Έχω πολλές ερωτήσεις για σένα, θα ξεκινήσω με την πρώτη. Πώς είναι να είσαι μόνη ανάμεσα σε τόσους και τόσους άνδρες και να παλεύεις ενάντια στο ρεύμα για να αναγνωριστείς για τις ιδέες σου; Είσαι γυναίκα που ζει σε μια εποχή όπου μόνο οι άνδρες έχουν δικαίωμα να ομιλούν για γνώση, είσαι γυναίκα σε μια εποχή που δεν έχεις δικαίωμα να αρθρώνεις λόγο γιατί δεν θα εισακουστείς εύκολα από το πλήθος και γιατί ουσιαστικά θεωρείσαι κατώτερη στα μάτια σου και σου έχουν διαμηνύσει πως άλλος είναι ο ρόλος σου στην κοινωνία. Ξέφυγες από τα δίχτυα της ενασχόλησης με το σπίτι, όπως οριζόταν τότε, και πέταξες ψηλά για να υπηρετήσεις τις επιστήμες, λίγο μετά τους περίφημους Πυθαγόρα, Ηράκλειτο, Αριστοτέλη, Αρχιμήδη και πολύ πριν από τους θεμελιωτές της σύγχρονης επιστήμης όπως ο Κοπέρνικος, ο Γαλιλαίος, ο Νιούτον και αργότερα ο Αϊνστάιν. Βλέπεις οι αιώνες έχουν περάσει από τότε και πηγαίνω μπρος πίσω για να σε συναντήσω. Και όμως εσύ πάντως δεν δίστασες ούτε στιγμή, δεν λύγισες, προχώρησες μπροστά και δυνατά με όλες σου τις δυνάμεις και άρθρωσες λόγο άρτιο και επιστημονικό, λόγο ελεύθερο και ανεξάρτητο, λόγο εμπεριστατωμένο και άφησες πίσω τους υπόλοιπους. Ήσουν αναμφίβολα μία σπουδαία γυναίκα, μια γυναίκα επιστήμων και φιλόσοφος, μια γυναίκα ενάντια στα στερεότυπα της εποχής που ήθελαν τις γυναίκες να ασχολούνται μόνο με τα οικιακά και αυτό με πάσα αυστηρότητα. Ήσουν μια γυναίκα δυναμική, με σθένος και γενναιότητα, μία από τις πρώτες γυναίκες που ασχολήθηκε με τα μαθηματικά, την αστρονομία και την φυσική, μια γυναίκα που δυστυχώς βρέθηκε στο μεταίχμιο της μετάβασης από τον παγανισμό στον χριστιανισμό και είχες την κακή τύχη να καταστείς το θύμα, το εξιλαστήριο θύμα πάνω στο οποίο εξαντλήθηκε όλη η ανθρώπινη βαρβαρότητα, μια βαρβαρότητα που συνεχίστηκε για πολλούς αιώνες αργότερα, δεν επεκτείνομαι μην σε στενοχωρήσω. Τι σημασία έχει η πίστη απέναντι στην επιστήμη και γιατί άραγε να αποτελεί τροχοπέδη; Σε μια περίοδο μεταβατική και τόσο άγρια έζησες και σε αντιμετώπισαν ως παράσιτο και μίασμα αντί να σε υμνήσουν και να σε ευχαριστήσουν μα εκεί έγκειται και η θαρραλέα σου στάση, τους αψήφησες και ας σε ήθελαν στο περιθώριο. Δεν τους άκουσες και αυτό τους ενοχλούσε περισσότερο καθώς αφοσιωμένη στις έρευνές σου και στα πειράματά σου, στη μελέτη σου και στην παρατήρηση των άστρων δεν έδινες σημασία στη μικρότητα και στη μικροπρέπεια, είχες ταχθεί και σε αυτό ήσουν προσηλωμένη. Είχες την τύχη να γεννηθείς σε ένα μοναδικό και λαμπερό λίκνο του πολιτισμού, στην Αλεξάνδρεια, σε εκείνο το σημείο του ορίζοντα όπου συναντάται η γνώση με τον κοσμοπολιτισμό και την αέναη αγάπη για τα βιβλία. Στον τόπο της Αλεξάνδρειας λοιπόν, σε αυτόν τον ευλογημένο τόπο γεννήθηκες και έδρασες, εκεί όμως μαρτύρησες περικυκλωμένη από όχλο αγρίων και παρανοϊκών. Άλλη μια Αλεξανδρινή, άλλη μία συνεχίστρια της πλατωνικής φιλοσοφίας σε καιρούς όμως χαλεπούς ήσουν και εσύ παλεύοντας με άγρια θηρία και ορδές ανόητων που πίστευαν στο μίσος τυφλωμένοι από το δηλητήριο της θρησκείας εις βάρος της επιστήμης που εσύ εκπροσωπούσες. Βλέπεις ο ανόητος λόγος των πολλών υπερισχύει του συνεκτικού λόγου των λίγων πεφωτισμένων που πέφτουν