Μετά την Έξοδο κινδύνου και τον Τουρίστα, ο Όλεν Στάινχαουερ επιστρέφει με ένα εξίσου συναρπαστικό μυθιστόρημα για να μας αφηγηθεί ένα ακόμα επεισόδιο από τη ζωή του αινιγματικού αλλά ιδιαίτερα δραστήριου Μάιλο Γουίβερ. Στα μυθιστορήματά του, ο Στάινχαουερ μεταφέρει όλον αυτόν τον υπόγειο κόσμο της άγνωστης και μυστηριώδους συνεννόησης που οδηγούσε σε πολλές αντιφάσεις και αντιθέσεις των ηρώων του λόγω των δυσερμήνευτων συμβάντων. Δεν είναι μόνο η πλοκή, δεν είναι μόνο οι χαρακτήρες, δεν είναι μόνο η αφήγηση αυτή καθεαυτή που αιχμαλωτίζουν τον αναγνώστη, είναι το σύνολο των εργαλείων που έχει στη διάθεσή του ο συγγραφέας, ο οποίος από μία φανταστική πραγματικότητα καταλήγει να μας παραδώσει έναν κύκλο μυθιστορημάτων που κόβουν την ανάσα και αποτυπώνουν έναν ολόκληρο κόσμο, ξεχωριστό και μοναδικό.
Στα άδυτα της ψυχής ενός κατασκόπου που παλεύει με τις ερινύες και το παρελθόν του
Φημίζεται για την ατμοσφαιρικότητα που δημιουργεί στα βιβλία του και οδηγεί τον αναγνώστη σε μονοπάτια πολλές φορές αδιάβατα μα παράλληλα και σαγηνευτικά. Δεν παύει να μας εντάσσει συνεχώς σε ένα πλαίσιο αμφιλεγόμενων πράξεων και αντιδράσεων, μετανοήσεων και ενοχών, σε μια πραγματικότητα από την οποία δεν θέλουμε αλλά και να θέλαμε είναι δύσκολο να απεμπλακούμε. Οι άνθρωποι που παρουσιάζει είναι αγκαλιά με τα όσα συμβαίνουν τόσο στην Κίνα, όπου όλα είναι ρευστά σαν λάβα, όσο και στις ΗΠΑ όπου όλα είναι ασταθή σαν την γη που σείεται και όλα μπορούν να καούν στον βωμό του ανθρώπινου συμφέροντος. Συμπέρασμα πως οι άνθρωποι είναι έρμαια των άλλων ανθρώπων, οι εποχές μπορεί να αλλάζουν αλλά οι άνθρωποι όχι και τελικά πληρώνουν με το τίμημα της ζωής τους την εμμονή τους στην αλήθεια.
Ο Στάινχαουερ δεν αφηγείται απλά τα γεγονότα αλλά καθίζει τους ήρωές του στην πολυθρόνα του ψυχολόγου, τους ακτινογραφεί και μας τους παραδίδει έτοιμους να εισέλθουν μέσα μας για να τους παρακολουθήσουμε και να εξάγουμε τα συμπεράσματά μας. Η γλώσσα του και το ύφος του ταυτίζονται με το απαραίτητο πλαίσιο μέσα στο οποίο κινείται το μυθιστόρημα και εκφράζουν τη ζωή ενός ανθρώπου, του Μάιλο Γουίβερ, που στροβιλίζεται και βασανίζεται από ερωτήματα για όσα του έχουν συμβεί. Ο Μάιλο Γουίβερ είναι εμπνευσμένος από τα μυθιστορήματα που έγραψαν εποχή, όπως αυτά του Τζον Λε Καρέ, του Τζόζεφ Κόνραντ και του Σώμερσετ Μωμ και αυτό γιατί αυτοί οι συγγραφείς είναι επικεντρωμένοι στην άστατη ανθρώπινη φύση, την οποία και αναδεικνύουν μέσα από τους αμφιλεγόμενους αλλά τόσο πειστικούς ήρωές τους. Ο Στάινχαουερ έχει το μαγικό ραβδί να μπορεί να ακουμπά τις ευαίσθητες χορδές της ευαλωτότητας του ανθρώπου, να τον ταλαιπωρεί και να μας τον παραδίδει γεμάτο με αμφιβολίες.
