Ο Χανς Φάλαντα αποτελεί αδιαμφισβήτητα έναν εκ των κορυφαίων συγγραφέων του 20ου αιώνα, είναι ένας συγγραφέας που σημάδεψε τη λογοτεχνία γιατί πρώτα από όλα σημαδεύτηκε ο ίδιος από την ιστορία και τα πολιτικά γεγονότα. Οι εθισμοί του στο οινόπνευμα και τα ναρκωτικά, ο εγκλεισμός του στη φυλακή από το ναζιστικό καθεστώς αλλά και σε ψυχιατρική κλινική δεν του στέρησαν σε καμία περίπτωση το μοναδικό προνόμιο να μας χαρίσει συγκλονιστικά μυθιστορήματα που συνεχώς μεταφράζονται, στα ελληνικά τα τελευταία χρόνια, και τα οποία αποτελούν ορόσημο και σημείο αναφοράς μιας τόσο ταραγμένης εποχής. Ο Φάλαντα σε πολλά από τα μυθιστορήματά του εντάσσει τον εαυτό του και άρα μας προσφέρει ιστορίες με βιωματικό κυρίως χαρακτήρα, αυτοβιογραφικά στιγμιότυπα μιας ζωής πολυτάραχης που ξεδιπλώνεται με τόση δεξιοτεχνία από τον συγγραφέα Γεώργιο Νικ. Σχορετσανίτη. Ο τελευταίος παραθέτει με εξαιρετικό τρόπο όλο το φάσμα των όσων του συνέβησαν και μας επιτρέπει να τον αναγνώσουμε για να τον κατανοήσουμε.
Ένας μοναχικός καβαλάρης σε μια πατρίδα που από τη μία τον επαινούσε και από την άλλη τον μαστίγωνε
Ο Βίλχελμ Ράιχ στο διαχρονικό και απαράμιλλο βιβλίο “Άκου ανθρωπάκο” έγραφε πως για να κερδίσεις την ευτυχία, πρέπει να παλέψεις για αυτήν. Ο Φάλαντα επιλέγει, όπως και μυθιστορήματά του, να γράψει βιβλία στα οποία ψυχαναλύει τον ίδιο του τον εαυτό μέσα από όλα αυτά που πέρασε στη φυλακή αλλά και εκτός αυτής. Στην πραγματικότητα η φυλακή δεν ήταν το κελί στο οποίο έγραψε αυτό το ημερολόγιο, αλλά η ίδια του η χώρα μέσα στην οποία αισθανόταν φυλακισμένος και αιχμάλωτος ενός καθεστώτος δίχως καμία συμπόνια, δίχως κανένα έλεος. Ήταν ένας επώνυμος δημιουργός που κλήθηκε να αντιμετωπίσει μια κατάσταση πολιορκίας μόνο και μόνο επειδή τα όσα έγραφε δεν ήταν αποδεκτά από ένα απολυταρχικό σύστημα που όλα τα ήλεγχε. Παραδομένος και προδομένος από την ίδια του την πατρίδα ζει στο απόλυτο χάος μιας όλα όσα καταθέτει αγγίζουν τη δική του προσωπική ζωή και τους δικούς του προβληματισμούς από τους οποίους δεν κρύβεται.
Ο συγγραφέας των συγκλονιστικών βιβλίων “Και τώρα, ανθρωπάκο” , “Ξένος στη χώρα μου”, “Λύκος ανάμεσα σε λύκους” από τις εκδόσεις Gutenberg, εφευρίσκει στα βιβλία αυτά πρωταγωνιστές που ταυτίζονται με εκείνον ως το άλλο του μισό για να μας αφηγηθεί τις συγκυρίες της περιόδου εκείνης. Ο Φάλαντα στο ημερολόγιο του περιγράφει τις συνθήκες κράτησης και το γεγονός πως έγραφε χωρίς όμως να έχει το δικαίωμα να δημοσιεύει. Αυτή ήταν η χειρότερη ποινή του μιας και αυτό το ημερολόγιο ήταν η ταφόπλακα για το ναζιστικό σύστημα και τα όσα εκτυλίσσονταν σε εκείνη την φυλακή όπου πέρασε την τελευταία περίοδο της ζωής του. Δεν αρκείται σε αυτό μόνο, βρίσκει τη μοναδική ευκαιρία να μιλήσει για όσα έζησε επί της προηγούμενης περιόδου, δηλαδή την άνοδο του εθνικοσοσιαλισμού και υπό καθεστώς φόβου και τρόμου, όσα δηλαδή διαβάζουμε και στο “Μόνος στο Βερολίνο”, από τις εκδόσεις Πόλις. Στην πραγματικότητα, βίωσε μόνος μια ζωή γεμάτη ανελευθερία, καταπίεση και κυνηγημένος από ένα σύστημα που είχε καταστρατηγήσει κάθε δικαίωμα έκφρασης.
