Δύο εμβληματικές προσωπικότητες του 19ου αιώνα πρωταγωνιστούν στο βιβλίο αυτό, πρόκειται για τους Κάρολο Δαρβίνο και Καρλ Μαρξ, η ιστορία των οποίων ξετυλίγεται σαν κουβάρι μέσα από τη δεξιοτεχνική αφήγηση της Ilona Jerger με τρόπο που ο αναγνώστης νιώθει να παρακολουθεί κινηματογραφική ταινία. Η συγγραφέας επιχειρεί και καταφέρνει να μας παραθέσει γεγονότα από τη ζωή τους με βάση την επιστολογραφία τους ενώ τοποθετώντας και τη μυθοπλασία σε πρώτη προβολή φαντάζεται πώς θα ήταν μία επικείμενη συνάντηση των δύο, κάτι βέβαια που δεν έγινε ποτέ. Στην πραγματικότητα, το βιβλίο αυτό προσφέρεται για μεταφορά στον κινηματογράφο αφού μέσα από τους πολλούς και έντονους διαλόγους ο αναγνώστης βιώνει την θεατρικότητα, σαν οι πρωταγωνιστές να βρίσκονται πάνω σε ένα σκηνικό θεάτρου και απευθύνονται στους θεατές από κάτω.
Στα ενδότερα της ζωής δύο κορυφαίων φυσιογνωμιών
Ο συγγραφέας του περίφημου βιβλίου “Η καταγωγή των ειδών” αφηγείται με το δικό του ξεχωριστό τρόπο όλα όσα τον συγκίνησαν και τον κινητοποίησαν για να ασχοληθεί με την εξέλιξη των ειδών ήδη από τα πρώτα χρόνια της ζωής του. Η συγγραφέας ξεδιπλώνει όλη τη φιλοσοφία του Κάρολου Δαρβίνου αλλά αποκαλύπτει και άγνωστες πτυχές της προσωπικής του πορείας προσφέροντας στον αναγνώστη την μοναδική δυνατότητα να γνωρίσει τον άνθρωπο πίσω από τον συγγραφέα. Το ίδιο ισχύει και για τον Καρλ Μαρξ, τον υπερασπιστή του προλεταριάτου και συγγραφέα του περίφημου κομμουνιστικού μανιφέστου και του βιβλίου “Το κεφάλαιο”, δύο βιβλία που άφησαν ανεξίτηλα το στίγμα στην πολιτική σκέψη και συνεχίζουν να απασχολούν τις ανά τον κόσμο πολιτικές δυνάμεις.
Η συγγραφέας, με τη δική της μελέτη για την οποία μας μιλάει στο τέλος του βιβλίου, εστιάζει σε αυτές τις δύο προσωπικότητες που σημάδεψαν τον αιώνα τους και συνέβαλαν στην διαφορετική θέαση των πραγμάτων, ο καθένας στον τομέα του. Δύο άνθρωποι εξαιρετικά ιδιότροποι και παράξενοι όπως αναφέρει η συγγραφέας, δύο επιστήμονες που είχαν αμετακίνητες απόψεις και δύσκολα παρέκκλιναν αυτών. Αυτοί οι δύο εκκεντρικοί τύποι με τις ιδέες τους άλλαξαν τον κόσμο και επηρέασαν πολλούς μελετητές στον επόμενο αιώνα, οι οποίοι έσκυψαν πάνω από όσα ο Μαρξ και ο Δαρβίνος μας άφησαν παρακαταθήκη. Εδώ συναντώνται και μας ανοίγουν το κουτί των εμπειριών τους ενώ έχουν και έντονο διάλογο αποδεικνύοντας πως συμφωνούν ότι διαφωνούν.
Η συγγραφέας έχει επινοήσει πολλούς φανταστικούς χαρακτήρες για να μπορέσει να χτίσει το μυθιστόρημα της, ωστόσο πολλοί από τους χαρακτήρες ήταν υπαρκτά πρόσωπα και ένας από αυτούς είναι ο γαμπρός του Μαρξ Αβελίνγκ, ο οποίος και αναφέρει χαρακτηριστικά: “Η φυσιοδιφική επιστήμη του Δαρβίνου εκθρόνισε τον Θεό. Η οικονομική επιστήμη του Μαρξ εκθρόνισε τον καπιταλισμό. Ο Δαρβίνος εξηγεί πώς αναπτύσσονται τα φυτά και τα ζώα στον αγώνα για επιβίωση. Ο Μαρξ εξηγεί πώς αναπτύσσονται οι διάφοροι τύποι κοινωνίας στον αγώνα του ανθρώπου για επιβίωση. Από τον χειρόμυλο γεννήθηκε η φεουδαρχική κοινωνία, από τον ατμόμυλο η καπιταλιστική κοινωνία των βιομηχάνων, είπε με στεντόρεια φωνή”. Από το απόσπασμα αυτό κατανοούμε τη δυναμική των θεωριών των δυο επιστημόνων, οι οποίοι επιδόθηκαν σε πλήθος συγγραφικών πονημάτων και ενδελεχούς μελέτης για να προωθήσουν τις απόψεις του, προχωρημένες και ρηξικέλευθες σε μία εποχή που ο κόσμος βίωνε κοσμοϊστορικά γεγονότα τόσο στο πεδίο της πολιτικής όσο και της επιστήμης.
