Είναι κάποιοι συγγραφείς που όσο γράφουν τόσο πιο πολύ ωριμάζουν, τόσο πιο πολύ αποκαλύπτουν αυτό το έμφυτο χάρισμα που τους έχει δοθεί να συναρπάζουν τους αναγνώστες κάνοντας χρήση της γνώσης τους περί Ιστορίας με έναν κατά πολύ δικό τους τρόπο, μοναδικά σαγηνευτικό. Γιατί η Ιστορία είναι η απόδειξη της ύπαρξης του ανθρώπου, είναι εκείνο το όχημα που έχει τη δύναμη να μας μεταφέρει σε άλλους χρόνους και να τους ξαναζούμε σαν εμφανιστεί ένας πεφωτισμένος σαν τον Ασσουλίν να εκτοξεύει την περιέργειά μας και την φιλομάθεια μας.“Φως της αλήθειας, μάρτυρας των καιρών, δάσκαλος της ζωής είναι η Ιστορία” είχε γράψει ο Κικέρων. Πράγματι, η ιστορία, όπως και η τέχνη, είναι το πέρασμα του ανθρώπου από τη γη, είναι η απόδειξη της ίδιας του της ύπαρξης, των λαθών του αλλά και των επιτευγμάτων του.
Μέσα από το χρονικό ενός προαναγγελθέντος ναυαγίου γράφεται η ιστορία κρίσιμων στιγμών
Τα πρόσωπα της Ιστορίας είναι συνυφασμένα με τις τύχες των λαών, πρόσωπα που άλλαξαν προς το καλύτερο ή προς το χειρότερο τον ρου της ιστορίας και τον επηρέασαν καίρια με τις σωστές ή λανθασμένες αποφάσεις της. Η ιστορία μάς διδάσκει και μας θυμίζει πώς να αποφεύγουμε τα λάθη του παρελθόντος, πολλές φορές όμως μας θυμίζει και το πόσο τρωτοί είμαστε, πόσο εύθραυστοι είμαστε, πόσο αδύναμοι είμαστε. Το Υπερωκεάνιο είναι αναμφίβολα και μέχρι τώρα το καλύτερο μυθιστόρημά του, είναι ένας ύμνος στην Ιστορία, έτσι όπως ο ίδιος ο Ασσουλίν έχει καταφέρει να την επεξεργάζεται, να την ερμηνεύει, να την σμιλεύει με την πένα του για να μας προσφέρει τόσο απλόχερα τη δυνατότητα να την απολαμβάνουμε. Εκτός των άλλων, είναι και ένας στοχαστής του καιρού μας μέσα από αυτήν την τέχνη του, την λογοτεχνία που μοιάζει με γλυπτό του Ροντέν, το αποτέλεσμα του οποίου θέλουμε να καθυστερήσει να γεννηθεί γιατί η διαδικασία μέχρι την τελική περαίωση είναι ένα μικρό θαύμα που τόσο μας αρέσει.
Ο συγγραφέας μετά το εξαιρετικό Ξενοδοχείο Lutetia και το εμβληματικό βιβλίο Ένας πύργος στη Γερμανία Ζιγκμαρίνγκεν και με την βοήθεια της εξαιρετικής μετάφρασης της Μαριάνθης Πάσχου που απέδωσε τις δύσκολες λέξεις και ορολογίες της εποχής μέσα από επεξηγηματικά σημειώματα, επανέρχεται με ένα βιβλίο αναφορά μιας ολόκληρης κρίσιμης εποχής, αυτής του μεσοπολέμου. Με το βλέμμα σε μια εύθραυστη ειρήνη και σε μια κοινωνία που σε λίγο θα βιώσει ολέθριες καταστάσεις μας επιβιβάζει στο υπερωκεάνιο Ζορζ Φιλιππάρ με κύριο επιβάτη και οδοιπόρο τον Ζακ Μαρί Μποέρ, ένας βιβλιοφάγο πρωταγωνιστή, μια μορφή σχεδόν ασύμβατη με το σήμερα. Ο Ασσουλίν φιλοτεχνεί την προσωπογραφία του Μποέρ σαν ιμπρεσιονιστής ζωγράφος και στο κάδρο εντάσσει και ένα πλήθος ανθρώπων που πάντα ανατρέχουν στις γνώσεις του ευφυούς και ρομαντικού αναγνώστη, ο οποίος και παρακολουθεί όλα όσα συμβαίνουν στο πλοίο.
