Δημήτρης Καμπουράκης, Μια σταγόνα μυθολογία, Εκδόσεις Πατάκη

Είναι τόσο πλούσια η ελληνική μυθολογία που όσα και να γράψεις δεν μπορείς να την εξαντλήσεις. Οι αρχαίοι ελληνικοί μύθοι δεν παύουν να συγκινούν τους Έλληνες και ξένους συγγραφείς, οι οποίοι καταπιάνονται με αυτούς και τους δίνουν νέα πνοή μέσα από μία δική τους εκδοχή. Οι μύθοι αυτοί είναι μία επινόηση των ανθρώπων ώστε να ερμηνεύσουν τη ζωή και τα γεγονότα της και μία πρώτης τάξεως ευκαιρία να έρθει ο άνθρωπος σε αναμέτρηση με τις ίδιες του τις αδυναμίες και τα τρωτά του σημεία. Ο Δημήτρης Καμπουράκης, γνωστός δημοσιογράφος αλλά και λάτρης της ιστορίας, μας παρουσιάζει το πρώτο εκδοτικό επεισόδιο από μια σειρά αφιερωμένη στη μυθολογία σε μία προσπάθεια μέσα από έναν εκλαϊκευμένο αλλά και ιδιαίτερα διασκεδαστικό τρόπο να μας μυήσει στους δικούς μας μύθους, τους τόσο σαγηνευτικούς αλλά και διδακτικούς. 

Ο κόσμος των θεών και των ηρώων μετατρέπεται σε ένα συναρπαστικό αναγνωστικό παιχνίδι ανακάλυψης

Είναι τόσο ωραία αφηγημένες οι ιστορίες από τον Καμπουράκη που δεν περιορίζεται το αναγνωστικό κοινό στο οποίο απευθύνεται. Έτσι λοιπόν τόσο ο νέος σε ηλικία αναγνώστης, ο έφηβος για παράδειγμα, μα όσο και ο πιο μεγάλος σε ηλικία, ο πατέρας του εφήβου για παράδειγμα, θα νιώσουν την ίδια ικανοποίηση, την ίδια περιέργεια, την ίδια χαρά, την ίδια αγάπη για αυτό που αποτελεί το οικουμενικό μήνυμα των μύθων προς τους ανθρώπους. Οι θεοί αυτοί και οι  μύθοι που τους ντύνουν ξεπήδησαν από την ανάγκη του ανθρώπου να αφηγείται ιστορίες, να επινοεί πρόσωπα που τον σαγηνεύουν με τις εξάρσεις τους αλλά και τις αδυναμίες τους, να βλέπουν στον καθρέφτη δηλαδή της πλάσης, το δικό τους πρόσωπο και να γνωρίζουν πως υπάρχουν όρια, κανόνες, νόμοι, τιμωρία, μια ισορροπία ζωής, με λίγα λόγια. Οι θεοί αυτοί είναι φυσιογνωμίες με ρώμη, γενναιότητα και θάρρος, είναι εξιδανικευμένα πρόσωπα στους οποίους ο άνθρωπος πάντα θα καταφεύγει για να ανακτήσει το ηθικό του.

Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν πολλούς λόγους να ανατρέξουν στην άνωθεν εξήγηση των όσων τους συνέβαιναν και έτσι έπλασαν τους θεούς, τους ημίθεους και όλες τις ιστορίες των μύθων, ιστοριών δηλαδή που οι άνθρωποι έχουν ανάγκη να αφηγούνται για να εξηγούν τα πολλές φορές ανεξήγητα και δυσερμήνευτα. Η ελληνική μυθολογία είναι “προϊόν” δύο βασικών λόγων που αξίζει να αναφερθούν.  Ο πρώτος λόγος είναι πως οι αρχαίοι Έλληνες, όντας ένας λαός με πληθώρα εμπορικών συναλλαγών στην ευρύτερη περιοχή και πάντα ανοιχτοί και φιλικοί σε φροντίδα των ξένων επισκεπτών που έρχονταν σε διάφορες ελληνικές πόλεις ήρθαν σε επαφή με πολλούς λαούς κυρίως στην Μεσόγειο, την θάλασσα μας όπως συνηθίζει να λέγεται. Αφενός λοιπόν επηρεασμένοι από τα ταξίδια τους ίσως να γνώρισαν την πανίσχυρη μυθολογία των αρχαίων Αιγυπτίων και να άντλησαν από εκεί στοιχεία για το “χτίσιμο” ενός δικού τους μυθικού κόσμου όπως εμείς τον γνωρίζουμε σήμερα μέσα από τα βιβλία και θαμπωνόμαστε από την ομορφιά του.