Ανέκαθεν, η λογοτεχνία ήταν μια σχέση μεταξύ ιστορίας και ανθρώπου καθώς ο τελευταίος πάντα συμμετείχε στα δρώμενα και όριζε τον ρου της ιστορίας. Άρα, ο φακός από τον Όμηρο έως και σήμερα είναι στον άνθρωπο που πράττει, φάσκει και αντιφάσκει, σε αυτόν που ορίζει την μοίρα του μαζί με τους θεούς, αυτόν που δεν είναι άμοιρος ευθυνών και κινεί τα νήματα με βάση τη λογική και το συναίσθημα. Αυτό το ψυχογράφημα επιχειρεί και ο Όλεν Στάινχαουερ μέσω της φυσιογνωμίας του Μαϊλο Γουίβερ, αυτού του εκκεντρικού και ιδιαίτερου τύπου που είναι μπλεγμένος από νωρίς και πάντα βρίσκεται στο επίκεντρο της προσοχής μας. Ο συγγραφέας καταφέρνει να τον θέσει σε δύσκολες καταστάσεις, σε θέση κινδύνου για να τον δοκιμάσει στα μάτια μας και εμείς παρακολουθούμε με κομμένη την ανάσα τις κινήσεις του σε μια προσπάθειά του να γλιτώσει από τα δίχτυα εκείνων που τελικά τον κυνηγούν.
Πολιτικά και ιστορικά, οι σχέσεις ΗΠΑ και Κίνας ήταν και παραμένουν σε τεντωμένο σχοινί, μια σχέση αμοιβαίας αμφισβήτησης και ενεργής ανασφάλειας, μιας έντονης και συνεχούς δράσης στα πλαίσια της παρακολούθησης του ενός από τον άλλον. Κανείς δεν εμπιστεύεται κανέναν και τα όσα εκτυλίσσονται στο μυθιστόρημα είναι η τρανή απόδειξη πως υπάρχει διαφορά πολιτιστική και κοινωνική, μια διαφορά που οδηγεί τις δύο δυνάμεις να αναπτύξουν δίκτυα κατασκοπείας, υπόγειας και αθόρυβης για να μην γίνονται αντιληπτοί. Ο Γουίβερ καλείται σε παράλληλη τροχιά να βρει τον πραγματικό εχθρό της αποστολής του, αυτόν που συνεχώς τον καταδιώκει και τον οποίο καλείται να ξετρυπώσει για να απαλλαγεί. Ο θάνατος του πατέρα του μόνο τυχαίος δεν είναι και τα πράγματα περιπλέκονται ακόμα περισσότερο στην είδηση πως ίσως στη δολοφονία του είναι αναμεμειγμένος ο πρώην επικεφαλής των “Τουριστών”, των κατασκόπων δηλαδή της CIA.
Στο τέλος της έκδοσης, η οποία είναι άρτια μεταφρασμένη από την Άλκηστη Τριμπέρη, ο ίδιος ο συγγραφέας μας αποκαλύπτεται δηλώνοντας ανοιχτά τα παρακάτω και επιβεβαιώνοντας τα παραπάνω: “Η θεωρία μου είναι η εξής: το μυθιστόρημα αποτελεί μια έρευνα πάνω στην ανθρώπινη φύση. Αν κάποιος στερείται ουσιαστικού ενδιαφέροντος για την ανθρώπινη φύση ή την κατανόησή της τότε καλύτερα να μείνει μακριά από την συγγραφή. Μπορείς να επιλέξεις όποιο σκηνικό επιθυμείς για αυτή την έρευνα – ένα στοιχειωμένο κάστρο, μια εταιρεία της Wall Street, μια πόλη γεμάτη ζόμπι – αλλά όποιο κι αν είναι το σκηνικό ή το υποκείμενο, ένα είναι το βασικό θέμα. Είναι ένα θέμα για το οποίο όλοι οι άνθρωποι τρέφουν ένα προσωπικό ενδιαφέρον, πράγμα που εξηγεί την αστείρευτη απήχηση της μυθοπλασίας”. Είναι άλλωστε η πηγή της μυθοπλασίας αυτή η συνεχής έρευνα της ανθρώπινης φύσης, ποτέ δεν έπαψε να είναι ο κεντρικός πυρήνας και η ατμομηχανή της αφήγησης.
“Οι καλές πράξεις είναι θέμα οπτικής, μικρούλα μου. Αν μπορείς να πείσεις τον εαυτό σου ότι αυτό που κάνεις είναι καλό, τότε θα το πιστέψει και όλο σου το είναι και ίσως τελικά να είναι καλό”
