Τα βιβλία του Πέτρου Μάρκαρη δεν έχουν αποκτήσει τυχαία όλα αυτά τα χρόνια την αγάπη και την αποδοχή του κόσμου, δεν είναι τυχαία ένας από τους πιο πολυδιαβασμένους συγγραφείς και εντός και εκτός συνόρων, ειδικά στη Γερμανία όπου τα βιβλία του μεταφράζονται με ευλάβεια. Έχει ένα μοναδικό τρόπο να μιλά για το παρόν, για κοινωνικά και πολιτικά θέματα που απασχολούν τη σημερινή κοινωνία, βρίσκει πάντα κάποιο ειδικό θέμα και μας μιλά για την επικαιρότητα καταθέτοντας τους προβληματισμούς του, τις αγωνίες του και τις ανησυχίες του. Επιλέγει ένα θέμα και το ντύνει με έναν μανδύα αστυνομικής φύσεως για να εντάξει στην ιστορία τον επιθεωρητή του, όπως άλλωστε έκαναν τόσο ο Σιμενόν όσο και ο Τσάντλερ. Αυτή την φορά είναι ένα θέμα πολιτιστικό με το οποίο ασχολείται καθώς η πολιτιστική μας κληρονομιά και ο τρόπος διαχείρισης της είναι ένα ζήτημα διαχρονικά φλέγον, είναι ένα ζήτημα ανάμεσα στην ηθική και την ανάπτυξη που εδώ συγκρούονται.
Ένας συγγραφέας πάντα στο μέτωπο του καιρού του, πάντα στην εμπροσθοφυλακή των γεγονότων
Έχει ενδιαφέρον που εστιάζει την προσοχή του στο μείζον αυτό θέμα, πρόκειται για την απόφαση και ανακοίνωση της έλευσης ενός επενδυτικού σχήματος που σκοπό και στόχο έχει να χρησιμοποιήσει το αρχαιολογικό μας παρελθόν για τη δημιουργία μιας σύγχρονης ιδέας βασισμένη στην τεχνητή νοημοσύνη, σημείο και αυτό των καιρών μιας και γίνεται έντονη συζήτηση για τον ρόλο της τεχνητής νοημοσύνης και τους κινδύνους της. Άρα, βρίσκουμε τον Μάρκαρη για μια ακόμα φορά να πραγματεύεται κάτι σπαρταριστά επίκαιρο. Επιπλέον, αναφέρεται στο κίνημα το οποίο αντιτίθεται στην άνευ όρων εκμετάλλευση του πολιτιστικού μας πλούτου και παρελθόντος και κρίνει πως όλο αυτό το σκεπτικό κρύβει κάτι άλλο από πίσω. Το κίνημα που θα αναλάβει δράση το ονομάζει, όχι τυχαία, Καρυάτιδες, διότι υπάρχει διαχρονικά και η συζήτηση περί της επιστροφής των Μαρμάρων του Παρθενώνα και της Καρυάτιδας που βρίσκεται μακριά από τις “αδερφές” της στο Λονδίνο.
Πέρα από αυτά τα ζητήματα, ο Μάρκαρης συνεχίζει να μας εκπλήσσει ευχάριστα και να θέτει προβληματισμούς διότι εντάσσει σε όλο αυτό το σκηνικό σύγκρουσης και τις γυναικοκτονίες που θα λάβουν χώρα από εκείνους που αντιδρούν απέναντι στη δράση του κινήματος των Καρυάτιδων, αυτούς των οποίων τα συμφέροντα θίγονται από τις διαμαρτυρίες των γυναικών, μιας και οι Καρυάτιδες είναι αποκλειστικά γυναίκες και μάλιστα πολύ δυναμικές και δραστήριες ως προς τις εκδηλώσεις διαμαρτυρίας τους. Είναι εκεί που εμπλέκεται και η αστυνομία στην εξιχνίαση των δολοφονιών και η ιστορία αρχίζει να γίνεται ακόμα πιο ενδιαφέρουσα, να επισημανθεί πως προϊσταμένη του τμήματος ανθρωποκτονιών είναι μια γυναίκα, η οποία μόλις και διορίστηκε και η οποία είναι άμεση συνεργάτης του αστυνόμου Χαρίτου.
