Olivia Manning, Σχολείο για την αγάπη, Εκδόσεις Μεταίχμιο

Η Βρετανίδα συγγραφέας της Βαλκανικής τριλογίας και της Τριλογίας του Λεβάντε γνωρίζει πως να χτίζει χαρακτήρες και να εκμεταλλεύεται στο έπακρο τις ταξιδιωτικές και βιωματικές της εμπειρίες και αυτές να τις μεταφέρει με τόση γλαφυρότητα στο χαρτί. Μέσα από τα βιβλία της, ο αναγνώστης έχει τη δυνατότητα να μεταφέρεται στον χρόνο και τον χώρο, τότε που η ιστορία γραφόταν και τότε που η κρισιμότητα των στιγμών προσέφερε στη Μάνινγκ όλο αυτό το ιστορικό και κοινωνικό πλαίσιο, ένα πλαίσιο ιδανικά πλασμένο στα χέρια της αφηγήτριας. Η Μάνινγκ έζησε σε χρόνους δύσκολους και χαλεπούς με τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο να έχει αφήσει ανεξίτηλα τα σημάδια στους ανθρώπους που την περιτριγύριζαν και βέβαια η ίδια έχοντας ταξιδέψει πολύ σε διάφορες χώρες, ανάμεσα στις οποίες και η Ελλάδα είχε γνώση της διαφορετικότητας και αυτήν μας παρουσιάζει με δεξιοτεχνία. 

Στον παλμό της Ιστορίας οι άνθρωποι επιδεικνύουν το καλύτερο και το χειρότερο πρόσωπό τους

Το παρόν μυθιστόρημα εκτυλίσσεται στη Μέση Ανατολή ακριβώς στη λήξη του πολέμου και όλα είναι ρευστά ενώ κανείς ακόμα δεν έχει καταλάβει ουσιαστικά τι θα επακολουθήσει την ηρεμία που επικρατεί. Ο Β’ Παγκόσμιος πόλεμος μόλις έχει τελειώσει και στην Ιερουσαλήμ, όπου και εκτυλίσσεται η ιστορία, όλα κυλούν ήρεμα προς το παρόν και οι άνθρωποι ζουν ειρηνικά αυτό το πρώτο διάστημα, κάτι που δυστυχώς πρόκειται να αλλάξει σύντομα προς το πολύ χειρότερο. Οι εξελίξεις εξάλλου στο δικό μας παρόν εκπορεύονται από τα τότε γεγονότα και τις συγκρούσεις μεταξύ Εβραίων και Αράβων στη γη της Παλαιστίνης αλλά και την ευρύτερη περιοχή. Στο μυθιστόρημα πρωταγωνιστεί η Μις Μπουν, μια κυρία Αγγλίδα, η οποία έχει υπό την προστασία της τον Φίλιξ, ένα ορφανό αγόρι, το οποίο και έχει υπό την επιμέλειά της. Πρόκειται για ένα αγόρι ευαίσθητο και ιδιαίτερα ατίθασο καθώς θα εξελίσσεται η ιστορία και ο ίδιος θα αισθάνεται έντονα τις ανθρώπινες σχέσεις.

Η Μάνινγκ είναι πραγματικά εκπληκτική στο να αποδίδει τους χαρακτήρες και να εντάσσει τον αναγνώστη στον χρόνο και τον χώρο κάνοντάς τον κοινωνό της πραγματικότητας. Πρόκειται για ένα θεατρικό σκηνικό που στήνει αριστουργηματικά, αυτό που έχει κάνει με μεγάλη επιτυχία και στις δύο εξαιρετικές τριλογίες που κυκλοφορούν επίσης από τις εκδόσεις Μεταίχμιο. Όλη η ιστορία της λογοτεχνίας εξάλλου είναι οι ανθρώπινες σχέσεις και η συγγραφέας τις περιγράφει στην κόψη του ξυραφιού, αναδύονται τα αδύναμα σημεία και το μεταίχμιο στις σχέσεις των ντόπιων με τους ξένους αλλά και των διαφορετικών τάξεων επίσης. Η Μις Μπουν είναι μια μεγάλη γυναίκα, μια ιδιότροπη γυναίκα που ευαγγελίζεται την αλληλεγγύη, την αγάπη και την φιλανθρωπία, αρχές που φαίνεται να μην υπερασπίζεται απόλυτα στην πραγματική πραγματικότητα. Διακρίνουμε εντάσεις με τις κυρίες, τόσο την φράου Βάγκνερ όσο και την Μις Έλις, τις οποίες και φιλοξενεί διαδοχικά στο σπίτι της. Και όμως οι σχέσεις τους περνάνε από σαράντα κύματα με την πρώτη να φεύγει κακήν κακώς και τη δεύτερη να βρίσκεται και αυτή οριακά στην πόρτα της εξόδου.

