροπώσουν τον υψηλό κίνδυνο απώλειας του μυαλού σου από τη μία, από την άλλη όμως είχαν ως αποτέλεσμα να σε στιγματίσουν και να σε εξοστρακίσουν από μία κοινωνία ανέτοιμη να υποδεχθεί στα σπλάχνα της το ανυπέρβλητο μεγαλείο σου. Μέσα σε όλο αυτό τον πυρετό και την λάβα που πάντα σιγόκαιγε, δεν έπαψες να γεμίζεις το δοχείο της ζωής σου με ακραίες συμπεριφορές και ακρότητες γιατί με αυτή την παρά φύση μέθοδο τιθάσευες τελικά τα ατελείωτα και αγριεμένα ένστικτά σου. Δεν είναι παράλογη όλη αυτή η παραφορά που σε διακατείχε, ήταν μέρος της ιδιοσυγκρασίας σου. Ιερατική και επαναστατική – με την ορθολογική έννοια του όρου – μορφή όπως εσύ, μέσα στη δίνη ενός απλού βίου ζωής χωρίς πολλές φορές ούτε καν τα απαραίτητα και τα στοιχειώδη και με την ένδεια να σου χτυπάει εκκωφαντικά την πόρτα, απευθύνθηκες στην γεύση απαγορευμένων εξάρσεων και ανήθικων δρόμων για να εξισορροπήσεις την αναστάτωση της επίγειας ύπαρξής σου. Ποιο είναι όμως πραγματικά το σημείο στάθμισης και ο ρόλος σου, τι δαίμονες σε τύλιγαν και πώς σιωπούσες τη δίψα τους, πώς αντιστεκόσουν στο πρόωρο τέλος και τι αντιστάσεις κατάφερες να αποκτήσεις για να φτάσεις σε αυτές τις μεγαλειώδεις συμφωνίες; Γιατί είναι κοινός τόπος πως ιδιοφυίες όπως εσύ λίγο χρειάζονται για να χάσουν εντελώς το μυαλό τους και να γίνουν παρανάλωμα σε διαβολικές διαθέσεις. Ήταν η πίστη σου στη μουσική σίγουρα μα είχες και μια ανώτερη δύναμη Λούντβιχ να σε προστατεύει μα μέσω ποιας διόδου την επικαλούσουν άραγε; Ποια δρομολόγια ακολούθησες για να εγγράψεις σε ρυθμούς μουσικούς τον παλμό μίας τέχνης που έγινε σημείο αναφοράς για ολόκληρες γενιές επερχόμενων καλλιτεχνών και απλών ανθρώπων; Ποιοι οι λόγοι που έστω και μετά θάνατον με την υστεροφημία σου, αφού στη ζωή σου δεν απόλαυσες όσο ήθελες τους καρπούς της αναγνώρισης, κατόρθωσες να εγκατασταθείς μια για πάντα στον πανδαμάτορα χρόνο και να καταστείς διαχρονικός; Υπήρξες διάσημος πιανίστας και συνθέτης χωρίς να συνδεθείς με την αυλή ή την εκκλησία που για εκείνη την εποχή ήταν τίτλος τιμής, τους έκλεισες την πόρτα στα μούτρα. Ποτέ δεν ανήκες ή δεν εργάστηκες εκεί μα ως ανεξάρτητος και ελεύθερος πιανίστας και συνθέτης καθιερώθηκες από νωρίς έχοντας πλάι σου ανθρώπους, όπως τον Χάυντν που πίστεψαν στο ταλέντο του και είδαν σε εσένα έναν άλλο Μότσαρτ. Είχες την ατυχία και εσύ να έχεις έναν ιδιαίτερα αυταρχικό πατέρα που ήταν ουσιαστικά ο πρώτος σου δάσκαλος αλλά η σχέση σου μαζί του θα χαρακτηριζόταν μάλλον κακή και ασταθής. Καταγόσουν από μουσική οικογένεια, κάτι που σαφώς συνέδραμε στην σταδιοδρομία σου και άνοιξε δρόμους αλλά στην πραγματικότητα πάλεψες μόνος σου με χρήματα που κέρδιζες από δημόσιες συναυλίες και κατά παραγγελία συνθέσεις, μένοντας μακριά από την παράδοση της εποχής. Ήσουν μακριά από το να είσαι ο επιφανής δημιουργός που έμενε υπάκουος στις επιταγές για να είναι αρεστός και να αποτελεί μέλος της αυλής, το αντίθετο. Σιχαινόσουν τους συμβιβασμούς και για αυτό πήρες από νωρίς αποστάσεις από κάθε τι που σε φυλάκιζε μέσα σε στεγανά. Στις πρώιμες συνθέσεις σου λόγω και της πολιτικής κατάστασης, είναι φανερή η επαναστατική φύση της μουσικής σου με εμβατήρια που υμνούν την Γαλλική Επανάσταση. Στην πορεία όμως της δημιουργικής σου παραγωγής δείχνεις να εξελίσσεσαι, να διαφοροποιείσαι, να εδραιώνεις ένα δικό σου τρόπο γραφής και σύνθεσης. Ο ρομαντισμός εκείνη την εποχή κερδίζει έδαφος τόσο στην ζωγραφική όσο και στη μουσική και έτσι και εσύ, στο πνεύμα της εποχής με συμφωνίες και σονάτες που