Υπήρξε ο πρώτος κυβερνήτης της Ελλάδας, ο άνθρωπος που άφησε πίσω του μία πλούσια πολιτική σταδιοδρομία στην Ρωσία του τσάρου για να έρθει να υπηρετήσει το νεοσύστατο ελληνικό κράτος, το οποίο βρισκόταν σε μία πολύ δύσκολη συγκυρία με χίλια δύο προβλήματα. Ήταν εκείνος που ίδρυσε το πρώτο ορφανοτροφείο για να μπορέσει να αντιμετωπίσει το πρόβλημα των χιλιάδων ορφανών, αποκύημα της Επανάστασης και των χαμένων ζωών, αυτός ίδρυσε το πρώτο Αρχαιολογικό μουσείο στην Αίγινα, η οποία και αποτέλεσε την πρώτη πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους, αυτός έδρασε άμεσα για να βάλει σε κάποια τάξη το χάος. Βαθιά πατριώτης και μορφή της ελληνικής πολιτικής σκηνής θα είχε πολλά περισσότερα να προσφέρει αν δεν έπεφτε θύμα των εσωτερικών παλινωδιών και διενέξεων που τελικά κόστισαν τη ζωή του την στιγμή που πάλευε να αντιμετωπίσει τις έριδες των διαφόρων διεκδικητών της θέσης του γιατί η παρουσία του και ο δυναμικός του χαρακτήρας ενοχλούσαν.
Ένας Έλληνας που θα μνημονεύεται για πάντα
Είναι λοιπόν γνωστός ο τρόπος με τον οποίο δυστυχώς χάσαμε την ευκαιρία να έχουμε έναν κυβερνήτη που είχε όραμα για την Ελλάδα και την δυνατότητα της αναγέννησής της μέσα από μεταρρυθμίσεις και ρηξικέλευθες αποφάσεις. Μέσα από αυτό το πολύ όμορφα γραμμένο βιβλίο ερχόμαστε σε επαφή με το πρόσωπο, την δράση και την προσωπικότητα αυτού του Μεγάλου Έλληνα, του ανθρώπου που ήρθε να πάρει στις πλάτες του το ελληνικό πρόβλημα και να αναγεννήσει την πατρίδα που τόσο αγαπούσε. Το βιβλίο αυτό λοιπόν σκιαγραφεί αυτό το χρονικό της παραμονής του Καποδίστρια στη χώρα μέχρι και τη δολοφονία του στο Ναύπλιο που άφησε πίσω κενό στην κυβερνησιμότητα της χώρας σε ένα κομβικό σημείο της ιστορίας της όπου επικρατούσαν για άλλη μία φορά εμφυλιακές διαθέσεις.
Σύντομα θα κυκλοφορήσει κινηματογραφική ταινία με πρωταγωνιστή τον Ιωάννη Καποδίστρια ενώ ήδη κυκλοφορεί σε σειρά η ζωή του, πρόκειται εξάλλου για έναν μεγάλο Έλληνα. Το βιβλίο της Μαρίας Ανδρικοπούλου, σύντομο αλλά τόσο αφηγηματικά άρτιο και με εξαιρετική εικονογράφηση του Φίλιππου Φωτιάδη, που σέβεται τον αναγνώστη και αναδεικνύει το πρόσωπο του βιογραφούμενου, έρχεται να ρίξει φως σε ένα πρόσωπο πολύ σπουδαίο λόγω αυτής της πολυσχιδούς του προσωπικότητας που τον έκανε ή πολύ αγαπητό ή πολύ μισητό, μισητό για το μικρόβιο της εξουσίας από εκείνους που ήθελαν μερίδιο στην διακυβέρνηση της χώρας και αρνούνταν μεθοδικά και επίμονα την δική του ηγεμονία. Δολοφονήθηκε στο Ναύπλιο την ώρα που το Έθνος είχε ανάγκη έναν ηγέτη για να μπορέσει να συσταθεί και αυτό ξεδιπλώνεται με γλαφυρό τρόπο στο τέλος του βιβλίου.