Ο κοινός τόπος των δύο προσωπικοτήτων
Μέσα από την υποτιθέμενη συνεύρεσή τους, η οποία ειρήσθω εν παρόδω θα είχε πολύ ενδιαφέρον αν όντως είχε λάβει χώρα, ο αναγνώστης αντιλαμβάνεται πως ο Μαρξ και ο Δαρβίνος είχαν κοινά σημεία παρά τη διαφορετικότητα στην συμπεριφορά τους και τη δράση τους. Η συγγραφέας, η οποία χρησιμοποίησε πολλές πληροφορίες από τις επιστολές και τις προσωπικές τους σημειώσεις, αναφέρει τα εξής ενδιαφέροντα: “Ένα από τα κοινά στοιχεία που συγκράτησα ήταν, για παράδειγμα, ότι τόσο ο Δαρβίνος όσο και ο Μαρξ είχαν χάσει αρκετά από τα παιδιά τους και ότι δεν συνήλθαν ποτέ από τον χαμό του αγαπημένου παιδιού τους (η Άννυ, η κόρη του Δαρβίνου, πέθανε το 1851. Ο Έντγκαρ ή Μους, ο γιος του Μαρξ, πέθανε το 1855). Επίσης, αμφότεροι υπέφεραν από ναυτία, υποχονδρία, ημικρανίες, αϋπνίες και δερματικά νοσήματα. Τόσο ο ένας όσο και ο άλλος χρειάζονταν πολλές φορές όπιο για να αντιμετωπίσουν τα βαριά συμπτώματα”.
Τα παραπάνω είναι μόνο μερικά από τα κοινά τους στοιχεία, τα οποία η συγγραφέας χρησιμοποίησε για να τους εντάξει κάτω από την ίδια ομπρέλα. Ένα άλλο παράδειγμα που δεν πρέπει να ξεχνάμε είναι πως και φυσιογνωμικά έμοιαζαν πολύ μεταξύ τους με τη μακριά τους λευκή γενειάδα να τους χαρακτηρίζει. Ένα άλλο σημείο ήταν η κάθετη ρήξη τους με τη θρησκεία και αυτό είναι έκδηλο αφού θεωρούσαν πως οι απόψεις της εκκλησίας ήταν οπισθοδρομικές και επικίνδυνες για το έργο τους. Μην λησμονούμε εξάλλου την γνωστή ρήση του Μαρξ πως η θρησκεία είναι το όπιο του λαού. Οι δυο τους έμεναν αρκετά κοντά στο Λονδίνο και όμως δεν συναντήθηκαν ποτέ, όμως ο ένας γνώριζε για το έργο του άλλου και μάλιστα είχαν ανταλλάξει και μια σχετική αλληλογραφία. Τέλος, ο θάνατος επίσης θα τους βρει σχεδόν μαζί αφού ο Μαρξ απεβίωσε το 1883 ενώ ο Δαρβίνος μία χρονιά νωρίτερα.
“Ερχόμαστε στον κόσμο με την πικρή επίγευση ότι είμαστε ανεπιθύμητοι, λες και η Γη είναι μια τεράστια λοταρία, όπου η φύση επιλέγει ποιοι λαχνοί κερδίζουν και ποιοι χάνουν. Ελάχιστοι έχουν το θάρρος να υιοθετήσουν μια τέτοια φιλοσοφία απέναντι στη ζωή”.
“Κινητήριος μοχλός για τη ζωή και τον κόσμο είναι μονάχα η δύναμη και η ύλη. Ούτε πνεύματα ούτε θεοί. Η ψυχή είναι προϊόν του μεταβολισμού. Το μυαλό δεν λειτουργεί χωρίς φώσφορο. Ακόμα και ο εγκέφαλος δεν είναι παρά ένα όργανο του ανθρώπινου σώματος”.