μονίμως στη λάσπη και οι περισσότεροι μάλιστα πνίγονται. Είχες ακολουθήσει το δρόμο του Πλάτωνα και είχες ιδρύσει την νεοπλατωνική σχολή στην Αλεξάνδρεια, σε αυτή τη σχολή είχαν προστρέξει πολλοί μαθητές σου ανάμεσα σε αυτούς και ξακουστοί που θα συνέχιζαν το έργο σου. Στην Αλεξάνδρεια της διανόησης και του πνεύματος, εκεί όπου η περίφημη βιβλιοθήκη λειτούργησε ως φάρος γνώσης και σοφίας, έδωσες τα φώτα σου γιατί εκτός από μαθηματικός και φιλόσοφος υπήρξες και κορυφαία αστρονόμος μα πάνω από όλα μια προσωπικότητα, ένα πρόσωπο, όπως λίγα, εσύ ήσουν αυτή που μεταλαμπάδευσες τις γνώσεις σου ανιδιοτελώς και με κίνδυνο την ίδια σου τη ζωή. Στο πρόσωπό σου πολλοί είδαν μια πραγματική και εμπνευσμένη διδάσκαλο, μια γυναίκα ικανή να μεταδώσει την γνώση με απίστευτη αμεσότητα. Δεν είναι τυχαία η εξύμνηση του Συνέσιου, του μαθητή σου προς το πρόσωπό σου, στέκεται ταπεινός μπροστά σου και σου απευθύνει τόσα ευχαριστώ για όσα του έμαθες. Απευθύνεται όμως και στον ουράνιο πατέρα, όποιος και αν είναι αυτός και όπου και αν βρίσκεται, είναι εκείνη η ανώτερη δύναμη του Απόλλωνα ή κάποιου άλλου θεού, είναι εκείνος που παρακολουθεί και είναι αγέραστος στον χρόνο και είναι εκείνος ο θεός, μέσω εσού, που τον προίκισε και τον ευλόγησε να ασχοληθεί με αυτό που αγαπά τόσο πολύ, είναι εκείνος που δίνει ζωή. Οι ύμνοι του, χάρη σε σένα, είναι τόσο ποιητικοί μα και τόσο λυρικοί που θυμίζουν ποίηση της Σαπφούς και του Αρχίλοχου, σου είναι ευγνώμων για το καλό που του εμφύσησες. Ο κόσμος του μαθητή σου Συνέσιου είναι λοιπόν πλασμένος από μαθηματικά και αριθμούς, από θεωρήματα και αποδείξεις αυτών, τεκμήρια που αναδεικνύουν το θαύμα της επιστήμης και της γνώσης ενάντια στον σκοταδισμό και την άγνοια που δυστυχώς επικρατούν στον όχλο, σε εκείνον δηλαδή που στέρησε τη ζωή από την αγαπημένη του δασκάλα και μέντορα. Εσύ πάλεψες με όλες σου τις δυνάμεις απέναντι σε αυτόν τον μεσαίωνα πριν ακόμα εμφανιστεί ο μεσαίωνας ως περίοδος της ιστορίας, ήσουν εκείνη που άνοιξες τον ουρανό της γνώσης και την μετέτρεψες σε οικία ανοιχτή για όλους τους μαθητές σου. Ο Συνέσιος είναι μόνον ένας από αυτούς που σε τίμησαν και σε δόξασαν. Κατείχες και την προεδρία της Νεοπλατωνικής Σχολής της Αλεξάνδρειας και ήσουν ένα άτομο άξιο σεβασμού και ασκούσες επιρροή στους σημαντικούς άρχοντες της Αλεξάνδρειας αλλά και της Μεσογείου. Η θέση σου ήταν πραγματικά μοναδική και διέπρεψες με τις γνώσεις σου και όχι απαραίτητα με την ομορφιά σου. Ο ανδροκρατούμενος φιλοσοφικός κόσμος υποκλινόταν μπροστά σου και ένας από αυτούς ήταν και ο Ορέστης, ο Ρωμαίος έπαρχος. Συναντιόσασταν πολύ συχνά και μιλούσατε κυρίως για πολιτικά ζητήματα. Είναι δε ξακουστό πως δεν περιοριζόσουν μόνο στην Αλεξάνδρεια, όπου ήταν και η περιοχή της επιρροής σου. Ασκούσες επιρροή και σε άλλα μέρη, στη Κωνσταντινούπολη, στη Συρία και στην Κυρήνη. Δυστυχώς όμως, καθώς ήσουν μισητή σε πολλούς κύκλους, τόσο εσύ όσο και τα έργα σου που υπήρξαν θεμελιώδη και αποκαλυπτικά κανένα από αυτά δεν έχει διασωθεί, άρα ο κόσμος μας είναι φτωχός που δεν έχει τα γραπτά σου για να αντλήσει γνώση κατευθείαν από την πηγή, είμαστε σε ένδεια πνευματική. Μερικοί αναλυτές πιστεύουν ότι τα έργα