Αυτό το βιβλίο είναι η τρανή απόδειξη πως η επιστήμη της Ιστορίας μπορεί να είναι και ενδιαφέρουσα και συναρπαστική αλλά και διασκεδαστική. Ο συγγραφέας με το ψευδώνυμο The Trivialist αγαπά την Ιστορία και το αποδεικνύει περίτρανα μέσα από τις αφηγήσεις του που μας πηγαίνουν πίσω σε μια περίοδο της Ιστορίας που για το ελληνικό κοινό παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς δεν έχει ιδιαίτερα αναλυθεί. Πρόκειται για μια περίοδο ζυμώσεων στη δυτική Ευρώπη, μια περίοδο με φωτεινά σημεία αλλά και με πολύ σκοτάδι που δυστυχώς θα κοστίσει τη ζωή σε πολλούς Ευρωπαίους λόγω των ακραίων απόψεων και των δεισιδαιμονιών που θα ισχύσουν κατά τους αιώνες του ύστερου Μεσαίωνα και βέβαια της Αναγέννησης. Μύθοι, δολοφονίες, σκευωρίες, συνωμοσίες και άλλα πολλά θα λάβουν χώρα στις επικράτειες των διαφόρων βασιλείων της εποχής μιας και απέχουμε πολύ από τη διαμόρφωση των κρατών, έτσι όπως θα προκύψουν κατά τον 19ο αιώνα.
Η Ιστορία ως όχημα και μηχανισμός κατανόησης του ανθρώπινου νου
Ο συγγραφέας μας φέρνει σε επαφή άλλοτε με γνωστές ιστορίες που όμως αναπτύσσονται πιο διεξοδικά και άλλοτε με επεισόδια και γεγονότα που μας οδηγούν σε συμπεράσματα πως οι άνθρωποι όσο και να περνάνε τα χρόνια και οι αιώνες παραμένουν ίδιοι και διαπράττουν τα ίδια σφάλματα με μαθηματική ακρίβεια και με έναν επαναληπτικό τρόπο που θα έπρεπε να μας συμμορφώνει. Σε κάθε περίπτωση, θα διαβάσουμε για καλλιτέχνες και βασιλείς, για επιτεύγματα αλλά και για εγκλήματα, για διάσημους επιστήμονες αλλά και για θρησκόληπτους ηγέτες, τα γεγονότα που παρουσιάζονται καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα της ιστορίας των αιώνων αυτών και κάθε κεφάλαιο κρύβει και μια έκπληξη. Το βιβλίο είναι έτσι δομημένο που κινείται χρονολογικά αλλά παρουσιάζονται και αθέατες πλευρές της ιστορίας που αν θέλουμε μπορούμε να μελετήσουμε διεξοδικότερα καθώς στο τέλος του βιβλίου υπάρχει σχετική βιβλιογραφία.
Μην λησμονούμε πως η ιστορία ανέκαθεν αποτελούσε το όχημα εκείνο πάνω στο οποίο πατάει ο άνθρωπος για να γνωρίσει τον ίδιο του τον εαυτό μέσα από γεγονότα, κρίσεις και ανατροπές. Με αναφορές σε διαφορετικές περιόδους της ιστορίας και μέσα από μία πληθώρα πηγών τα ιστορικά πονήματα, όπως αυτό εδώ, επιβεβαιώνουν του λόγου το αληθές και μας ταξιδεύουν παρέα με την μηχανή του χρόνου σε όσα αξίζει να γνωρίζουμε για το παρελθόν μας. Με γνώση και αξιέπαινη ευρυμάθεια τα βιβλία αυτά μας παίρνουν από το χέρι και μας προσφέρουν με την οπτική γωνία του ιστορικού στην αρχαιότητα, κλασική και ύστερη, τη σύγχρονη ιστορία, την τέχνη, τη θρησκεία, την πολιτική και εμπλουτίζει το πεδίο των γνώσεών μας. Η σύγχρονη ιστορία του εικοστού αιώνα είναι ένα βήμα για να γνωρίσουμε το πρόσφατο παρελθόν για να διδαχθούμε από αυτό.
