Πρόσφατα κυκλοφόρησε ένα τραγούδι, μέρους ενός δίσκου σε ποίηση του Αργύρη Χιόνη, με τίτλο Γοητευμένοι από τον βυθό, την μουσική έγραψε ο έτερος Χ – Χάρης Κατσιμίχας και ερμήνευσε μοναδικά ο άλλος Χ – Χρήστος Θηβαίος, μία όμορφη εξίσωση των 3Χ που δεν μπορεί να αφήσει κανέναν ασυγκίνητο. Και το αναφέρω γιατί όποιος διαβάζει τόσο την ποίηση, όσο και τα πεζά του Αργύρη Χιόνη, βρίσκει από κάτω ένα χαλί μουσικό, μία μουσικότητα που αναδύεται από την γλώσσα και την γραφή του και για αυτό το έργο του Χιόνη είναι ιδανικό προς μελοποίηση. Τα κείμενα που παρουσιάζονται σε αυτήν την έκδοση έχουν μία νοσταλγική ματιά, κάνουν την απαραίτητη αναδρομή στο παρελθόν και παρουσιάζουν σε όλο της το μεγαλείο την πολυσυλλεκτικότητα του έργου του Χιόνη.
Ο υπέροχος αφηγηματικός κόσμος του Χιόνη
Ο Χιόνης, σε όλα του τα γραπτά προσφέρει στον αναγνώστη ένα μωσαϊκό διαφορετικού είδους και ύφους, αποδεικνύοντας την αγάπη του για την λογοτεχνία και την ποίηση, ξεδιπλώνοντας όλη την δεξιοτεχνία που χαρακτηρίζει το έργο του, μπορεί και μεταπηδά από το φανταστικό στο ρεαλιστικό, από το ιστορικό και το κοινωνικό στο αστυνομικό, με μία ευκολία που δύσκολα κανείς βρίσκει. Θα έλεγε κανείς πως είναι από αυτούς που δεν σταματούν να εκπλήσσουν με τον πλούτο των λέξεών του και αυτή την ξεχωριστή μαγιά στην εξιστόρηση. Πρόκειται για έναν ποιητή και συγγραφέα που συνεχίζει την παράδοση των μεγάλων ποιητών και συγγραφέων από τους οποίους δοξάστηκε η ελληνική γλώσσα. Πλέον από τους ουρανούς μπορεί να στέκεται περήφανος που εμείς μπορούμε και θαυμάζουμε το πολύπλευρο έργο του χάρη και στις εκδόσεις Κίχλη και χάρη και στην μοναδικής ομορφιάς εικονογράφηση από την Εύη Τσακνιά που συνοδεύουν τα κείμενα.
Στα κείμενα αυτά, γιατί εδώ έχει γίνει μία πολύ προσεκτική επιλογή από ένα μεγάλο αρχείο κειμένων του, ο συγγραφέας καταγράφει προσωπικές αναμνήσεις από την εφηβική του ζωή, από τους πρώτους του έρωτες, ανεκπλήρωτους κυρίως για να θυμηθούμε και τον ποιητή Ρίλκε, αλλά αυτό που εντυπωσιάζει είναι επίσης οι αναφορές του στην Ζυράνα Ζατέλη και τον Χρίστο Λάσκαρη που προσδίδουν ακόμα μεγαλύτερο κύρος στον άνθρωπο και λογοτέχνη Χιόνη που τιμά την λογοτεχνία εν γένει και σπέρνει τον ανθό της έμπνευσης. “Συμπεριλαμβάνονται πρωτίστως κείμενα τα οποία δεν απέχουν από το υψηλό επίπεδο γραφής που είχε κατακτήσει ο Χιόνης στα πεζογραφικά του βιβλία της τελευταία, εξαιρετικά γόνιμης περιόδου της ζωής του (2006-2011), επίπεδο που χαρακτηρίζεται από γλωσσική και ρητορική αρτιότητα, οικονομία των εκφραστικών μέσων και ρυθμική οργάνωση του λόγου.” H εκδότρια κ. Γιώτα Κριτσέλη ανέλαβε τη φιλολογική επιμέλεια, ενώ τις σημειώσεις, το επίμετρο και τα σχόλια επιμελήθηκε ο Κυριάκος Ραμολής.