Η προσωπικότητα και το πρόσωπο του Φίλιξ πρωταγωνιστούν και είναι πολύ ενδιαφέρων ως χαρακτήρας καθώς ξεδιπλώνεται μέσα από τους διαλόγους της Μάνινγκ. Είναι ένα παιδί που βρίσκεται ξαφνικά σε μια άγνωστη έως τώρα συγγενή του να προσπαθεί με δυσκολία να βρει έναν κώδικα επικοινωνίας με την μις Μπουν και να συμβιώσει μαζί της. Ως παιδί έχει τις ιδιαιτερότητές του και τις εξάρσεις στην συμπεριφορά του, είναι κάπως ζωηρός ενώ επηρεάζεται πολύ από τον κύκλο της μις Μπουν όπως τον κύριο Τζούελ και τις δύο κυρίες Βάγκνερ και Έλις, τις οποίες πολλές φορές υπερασπίζεται, κρίνοντας σωστά ή λάθος δεν έχει και πολλή σημασία, έναντι της σκληρότητας κατ’εκείνον της μις Μπουν. Είναι ένα παιδί και ως παιδί ο χαρακτήρας του είναι εύπλαστος, η μις Μπουν πολλές φορές αδυνατεί να τον διαχειριστεί και όταν εκείνος προσκολλάται στην μις Έλις τότε εκείνη βγαίνει εκτός εαυτού και του ζητάει να απολογηθεί για την συμπεριφορά του απέναντί της. Ωστόσο, εκείνη δείχνει πως είναι υπεύθυνη για το άτομό του και πως τον νοιάζεται, το περιστατικό με τη γάτα Φάρο είναι χαρακτηριστικό καθώς ο μικρός θέλει να την πάρει μαζί του στην Αγγλία.

Το μυθιστόρημα της Μάνινγκ εστιάζει αρκετά στο θέμα αγάπη και στο κατά πόσο οι άνθρωποι έχουν τη δυνατότητα να την προσφέρουν δίχως αντάλλαγμα και δίχως να περιμένουν να την λάβουν πίσω. Είναι ένα ζήτημα και ένα θέμα που έχει απασχολήσει πολλούς συγγραφείς στο παρελθόν, μόνο την βρετανική σχολή να πιάσουμε με τις αδελφές Μπροντέ, την Τζέιν Όστιν και την Ίντιθ Γουόρτον αρκεί για να πιάσουμε τον παλμό των χαρακτήρων που εκείνες περιγράφουν στα δικά τους βιβλία, να αντιληφθούμε πόσο η αγάπη μπορεί να είναι ανακούφιση και λύτρωση από τη μία και βάρος από την άλλη. Αυτό που εμμέσως πλην σαφώς επισημαίνεται από την Μάνινγκ είναι και η πολλές φορές ανυπόφορη αποικιοκρατική αντίληψη που χρησιμοποιεί τους ανθρώπους ως πιόνια για την εξυπηρέτηση συμφερόντων εκφράζοντας ένα ανήθικο και αηδιαστικό ενίοτε αίσθημα υπεροψίας κυρίως για τους γηγενείς πληθυσμούς, κάτι που ιστορικά φάνηκε με την κατάρρευση όλου αυτού του καθεστώτος που είχε άδικα εδραιωθεί σε χώρες όπως η Αίγυπτος, η Ινδία και άλλες χώρες. Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα διδακτικό και εξαιρετικά επίκαιρο όσο και λογοτεχνικά άρτιο με την Μάνινγκ να ανήκει δικαιωματικά στις κορυφαίες συγγραφείς του εικοστού αιώνα.

“Διαπιστώνω πως τα προβλήματά μου λύνονται πάντα από μόνα τους. Το καλύτερο που έχει να κάνει κανείς είναι να έχει εμπιστοσύνη στον Κύριο. Δεν υπήρξε καμία περίπτωση που ο Θεός δεν με φρόντισε. Η πίστη είναι υπέροχο πράγμα. Από τότε που την βρήκα, δεν έχω αρρωστήσει ούτε μια μέρα”