σου ήταν γραμμένα στα αραβικά, ενώ άλλοι υποστηρίζουν ότι τη δουλειά σου αποτελούσαν μαθηματικές σχέσεις που εσύ η ίδια είχες δημιουργήσει. Ήσουν πραγματικά πολυπράγμων, ευρυμαθής και πολυμήχανη και η συμβολή σου είναι εξίσου σημαντική και στον ρητορικό κανόνα, γιατί αποδεικνύεις εκεί ότι και οι γυναίκες συμμετείχαν στις κοινωνικές και πνευματικές δραστηριότητες του αρχαίου κόσμου. Μη λησμονούμε εξάλλου πως δίδασκες δημόσια για τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη, αποδεικνύοντας την εκπαίδευσή σου στη φιλοσοφία και στη ρητορική και τη βαθιά αγάπη σου για αυτούς τους προγόνους σου. Ερχόντουσαν από όλες τις μεριές της Μεσογείου για να σε συναντήσουν και να μαθητεύσουν κοντά σου, η φήμη σου είχε περάσει τα στενά όρια της αλεξανδρινής επαρχίας. Και παρόλο που ο πατέρας σου, ο Θέωνας, ήταν και αυτός μαθηματικός και αστρονόμος εσύ τον ξεπέρασες αφού ήσουν φιλόσοφος και γεωμέτρης μαζί. Επιβεβαιώνεται από το πλαίσιο, τόσο το ιστορικό, το κοινωνικό, το επιστημονικό, η αξιοσύνη σου και το πνεύμα σου, εσύ που έμελλες να γίνεις μια ακόμα “άγια” πριν τους πραγματικούς αγίους, καθώς θυσιάστηκες στο βωμό της γνώσης και ο αγώνας σου αυτός για την γνώση πέρασε δια πυρός και σιδήρου, κατηγορούμενη για μαγεία και άλλες πράξεις σε εποχές άκρατης δεισιδαιμονίας και μισαλλοδοξίας, σε εποχές συνεχόμενου και άγριου φανατισμού, του οποίου εσύ η ίδια υπήρξες από τα πρώτα θύματα. Βαρβαρότητα και θρησκευτικός φανατισμός ήταν οι λόγοι του διασυρμού σου από μερίδα ανθρώπων δίχως κριτική σκέψη, δίχως σεβασμό, δίχως παιδεία. Ένας όχλος έπεσε πάνω σου να ξεσκίσει τη σάρκα σου σαν να βρίσκονταν σε αρένα και εσύ το υπέμεινες και έτσι έγινες μάρτυρας της γνώσης. Και όμως το έργο σου παραμένει διαχρονικό, ζωντανό και επίκαιρο, όχι μόνο το επιστημονικό αλλά και το στοχαστικό σου έργο. Ήταν αυτό άλλωστε που ουσιαστικά σε οδήγησε στον θάνατο με μαθηματική ακρίβεια, εσένα που ποτέ δεν φοβήθηκες τον ίδιο τον φόβο του μίσους που κίνησε τους αμέτρητους δολοφόνους σου να σε κατασπαράξουν και να σε εξοντώσουν. Με βλέμμα στο παρελθόν και το μέλλον, σου γνέφω με κάθε δύναμη και σου λέω καλή αντάμωση στους παραδείσους της μαθήσεως!
—————————————————————–
Η Υπατία (Αλεξάνδρεια, 370 – Αλεξάνδρεια 8 Μαρτίου 415) ήταν σπουδαία Ελληνίδα νεοπλατωνική φιλόσοφος, αστρονόμος και μαθηματικός, διευθύντρια της νεοπλατωνικής σχολής στην Αλεξάνδρεια. Από νωρίς επέδειξε πάθος για τις επιστήμες και έλαβε με τις φροντίδες του πατέρα της πολύ καλή εκπαίδευση και ταξίδεψε στην Αθήνα και στην Ιταλία όπου και μελέτησε τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη. Στην Αθήνα μάλιστα παρακολούθησε μαθήματα στη Νεοπλατωνική σχολή, της οποίας μάλιστα θα γινόταν η ίδια πρόεδρος. Η προσωπικότητά της και η διδασκαλία της δημιούργησαν μια σχολή σαν την Ακαδημία του Πλάτωνα και έγινε πόλος προσέλκυσης πολλών μαθητών από όλη σχεδόν τη Μεσόγειο. Δυστυχώς, έζησε σε μια περίοδο πολιτικά και κοινωνικά ταραγμένη με τις έριδες περί θρησκείας να την οδηγούν στον θάνατο αφού δολοφονήθηκε από όχλο φανατικών Χριστιανών. Λέγεται μάλιστα πως η διάκριση μεταξύ παγανισμού και χριστιανισμού ορίζεται με την ημερομηνία του θανάτου της.