Μέσα από μια αφήγηση που ενέχει στοιχεία κινηματογραφικής παραγωγής καθώς η ιστορία εξελίσσεται με καταιγιστική ταχύτητα και τα πλάνα αλλάζουν σε γρήγορο χρόνο, οι χαρακτήρες του είναι άνθρωποι οικείοι, καθημερινοί, μέλη της κοινωνίας που ζούμε και όχι κάποια απόμακρα πρόσωπα που απλά παίρνουν μέρος στις ιστορίες. Όλη η πλοκή προσφέρεται στον αναγνώστη σαν ένας γρίφος για δύσκολους λύτες, η διαλεύκανση της υπόθεσης είναι και πάλι ένα στοίχημα των αστυνομικών αρχών με προεξάρχοντα τον δαιμόνιο Χαρίτο. Είναι το κεντρικό πρόσωπο και ένας τόσο αγαπητός πρωταγωνιστής, είναι ένα πρόσωπο τόσο κοντινό σε εμάς, ένα πρόσωπο που αν το βλέπαμε στο δρόμο δεν θα καταλαβαίναμε πως είναι αστυνόμος.
Ο Χαρίτος επιστρέφει σπίτι του για να δει την οικογένειά του, ασχολείται με τον εγγονό του, είναι τρυφερός με τη γυναίκα του και τα παιδιά του ενώ οι διάλογοί του με τη γυναίκα του την Ανδριανή τον καθιστούν και έναν άνθρωπο με χιούμορ. Ο ίδιος ο Μάρκαρης έχει καταφέρει να μας τον συστήσει μέσα από τον ρόλο του ως αστυνόμου αλλά και ως πατέρα και παππού, είναι ο αστυνόμος της γειτονιάς, εκείνος που θα μπορούσαμε να έχουμε φίλο. Είναι όμως και ένας άνθρωπος με εσωτερικές παλινωδίες, αμφιβάλλει για τον εαυτό του σε στιγμές δύσκολες, είναι ευάλωτος και ευαίσθητος και η σχέση του με την Αντιγόνη, την υφισταμένη του, ο τρόπος που την στηρίζει στη νέα της θέση αλλά και το γεγονός πως την καθιστά σιγά σιγά μέλος της οικογένειάς του είναι η εικόνα ενός αστυνόμου που δεν διστάζει να δείξει και τον ανθρωπισμό του, να αποτινάξει τον μανδύα του σκληρού και αδυσώπητου άνδρα αστυνόμου που βλέπει την γυναίκα ως ένα είδος κατώτερο, ανίκανη να αναλάβει με επιτυχία καθήκοντα.
Ο Μάρκαρης ουσιαστικά γράφει ένα κοινωνικό μυθιστόρημα που έχει την επένδυση της αστυνομικής ιστορίας για να μας αφηγηθεί όλα αυτά που έχει στο μυαλό του και η ροή της σκέψης του είναι πάντα γοητευτική. Γιατί πίσω από τον Χαρίτο κρύβεται ο αστυνόμος που έχει να διεκπεραιώσει πλήθος υποθέσεων με πρόσημο βαθιά ανθρώπινο, τόσο σε κοινωνικό και όσο και σε ψυχολογικό επίπεδο. Αν επίσης διαβάσει κάποιος τα βιβλία του Γιάννη Μαρή θα δει και στον αστυνόμο Μπέκα τα ίδια στοιχεία, τα αμιγώς ελληνικά που ταυτίζονται με περιόδους αστάθειας και ανασφάλειας. Ο Μάρκαρης χειρίζεται την υπόθεση με πολύ αληθοφανή τρόπο και προσδίδει στην ιστορία τέτοια χαρακτηριστικά που όποιος αναγνώστης εντρυφήσει σε αυτήν θα διαπιστώσει πολλές ομοιότητες με όσα συνέβησαν στο παρελθόν.
“Όταν αρχίζει να ξετυλίγεται ένα κουβάρι, πρέπει να προσέχεις μη σου γλιστρήσει από τα χέρια, γιατί θα αρχίσει να ξετυλίγεται ανεξέλεγκτα”
“Είμαστε οι Καρυάτιδες και δεν είμαστε στολίδια, αλλά κολόνες. Από κολόνες των σπιτιών θα γίνουμε κολόνες του πολιτισμού μας. Σήμερα ήταν ημέρα πένθους. Από αύριο αρχίζει ο αγώνας. Καλούμε όλους να ξεσηκωθούν και να αγωνιστούν μαζί μας”