διαπνέονται από έναν λυρισμό και μία ποιητικότητα στην σύνθεση, κλίνεις προς μία μουσική πιο ασαφή και αφηρημένη ανακοινώνοντας εμμέσως πλην σαφώς ένα πνευματικό βάθος που θα χαρακτηρίσει τα έργα σου. Η 9η συμφωνία, η τρίτη η ηρωική καθώς και η 5η αποτελούν το επιστέγασμα της μουσικής σου δημιουργίας και τα πιο δημοφιλή σου έργα, έργα που σημάδεψαν την ιστορία της μουσικής και σε ταύτισαν Λούντβιχ με τον άνθρωπο που άλλαξε την ιστορία της μουσικής. Το γεγονός της κώφωσής σου ήταν για σένα ό,τι πιο καταστροφικό και θλιβερό μπορούσε να σου συμβεί, κλείστηκες στον ήδη εσωστρεφή εαυτό σου, έγινες ακόμα πιο δύστροπος και αυτό το συμβάν έκρινε κατά μεγάλο βαθμό και το τέλος σου, μιας και η στέρησή αυτή σε συνέθλιψε συναισθηματικά και σε οδήγησε πρόωρα στον θάνατο ως ένα καίριο χτύπημα στην πληγωμένη σου περηφάνια. Δεν σου στέρησε όμως και την ελευθερία σου όταν έπαιξες μπροστά σε ένα εκστασιασμένο κοινό παρουσιάζοντας την Ωδή στη χαρά με την αντιγραφέα σου ως υποβολέα να σε βοηθάει στη διεύθυνση. Δεν έπαψες ποτέ να κινείσαι ανεξάρτητα και ελεύθερα μακριά από συμβάσεις και πειθαρχία σε κανόνες της εποχής, εκμεταλλευόμενος όμως με ευφυΐα τις περιστάσεις κάθε περιόδου. Παρασυρμένος από μία ψυχική ανάταση, έναν οίστρο-καταπέλτη και μία πνευματική διαύγεια πρωτόγνωρη για την εποχή, αρνήθηκες με πείσμα να προδώσεις την τέχνη σου, στάθηκες με σθένος στο ύψος των περιστάσεων. Παρά τις αντιξοότητες που σου επεφύλασσε η μοίρα, δεν εκτροχιάστηκες για να ζήσεις καλύτερα, δεν ζήτησες παραπάνω και έλαβες αυτά που σου αναλογούσαν μένοντας σε μια λιτή και απέριττη ζωή. Έμεινες από την πρώτη στιγμή πιστός στα θέλω σου και τα πιστεύω σου με χαρακτήρα ζηλωτή και μάρτυρα, τάχθηκες στην υπηρεσία της ψυχής σου που σε καλούσε να πολεμήσεις την εσωτερική σου θλίψη που στην πορεία έγινε κατάθλιψη. Γιατί ήξερες μέσα σου βαθιά πως η ανταμοιβή και η χαρά δεν βρισκόταν σε αυτό τον κόσμο αλλά σε μία άλλη σφαίρα μακριά από τα επίγεια, σε κάτι ονειρικό στο επέκεινα, υπήρξες στοχαστής Λούντβιχ δίχως να το ξέρεις. Αντιστάθηκες και δεν λύγισες μπροστά στο μέτωπο που ανοίχτηκε από τον κοινωνικό σου περίγυρο για να σε απαξιώσει, να σε καθαιρέσει με σκοπό να σε εξουδετερώσει ως επικίνδυνο. Όταν λες ναι σε όλα απλά ανήκεις στην ιστορία, εσύ έγραψες ιστορία γιατί πίστεψες βαθιά στη δύναμη του εαυτού σου και έλαμψες με ζωντάνια. Στάθηκες αγέρωχος, γενναίος και θαρραλέος μπροστά στο μεγαλύτερο κριτή όλων, την ίδια την Ιστορία της μουσικής, αυτή που σε στεφάνωσε εις το διηνεκές για χάρη όλων μας. Καλή αντάμωσε καλέ μου Λούντβιχ!
—————————————————————————-
Ο Λούντβιχ βαν Μπετόβεν (1770-1827) ήταν Γερμανός συνθέτης και πιανίστας της κλασικής μουσικής. Μέχρι και σήμερα θεωρείται ως ένας από τους σπουδαιότερους συνθέτες όλων των εποχών. Ο παππούς σου επίσης υπήρξε μουσικός ενώ ο πατέρας του υπήρξε τενόρος και δάσκαλος μουσικών οργάνων, κάτι που επηρέασε σαφώς την κλίση του Μπετόβεν προς τη μουσική. Το έργο του Μπετόβεν διακρίνεται κυρίως σε τρεις χρονικές περιόδους. Η πρώτη αρχίζει από τις δημιουργίες του μέχρι το 1802, οπότε και δημιουργεί το προσωπικό του ύφος. Η δεύτερη περίοδος διαρκεί περίπου μέχρι το 1816 και ο Μπετόβεν είναι ήδη ένας αναγνωρισμένος συνθέτης. Η τελευταία περίοδος διακρίνεται από την παρουσία του ρομαντικού στοιχείου στις συνθέσεις του. Η ολοένα και καταστροφική κατάσταση της υγείας του τα τελευταία χρόνια λόγω ψυχολογικών προβλημάτων καθώς και η υπερβολική κατανάλωση ποτού οδήγησε τελικά στον πρόωρο θάνατό του.
