Δεν είναι τυχαία ένα από τα πιο εμβληματικά και κλασικά αναγνώσματα του 19ου αιώνα, δεν είναι διόλου τυχαίο το γεγονός πως μετά τον Μαρκήσιο ντε Σαντ και τα δικά του ιδιαίτερα γραπτά, ο Ζάχερ Μαζόχ προκάλεσε με την ευθύτητα και την ειλικρίνεια της δικής του ιστορίας τους αναγνώστες. Πρόκειται αδιαμφισβήτητα για ένα μυθιστόρημα που σηματοδοτεί αυτό που αποκαλούμε ερωτική λογοτεχνία. Ερωτική λογοτεχνία είναι το είδος εκείνο που ασχολείται με την ψυχή και την καρδιά του ανθρώπου, τις συναισθηματικές εξάρσεις του, τις ερωτικές περιπτύξεις του, είναι το μυθιστόρημα που αναλύει και προσεγγίζει τους χαρακτήρες των ανθρώπων που συμμετέχουν στις ιστορίες και πάλλονται συθέμελα από τις επιθυμίες τους, τις οποίες λαχταρούν να εκφράσουν και να ξεστομίσουν. Ο όρος μαζοχισμός είναι ένας όρος που προέκυψε από αυτό ακριβώς το βιβλίο που με προεξάρχοντα τον πρωταγωνιστή του οδηγεί σε έναν έρωτα τυφλό που όλα τα δέχεται και τίποτα δεν αρνείται.
Στον αστερισμό μιας ερωτικής περιπέτειας που σαγηνεύει επικίνδυνα τους πρωταγωνιστές της
Περιγράφει η ερωτική λογοτεχνία τις ηθικές και ανήθικες συμπεριφορές των προσώπων, τους εγωισμούς τους, τους ανεκπλήρωτους έρωτες, τους αποτυχημένους έρωτες και τις συνέπειές αυτών. Η ερωτική λογοτεχνία είναι όμως αυτή που μας μιλάει ανοιχτά για τα κοινωνικά ήθη και τις παλινωδίες που ταράζουν την κοινωνία. Τα κοινωνικά και πολιτικά γεγονότα, οι ιστορικές ανατροπές και οι εξελίξεις, οι πολλές φορές απρόβλεπτες, οδηγούν την κοινωνία, τους ανθρώπους της δηλαδή, να νιώσουν την ελευθερία της ερωτικής περιπέτειας και να εκτονωθούν μέσω ενός φτερωτού Θεού που ποτέ δεν παύει να χειραγωγεί τους ανθρώπους και να εξαπολύει τα βέλη του. Ο άνθρωπος εκτός από πολιτικό ζώο όπως έλεγε ο Αριστοτέλης είναι και ένα ερωτικό ον από την γέννησή του μέχρι και τον θάνατό του και αυτό η ερωτική λογοτεχνία, το αναδεικνύει περίτρανα.
Ο έρωτας τελικά είναι η ίδια η ζωή. Οι πόθοι και τα πάθη αναλύονται από τους συγγραφείς και αναδεικνύουν την αδύναμη φύση των ανθρώπων που προσπαθούν να χαλιναγωγήσουν τις ορέξεις τους για έρωτα, να αντισταθούν στην απιστία και να εκφράσουν τα θέλω τους ή τα όχι τους. Ο Μαζόχ μας καλεί να συμμετάσχουμε σε ένα σχεδόν θεατρικό έργο όπου όλα είναι αχαλίνωτα, τίποτα δεν ελέγχεται και οι πρωταγωνιστές του ζουν το απόλυτο της ηδονής δίχως περιορισμούς και σίγουρα δίχως αναστολές ή δεύτερες σκέψεις. Δίνονται λοιπόν ολοκληρωτικά για να ζήσουν έναν έρωτα μέχρι τέλους και δίχως επαύριο, έναν έρωτα που δεν έχει στερεότυπα και δεν έχει τερματικό σταθμό, όλα σε αυτόν τον έρωτα επιτρέπονται. Ο Σέβεριν γίνεται σκλάβος της Βάντα, γίνεται αιώνιος πιστός και δέσμιος των όσων του ζητάει με απώτερο σκοπό να μείνει για πάντα κοντά της. Εκείνη τον κακομεταχειρίζεται και εκείνος ζητά ακόμα περισσότερα από την γυναίκα στην οποία αφοσιώνεται και αφιερώνεται χωρίς επιφυλάξεις. “Για μένα η γυναίκα είναι η προσωποποίηση της φύσης, η Ίσιδα, και ο άντρας ο πνευματικός της, ο σκλάβος της. Αντίθετα μ’ εκείνον, ήταν βίαιη σαν τη φύση που πετάει ό,τι δεν χρειάζεται πια. Όσο για εκείνον, η βαρβαρότητά της, ακόμα και ο ίδιος ο θάνατος, τον ικανοποιούσαν”.