Βέβαια, κατά τον Χέγκελ “το μόνο που μας διδάσκει η ιστορία είναι ότι τίποτε δεν μας διδάσκει η ιστορία”. Το οδοιπορικό στα ιστορικά γεγονότα που επιχειρεί σε αυτό το σπουδαίο πόνημα ο εκάστοτε ιστορικός την άποψη του Χέγκελ έρχεται με τραγικά επίκαιρο τρόπο να επικροτήσει και να επαυξήσει. Διαβάζουμε για παράδειγμα μέσα στο βιβλίο για πολέμους που συντάραξαν τον κόσμο, για πολέμους ανάμεσα σε λαούς που δεν είχαν τίποτα να χωρίσουν και όμως ποτίστηκαν με το μίσος γιατί κάποιοι αδυνατούσαν να συμφωνήσουν, τα όσα διαβάζουμε είναι κατά κάποιο τρόπο διδακτικά για τα όσα θα επακολουθήσουν. Ωστόσο, από όσα ζούμε στον τωρινό αιώνα μοιάζει εκείνα τα μαθήματα που αντλήσαμε να μην ήταν τελικά αρκετά και το φάσμα μιας παγκόσμιας νέας σύρραξης πάντα να πλανάται πάνω από τον κόσμο. Όσο όμως πιο πολύ διαβάζουμε για την ιστορία και ειδικά για την πιο πρόσφατη θα έχουμε λιγότερες πιθανότητες να έρθουμε αντιμέτωποι με ένα ακόμα παγκόσμιο μέτωπο, κάτι που φυσικά όλοι απευχόμαστε.
Μέσα από το βιβλίο μεταφερόμαστε από την θανατηφόρα ασθένεια της πανούκλας που στοίχισε τη ζωή σε τόσους ανθρώπους λόγω έλλειψης έγκαιρης πρόληψης στα καλλιτεχνικά θαύματα των Μιχαήλ Αγγέλου και Μπρουνελέσκι που με την τέχνη τους άφησαν πλούσια παρακαταθήκη. Μαθαίνουμε όμως και για τις επιστημονικές επιτυχίες του Νεύτωνα, του Γαλιλαίου, του Κοπέρνικου που αν και κυνηγήθηκαν από την εκκλησία – ο Γαλιλαίος αναγκάστηκε να πάρει πίσω τις απόψεις του για το γεγονός πως η γη κινείται γιατί λίγο έλειψε να καταδικαστεί σε θάνατο – κατάφεραν να μας αφήσουν κληρονομιά τις παρατηρήσεις τους έχοντας μελετήσει και πάει ένα βήμα πιο πέρα τα όσα είχαν ανακαλύψει οι Αρχαίοι Έλληνες. Το βιβλίο είναι και μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να κατανοήσουμε τους περίφημους αλλά και αιματηρούς θρησκευτικούς πολέμους καθώς και τις επιχειρήσεις των θαλασσοπόρων που ταξίδεψαν στα πέρατα του κόσμου ανακαλύπτοντας νέα μέρη. Με λίγα λόγια, μέσα σε λίγες σελίδες η ιστορία μπορεί και μας συντροφεύει τόσο όμορφα και αυτή είναι η επιτυχία αυτού του εγχειρήματος και αυτό είναι μόλις το πρώτο βιβλίο του The Trivialist.
Τα πρόσωπα της Ιστορίας είναι συνυφασμένα με τις τύχες των λαών, πρόσωπα που άλλαξαν προς το καλύτερο ή προς το χειρότερο τον ρου της ιστορίας και τον επηρέασαν καίρια με τις σωστές ή λανθασμένες αποφάσεις της. Η ιστορία μάς διδάσκει και μας θυμίζει πώς να αποφεύγουμε τα λάθη του παρελθόντος, πολλές φορές όμως μας θυμίζει και το πόσο τρωτοί είμαστε, πόσο εύθραυστοι είμαστε, πόσο αδύναμοι είμαστε. Η Ιστορία είναι όμως και αμείλικτη και διορθωτική πολλές φορές, τοποθετεί τα πράγματα στη θέση τους και φέρνει στο προσκήνιο όλα εκείνα που κάποιος θα ήθελε να μείνουν εν κρυπτώ. Η επιστήμη της Ιστορίας είναι εδώ για να ανατρέχουμε κάθε στιγμή σε αυτήν και να την συμβουλευόμαστε, να μαθαίνουμε τι συνέβη στο παρελθόν και τι μέλλει γενέσθαι στο άμεσο και απώτερο μέλλον, είναι η σοφή μητέρα όλων μας. Διότι οι εποχές μπορεί να αλλάζουν, οι άνθρωποι όμως όχι.
“Παρατήρησε πως οι ιθαγενείς του νησιού φορούσαν στις μύτες τους ολόχρυσα σκουλαρίκια. Επίσης, παρατήρησε πως τα όπλα τους ήταν πρωτόγονα, από ξύλο και πέτρα, και, το σημαντικότερο, οι άνθρωποι αυτοί ήταν καλοκάγαθοι και αφελείς, αφού αντάλλαζαν τα υπάρχοντά τους με γυάλινες χάντρες και κουδουνάκια”