Ο δεύτερος λόγος ενδεχομένως να είναι το γεγονός πως οι ίδιοι αντιμετώπιζαν καθημερινά χίλια δύο προβλήματα, αναζητούσαν απαντήσεις σε καίριες ερωτήσεις της ζωής τους, σε φαινόμενα που οι ίδιοι δεν ήταν σε θέση να αποκρυπτογραφήσουν. Είναι η γη επίπεδη ή όχι; Είναι ο κόσμος αυτός που ξέρουμε ή υπάρχει και κάτι πέρα από αυτό που βλέπουμε γύρω μας; Γιατί η γη φέτος δεν έδωσε τους καρπούς που έδωσε τον προηγούμενο χρόνο; Σε τι οφείλεται η καταστροφή συνέπεια μιας καταιγίδας ισχυρής και πως μπορούμε να φυλαχτούμε; Αυτά τα απλά αλλά και πιο περίπλοκα ερωτήματα απασχολούσαν κάθε άνθρωπο ανάλογα με την τάξη του και βέβαια τους φιλοσόφους. Οι απλοί άνθρωποι κυρίως είναι αυτοί που δεν είχαν την επιστημοσύνη και άρα την ικανότητα για αναλύσεις οπότε χρειάζονταν μία ανώτερη δύναμη για να μπορέσουν να ρίξουν φως σε συμβάντα. Δεήσεις, θυσίες, τελετές, χρησμοί και άλλες εκφάνσεις λατρείας όπως η προσφυγή στα περίφημα μαντεία ήταν τα δικά τους μέσα με τα οποία απευθύνονταν στις θεότητες και ζητούσαν μία ανταπόκριση σε φόβους και ανησυχίες.

Το ερώτημα βέβαια που εύλογα τίθεται είναι το εξής: έχει η ελληνική μυθολογία ερείσματα στη σημερινή εποχή; Είναι οι ιστορίες αυτές ικανές ακόμα και σήμερα να μας διδάξουν και να μας αλλάξουν τον τρόπο σκέψης μας; Την απάντηση την δίνει ο πρώην Υπουργός Παιδείας της Γαλλίας και διανοούμενος Luc Ferry στο βιβλίο του “Μαθαίνοντας να ζούμε” όπου ξεδιπλώνει όλη την σοφία που κρύβουν οι μύθοι και μας προσφέρει τη δυνατότητα να ανατρέξουμε σε αυτούς και να διδαχτούμε αλλάζοντας το νόημα της ζωής μας. Εξάλλου, μη λησμονούμε πως η φιλοσοφία που γεννήθηκε στον ελλαδικό χώρο είναι αποτέλεσμα μελέτης και βαθιάς κατανόησης των μύθων αυτών, οι οποίοι παραμένουν συμπερασματικά διαχρονικοί και πλούσιοι σε μαθήματα για την ευζωία και την ευδαιμονία.

Αυτό που επιχειρεί ο Καμπουράκης είναι να συνδέσουμε εμείς οι αναγνώστες, οι μυημένοι και μη, το σήμερα με το τότε και να καταλάβουμε πως η μυθολογία κατοικεί την καθημερινότητά μας πολλές φορές χωρίς να το αντιλαμβανόμαστε, είναι οι μύθοι μας ένας τρόπος να κατανοήσουμε τον αρχαίο άνθρωπο, τις δεισιδαιμονίες του, τους φόβους, τις αγωνίες και τις ανησυχίες του και να διαπιστώσουμε πως όσο τότε όσο και σήμερα ο άνθρωπος ως τρωτό ον προσπαθεί να ερμηνεύσει τα όσα συμβαίνουν γύρω του. Σε αυτό το πρώτο βιβλίο καταπιάνεται με τον αρχηγό των αρχηγών, τον παντοδύναμο θεό Δία και με τρόπο εύληπτο και ιδιαίτερα ελκυστικό μας τον παρουσιάζει, μας μυεί στους έρωτές του, στις διάφορες συζύγους και ερωμένες και έτσι κατανοούμε πως οι άνθρωποι έπλαθαν τους θεούς τους κατ’εικόνα και καθ’ομοίωσιν. Πρόκειται για ένα πολύ ενδιαφέρον και χρήσιμο εγχειρίδιο γιατί ο Καμπουράκης όπως και στα άλλα του βιβλία, έτσι και εδώ γνωρίζει πως να αιχμαλωτίζει την προσοχή μας και να καθιστά την ιστορία ένα πολύτιμο εργαλείο.

“Στην αρχαία μυθολογία η Μνημοσύνη ήταν πολύ σοβαρή θεά, καθότι πριν την ανακάλυψη της γραφής η μνήμη ήταν καθοριστική για το ανθρώπινο γένος. Όλη η γνώση των ανθρώπων συσσωρευόταν στη μνήμη τους και μεταδιδόταν προφορικά. Οπότε στη Μνημοσύνη απέδιδαν οι αρχαίοι την ονοματοδοσία όλων των πραγμάτων”