Το βιβλίο όμως ξεκινά ευχάριστα αφού ο ελληνικός λαός υποδέχεται στην Αίγινα, εκεί όπου το φιστίκι ανθεί, εκείνον που εμφανίζεται αναμφίβολα ως ο Μεσσίας, ως ο μόνος πολιτικός άνδρας που μπορεί να βγάλει από την διαρκή φουρτούνα της αστάθειας και της επιβίωσης το Έθνος. “Ο λόγος του έχει πειθώ και ο κάλαμός του χάρη” έγραφε για αυτόν ο Σπυρίδων Τρικούπης και έχει τόσο δίκιο αν παρατηρήσουμε όλη τη διαδρομή αυτού του χαρισματικού ηγέτη. Ο Καποδίστριας υπήρξε έγκυρος και κορυφαίος διπλωμάτης και Υπουργός Εξωτερικών του Τσάρου και υπηρέτησε την πατρίδα του από αυτήν την θέση χρόνια πριν αναλάβει τα ηνία της ως κυβερνήτης. Μέσα από αυτό το βιβλίο ακούμε τον ίδιο να μιλάει και να αφηγείται τα γεγονότα έτσι όπως τα βίωσε, αν και ίσως ήξερε μέσα του πως έρχεται να αναλάβει έναν λαό, έναν ιδιαίτερο λαό που έχει δικάσει ήδη από τα αρχαία χρόνια και έχει καταδικάσει πλήθος ευεργετών που έδωσαν και τη ζωή τους.
Τι και αν το γνώριζε όμως, ο ίδιος ήταν ταγμένος και αφοσιωμένος στην αποστολή του εξαρχής και θα την υπηρετούσε μέχρι τέλους. Εξάλλου, αν πάμε λίγο πίσω τον χρόνο, ο ρόλος του στην προετοιμασία του αγώνα υπήρξε σημαίνων. Και όταν ήρθε έμοιαζε πιο έτοιμος από ποτέ, ενθυμούμενος γιατί αρνήθηκε την ηγεσία της Φιλικής Εταιρείας και γιατί ένιωθε χρέος και τιμή να ηγείται τώρα της Ελληνικής κυβέρνησης σε μία κρίσιμη ώρα. Η Μαρία Ανδρικοπούλου αναφέρει χαρακτηριστικά το στιγμιότυπο από την άφιξή του στην Αίγινα: “Εκκωφαντικοί κανονιοβολισμοί διακόπτουν τις σκέψεις μου. Οι τρεις πλοίαρχοι που με συνοδεύουν φροντίζουν να κάνουν αισθητή την άφιξή μου. Τα ελληνικά πλοία ανταπαντούν με ομοβροντίες”.
Ο Καποδίστριας πραγματοποίησε μέσα σε πολύ λίγα χρόνια όσα δεν θα μπορούσαν να γίνουν επί δεκαετίες και έβαλε θεμέλιους λίθους στο οικοδόμημα αυτού που ονομάζουμε σήμερα Ελληνικό κράτος. Οι μεταγενέστεροι πολιτικοί συνέχισαν τον δρόμο που εκείνος με τέτοιο μεράκι και τέτοιο ζήλο άνοιξε, η συμβολή του υπήρξε καθοριστική και είναι σημάδι της σπουδαίας προσωπικότητάς του πως η Ναυμαχία του Ναβαρίνου ήταν και δικό του έργο μιας και είχε επαφές με σχεδόν όλους τους πολιτικούς παίκτες της εποχής, οι οποίοι εκτιμούσαν τον κοσμοπολιτισμό του, την ευγένειά του, την ακεραιότητά του, τις ικανότητές του και τον σέβονταν απόλυτα. Πολύγλωσσος, πολυμαθής, ώριμος, συνετός, διαβασμένος, με ανοικτές κεραίες, διαδραμάτισε εκείνον τον ρόλο για τον οποίο τον όρισε η μοίρα του. Και αν ήρθε σε επαφή με το πεπρωμένο του, βαθιά μέσα του, είμαστε βέβαιοι πως θα ξαναέκανε το ίδιο δρομολόγιο. Ο ίδιος μας λέει: “Συνέχεια γράφω. Ακόμα και από τον ύπνο μου κλέβω στιγμές για να καταγράψω τις σκέψεις μου ή για να εκθέσω την κατάσταση στον αδελφό μου Βιάρο, στην αγαπητή μου Ρωξάνδρα, στον καλό μου φίλο τον Εϋνάρδο”.
“Προς το παρόν βασιλεύει το χάος. Κι από το χάος για να γεννηθεί το παραμικρό, χρειάζεται πολλή δουλειά”
“Αν αποσύρω το βλέμμα από τους πρόκριτους με τις πλούσιες φορεσιές και τα νοικοκυρεμένα σπίτια, γύρω μου βλέπω μόνο δυστυχία: συντρίμμια, άνθρωποι άστεγοι, γέροντες ανήμποροι, γυναίκες και παιδιά απροστάτευτα, πείνα και εξαθλίωση”