Διαβάζουμε δια χειρός Μαζόχ τα εξής χαρακτηριστικά που αποδεικνύουν περίτρανα πως ο ήρωας της ιστορίας, ο ευγενής Σέβεριν είναι η προσωποποίηση του ερωτικού σκλάβου, αυτού που είναι έτοιμος για όλα, είναι έτοιμος να υποστεί τα πάντα απέναντι στην αγαπημένη του της οποίας θα γίνει δούλος και θα δεχτεί κάθε εντολή και κάθε αναξιοπρεπή πράξη εις βάρος του: “Τίποτα δεν είναι ικανό να διεγείρει το πάθος μου όσο η τυραννία, η βαρβαρότητα και κυρίως η ανυπακοή μιας όμορφης γυναίκας. Και δεν μπορώ να φανταστώ αυτή τη γυναίκα, αυτό το παράξενο ιδεώδες που προκύπτει από την αισθητική της ασχήμιας, την ψυχή του Νέρωνα στο σώμα μιας Φρύνης δίχως γούνα”. Ο τίτλος του βιβλίου είναι συνυφασμένος με μυθολογικά στοιχεία και με αναγεννησιακούς πίνακες καθώς αναφέρεται εξάλλου το όνομα του Τιτσιάνο, ο οποίος έχει ζωγραφίσει τις δικές του Αφροδίτες σε διάφορες στάσεις εμπνευσμένος και αυτός από το αέναο σύμβολο του έρωτα και τα γνωστά παραλειπόμενα που ακολουθούν τον μύθο.
Αυτό που θα διαβάσουμε σε αυτό το βιβλίο είναι η απολυτότητα της άποψής του συγγραφέα περί απελευθέρωσης του ανθρώπου καθώς υπέρτατη αξία έχει για αυτόν η ατομική ικανοποίηση και για αυτό το λόγο κάθε εμπόδιο που θα οδηγούσε σε αυτήν πρέπει να ξεπεραστεί. Άρα ο Μαζόχ συνεχίζει στην παράδοση που χάραξαν όλοι οι γάλλοι λογοτέχνες του 18ου και 19ου αιώνα. Να σημειώσουμε πως ολόκληρος ο λογοτεχνικός 19ος αιώνας στη Γαλλία θα κινηθεί στο ρυθμό του ανεπηρέαστου και αλύγιστου ντε Σαντ που ποτέ δεν έπαψε να ριζώνει σε αυτό που ονομάζουμε ερωτική λογοτεχνία μέχρι που άφησε σε εμάς την έννοια του σοδομισμού. Η Γαλλία σε αντίθεση με τις άλλες χώρες θα στιγματιστεί και θα σημαδευτεί από την ανηθικότητά της για την οποία βέβαια οι υπόλοιποι υποκριτικά την κατηγορούν. Όπως ακριβώς οι ιμπρεσιονιστές ζωγράφοι βγαίνουν από τα εργαστήριά τους έτσι και οι συγγραφείς συχνάζουν σε μέρη όπου παρατηρούν τον κόσμο. Ο Μαζόχ όμως καινοτομεί καθώς θα εισάγει με τον τρόπο του μια διαφορετική ματιά και μια νέα ορολογία, η οποία θα τεθεί σε εφαρμογή μέσα από την αφήγησή του καθώς το νέο είδος προσκαλεί τον ερωτικό συμμετέχοντα σε απόλυτη υποταγή στις ορέξεις του και το άλλο μέλος να γίνεται ο απόλυτος κυρίαρχος.
“…ενσαρκώνεις το πιο τρελό μου όνειρο, που εδώ και τόσο καιρό βρισκόταν σε χειμερία νάρκη”
“Σε ικετεύω, για άλλη μια φορά, να γίνεις γυναίκα μου, η έντιμη και πιστή μου σύζυγος. Αν δεν μπορείς να το κάνεις αυτό, τότε γίνε η ενσάρκωση της ιδανικής γυναίκας χωρίς ενδοιασμό, χωρίς τρυφερότητα”