Εκτός όμως από την πλούσια εργογραφία των τελευταίων χρόνων, ο Χιόνης είχε ήδη δείξει από την αρχή και τα πρώτα του κείμενα όλα όσα διακρίνουμε στα κείμενα της ύστερης περιόδου του, μέχρι δηλαδή και τον θάνατό του. Ήδη στο διήγημα με τίτλο Sviatoslav Richter, ένα κείμενο του ’76 αλλά και αργότερα σε εκείνο για τον Νουρ Εν Ντιν, ο σπουδαίος Χιόνης μάς εντάσσει σε μία αφήγηση σχεδόν μεταφυσική, σε μία αναζήτηση της ίδιας της ύπαρξης και της ανθρώπινης φύσης, το ταξίδι του Χιόνη έχει στοιχεία από εκείνο το διήγημα του Paul Gadenne με τίτλο Φάλαινα όπου μέσα από τον θάνατο του άτυχου ζώου μιλούσε για τον ίδιο τον άνθρωπο, μία ιστορία τραγική που αποκαλύπτει ωστόσο την τρωτότητα του ίδιου του ανθρώπου αλλά και της φύσης της οποίας είναι μέρος και πολλές φορές το ξεχνάει.
Ο Χιόνης όμως είναι και ο συγγραφέας εκείνος που αφηγείται την ιστορία του τόπου του, ενός τόπου που του χάρισε δύσκολα αλλά όμορφα παιδικά χρόνια, χρόνια με ανεμελιά, χρόνια με φιλίες και ερωτικά σκιρτήματα, χρόνια που η Αθήνα είχε άλλη όψη από την σημερινή. Εκεί σε αυτό το περιβάλλον και υπό αυτές τις συνθήκες ο ίδιος ανδρώθηκε και έζησε τόσες στιγμές αναλλοίωτες στον χρόνο και μέσα σε αυτό το φάσμα του χρόνου εμπνεύστηκε, έγραψε, στοχάστηκε, από τότε είχε το μικρόβιο της γραφής και από μικρός ήδη είχε μέσα του την γραφή ως αποσκευή να τον συνοδεύει. Το λογοτεχνικό στερέωμα του Χιόνη είναι πλούσιο σε πτυχές, είναι εμποτισμένο από εκείνα τα στοιχεία όπως τις λογοτεχνικές αναδρομές στις Χίλιες και μία νύχτες και τον Παπαδιαμάντη, τις φιλοσοφικές αναζητήσεις μέσω του Ηράκλειτου, την αναφορά σε φανταστικά όντα και σε ιστορίες τρόμου και αγωνίας που θυμίζουν Μωπασάν όπως με το πτώμα στην αστυνομική ιστορία.
“Έχουν γραφτεί πολλά για τους παιδικούς έρωτες, για το βάθος τους, για την ένταση τους, για το χωρίς ιδιοτέλεια πάθος τους. Ε, λοιπόν, όλ’ αυτά είναι αλήθεια. Εκείνη τη στιγμή κρατώντας στα χέρια μου τις λιγοστές, κακογραμμένες και ανορθόγραφες αράδες της Αγλαΐας, ένιωθα μια πληρότητα που ποτέ στη ζωή μου δεν ξανάνιωσα, ούτε καν με τις ωραιότερες ερωτικές επιστολές, ούτε καν με την επιτυχέστερη σεξουαλική επαφή” γράφει στο Μοσχοσάπουνο και σοκολάτα και ταξιδεύει με το πνεύμα του και την σπιρτάδα του όπως και στο Παιχνίδι της Κλαρίτας σε έρωτες διαφορετικούς, σε κορίτσια που περιγράφει με τόση τρυφερότητα και γλυκύτητα παρά το γεγονός πως σπάνια κατάφερε κάποιος από αυτούς τους έρωτες να καρποφορήσει για εκείνον. Ο Χιόνης είναι ένας από τους πολυγραφότατους συγγραφείς μας και η διείσδυση και καταβύθιση στο αρχείο του είναι μία ανακάλυψη του σύγχρονου πολιτιστικού μας προϊόντος που οφείλουμε να θαυμάζουμε.
“Η Κυρία Ζατέλη είναι σπουδαία συγγραφέας όχι γιατί κατέχει άριστα την τεχνική της πλοκής, αλλά γιατί είναι κατά βάσιν ποιήτρια. Αν δεν ήταν ποιήτρια, δε θα κυλούσε τόσο μουσικά και απρόσκοπτα, δε θα προκαλούσε τόση ανατριχίλα ο συνθεμένος από τα πιο παράταιρα γλωσσικά υλικά λόγος της”
“Πού πήγαινε αυτός, ένας συνηθισμένος άνθρωπος, μ’ ένα ξαφνικό πτώμα μες στην ντουλάπα του; Πού πήγαινε μέσα σ’ αυτή τη συνηθισμένη νύχτα, μέσα σ’ αυτή τη συνηθισμένη πόλη που τώρα είχαν γίνει σκηνικό ενός ασυνήθιστου εφιάλτη; Πουθενά δεν πήγαινε.”