Στο πλοίο των διαφόρων ανθρώπων που ταξιδεύουν βρίσκονται ισχυροί άνδρες και γοητευτικές γυναίκες της τότε καλής κοινωνίας και δοκιμάζονται σε διάφορες συζητήσεις ενώ σε παράλληλη τροχιά στη στεριά συμβαίνουν γεγονότα που προβληματίζουν και εγείρουν ερωτήματα για το μέλλον του κόσμου. Οι επιβάτες του πλοίου, αν και μακριά, θα γίνουν μέρος μιας νέας πραγματικότητας, τις συνέπειες της οποίας ουδείς μπορεί να φανταστεί. Βρισκόμαστε στο 1932 και η πολιτική, λόγω της επερχόμενης ανόδου του Χίτλερ, θα έχει την τιμητική της και θα ξεχωρίσει δίχως άλλο ως κύριο θέμα συζήτησης. Το καλλιτεχνικό αποτύπωμα δεν θα λείψει όμως καθώς θα προκύψουν έντονες και θερμές σε ενδιαφέρον συζητήσεις περί μουσικής μα κυρίως λογοτεχνίας και ποίησης, θα γίνουν αναλύσεις επί αναλύσεων σε πλείστα ονόματα συγγραφέων όπως ο Νομπελίστας Τόμας Μαν, ο σπουδαίος Στέφαν Τσβάιχ, ο Πωλ Κλωντέλ, ο Μαριβώ, ο Πορτογάλος Καμόες και τόσοι άλλοι.
Ο Ζακ Μαρί Μποέρ καθίσταται στα χέρια του Ασσουλίν η ιδανική μορφή για να ξεδιπλωθεί όλη η φιλοσοφία του συγγραφέα, όλοι οι προβληματισμοί του θα διαπρέψουν καθώς ένα μυθιστόρημα όπως αυτό έρχεται ως ιστορία από το παρελθόν για να καθρεφτιστεί στο σήμερα, σχεδόν εκατό χρόνια μετά από όσα εκτυλίσσονται τότε. Ο Ασσουλίν είναι από εκείνους τους συγγραφείς που δεν αρέσκεται να αφηγείται απλά μια ιστορία, λαχταρά μέσα από τα βιβλία του να συνομιλεί με την ιστορία, να την αναδεικνύει, να ρίχνει φως σε όσα έλαβαν χώρα τότε, τα απόνερα των οποίων διαμόρφωσαν το μετά. Η κατάληξη και η μοίρα του Υπερωκεάνιου δεν είναι τυχαία, συμβαίνουν δραματικά γεγονότα αλλά δεν είναι μόνο τα γεγονότα ως γεγονότα, είναι ο τρόπος με τον οποίο ο Ασσουλίν τα παραθέτει αιχμαλωτίζοντας την προσοχή μας μέσα από διάφορους υπαινιγμούς, διαφωνίες μεταξύ των επιβαινόντων. Επιπλέον, ενισχύει το μυστήριο με την παρουσία στο πλοίο του περίφημου δημοσιογράφου Αλμπέρ Λοντρ, στον οποίο μάλιστα έχει αφιερώσει ολόκληρο ξεχωριστό βιβλίο καθώς υπήρξε ιστορική προσωπικότητα και μάλιστα ένας από τους εφευρέτες της ερευνητικής δημοσιογραφίας.
“Το τέλος του ταξιδιού μού φάνηκε ατελείωτο και ψυχοφθόρο. Το πνεύμα της κρουαζιέρας, με όλη την παραθεριστική μαγεία που μπορεί να ενέχει, είχε χαθεί οριστικά πια. Επικρατούσε μια απύθμενη θλίψη” θα δηλώσει ο Ζακ Μαρί Μποέρ, και έγκειται το ερώτημα και η απορία πόσο μπορεί να παρομοιάζει με τα ιστορικά γεγονότα που ακολούθησαν αυτή η δήλωση και ποιους συμβολισμούς μπορούμε να εξάγουμε, εμείς ως θεατές πια της ιστορίας; Ο Ζακ Μαρί Μποέρ όμως θα καταθέσει και κάτι άλλο λέγοντας πως “πέρασα όλη μου τη ζωή διαβάζοντας βιβλία, χαζεύοντας τα, μιλώντας γι’ αυτά. Για ένα διάστημα τα εμπορεύτηκα. Και σήμερα τα φτιάχνω. Τυχαίνει καμιά φορά και να γράφω” και μέσα από τη δήλωση αναδύεται ο πρωταγωνιστής και αφηγητής ως ο άλλος εαυτός του Ασσουλίν σαν άλλος Πεσσόα καθώς ο συγγραφέας δεν παύει να αφήνει το πνευματικό του αποτύπωμα ως ένας σύγχρονος και επίμονος διανοητής.
“Τι είναι αυτό που πεθαίνει μαζί μας όταν πεθαίνουμε; Να κάτι που τα παιδιά μας, και ακόμα περισσότερο τα εγγόνια μας, δεν θα μπορούσαν ποτέ να καταλάβουν: ότι μπορεί να συγκινούμαστε στη σκέψη κάποιων αναμνήσεων που θα φύγουν μαζί μας, στη θέα ενός δενδρόκηπου με κυδωνιές ή αμυγδαλιές…”
“Λένε ότι η ελπίδα είναι αυτό που απομένει όταν έχει χαθεί πια κάθε ελπίδα”