Ο Χανς Φάλαντα, αυτό είναι το ψευδώνυμο που εμπνεύστηκε από τα παραμύθια των αδελφών Γκριμ, γεννήθηκε το 1893 μέσα σε μία οικογένεια όπου ο πατέρας ασκούσε έντονη την καταπίεση και εκείνος με ιδιαίτερη ιδιοσυγκρασία και ισχυρή την αίσθηση της μοναχικότητας παρέμενε σε δύσκολη θέση μην μπορώντας να προσαρμοστεί στις απαιτήσεις του. Από μικρή ηλικία βρέθηκε μπλεγμένος σε καβγάδες με καταστροφική για τον ίδιο κατάληξη, αργότερα κατηγορήθηκε για υπεξαίρεση χρημάτων και άρχισε από νωρίς να γεύεται όπως ο Φιτζέραλντ την απόλαυση του ποτού και της μέθης, αυτής της αίσθησης φυγής από τα επίγεια και της ανύψωσης σε μία άλλη πραγματικότητα που όμως μετά από λίγο καθίσταται αρρωστημένη και καταθλιπτική και τελικά γίνεται μαρτυρική. Η εξάρτηση του και η έντονη ανάγκη του για ποτό τον μετέτρεψε σε έναν άνθρωπο επικίνδυνο, αλλόκοτο, παρείσακτο και αυτή του η συμπεριφορά τον οδήγησε στην απόπειρα δολοφονίας της πρώτης του γυναίκας. Αυτό το επεισόδιο αναφέρεται έντονα στον Πότη, ένα ψυχογράφημα αυτής του της αυθυποβολής σε μία ουσία που στάθηκε μεν αφορμή να εμπνευστεί τον Πότη (Εκδόσεις Κίχλη), αλλά από την άλλη δε τον καταδίκασε να αποδράσει νέος για το αιώνιο ταξίδι, μόλις το 1947.
Ο Φάλαντα έρχεται και πάλι να θυμίσει το φάντασμα της μη ύπαρξης και της πάλης σε έναν κόσμο ανισοτήτων. Ο ίδιος πάλευε να βρει έναν λόγο να υπάρχει και να είναι χρήσιμος με τον ρόλο του συγγραφέα, μη αποδεχόμενος ταυτόχρονα την κατεύθυνση της χώρας του. Είναι όμως αναμφίβολα και ένα φιλοσοφικό και στοχαστικό εγχείρημα αυτό το βιβλίο για να καταδείξει την αθλιότητα των ανθρώπων όμοια με εκείνη των Αθλίων του Ουγκό, μια ανθρώπινη καταβύθιση στην παρακμή των κοινωνικών αξιών. Πρόκειται για έναν ανοιχτό πόλεμο με την έννοια της επιβίωσης σε έναν κόσμο που οδεύει σε αυτομαστίγωση και ο ίδιος ο Φάλαντα, όμηρος των εντολών και των διαταγών ενός αδηφάγου καθεστώτος, είναι η προσωποποίηση ενός ανθρώπινου δράματος δίχως τέλος, καθρέφτης μιας εποχής χωρίς ελπίδα, χωρίς μέλλον και χωρίς προοπτική. Ο Γεώργιος Νικ. Σχορετσανίτης σκιαγραφεί με λεπτομέρεια τα γεγονότα της ζωής του και μας παρέχει τη δυνατότητα να εντρυφήσουμε ακόμα περισσότερα στο έργο του μέσα από μια εκτενή βιβλιογραφία την οποία και παραθέτει, το αποτέλεσμα του πονήματός του είναι άρτιο και εμπεριστατωμένο με πλήθος φωτογραφικού υλικού και για αυτό αξίζει να το μελετήσουμε.
“Κάποιοι αναγνώστες θα πουν ότι στο βιβλίο περισσεύουν τα βασανιστήρια και ο θάνατος. Ας μου επιτραπεί να τους επιστήσω την προσοχή στο γεγονός ότι γράφω αποκλειστικά για ανθρώπους που αντιστάθηκαν στο καθεστώς του Χίτλερ, για αυτούς και για τους διώκτες τους. Μεταξύ 1940 και 1942, αλλά και πιο πριν και μετά, σε αυτούς ακριβώς τους κύκλους σύχναζε ο θάνατος”
