Ο ζωγράφος Πάουλ Κλέε, θύμα ο ίδιος των ναζιστικών αυθαιρεσιών και χαρακτηρισμένος ως εκφυλισμένος ως προς την τέχνη του έχει δηλώσει χαρακτηριστικά: “Όσο πιο τρομακτικός γίνεται ο κόσμος, τόσο η τέχνη γίνεται πιο αφηρημένη. Ενώ ένας ειρηνικός κόσμος παράγει ρεαλιστική τέχνη”. Η σημερινή ημέρα είναι ημέρα μνήμης για την αποφασιστικότητα και την ισχυρή δυναμική που εξέφρασαν άνθρωποι ενώπιον του ναζιστικού και φασιστικού μορφώματος που θα καταλάμβανε την Ευρώπη για μία περίπου πενταετία. Ο κόσμος δυστυχώς δεν θα ήταν ποτέ ίδιος μετά από πέντε χρόνια και θα πραγματοποιούνταν τεκτονικές αλλαγές σε κάθε επίπεδο. Η ιστορία έχει τις διαφορετικές πτυχές της και κάθε βιβλίο που παρουσιάζεται εδώ έχει την σημασία του καθώς αναδεικνύει όσα έλαβαν χώρα σε μία περίοδο τόσο άστατη αλλά και τόσο εμβληματική.
Γιώργος Σκαμπαρδώνης, Ουζερί Τσιτσάνης, Εκδόσεις Πατάκη
Το μυθιστόρημα αυτό, το οποίο μεταφέρθηκε με μεγάλη επιτυχία και στις κινηματογραφικές αίθουσες, είναι μία πρώτης τάξεως ευκαιρία να θυμηθούμε τις σκληρές στιγμές μίας χώρας υπό κατοχή και υπό πολιορκία που όμως κατόρθωσε να μείνει όρθια και να καταφέρει, παρά τις μεγάλες απώλειες σε κάθε επίπεδο, να γίνει σημείο αναφοράς. Ο Τσιτσάνης και η συννεφιασμένη Κυριακή του που πλέον έχει γίνει τραγούδι σταθμός και βρίσκεται στα χείλη όλων μας γράφτηκε σε μία εποχή που η Ελλάδα ζούσε υπό τον ζυγό των Ναζί και αντιστεκόταν με θαρραλέους ανθρώπους σαν τον Τσιτσάνη απέναντι στην βαρβαρότητα και την αγριότητα. Το τραγούδι έγινε μορφή αντίστασης ενώ στα βουνά οι στρατιώτες έδιναν τις δικές τους μάχες με γενναιότητα και τόλμη.
Μενέλαος Λουντέμης, Θυμωμένα στάχυα, Εκδόσεις Πατάκη
Ο συγγραφέας του εμβληματικού μυθιστορήματος Ένα παιδί μετράει τ’ άστρα, στο μυθιστόρημα αυτό έρχεται να μας μιλήσει με το δικό του ξεχωριστό ύφος για τα όσα εκτυλίχθηκαν στην ελληνική ύπαιθρο. Οι Γερμανοί κατακτητές δεν έδειξαν κανέναν οίκτο και καμία συμπόνια για τον ελληνικό πληθυσμό που βίωνε την αγριότητα και την βαρβαρότητα ανθρώπων που έμοιαζαν με τέρατα. Ο Λουντέμης αφηγείται την ιστορία του μικρού Φώτη που με τον φίλο του τον Αργύρη προσπαθούν να κατανοήσουν την αδικία και την θλίψη που έχει μαστιγώσει τον τόπο τους όταν βλέπουν Έλληνες να συνεργάζονται με τους Γερμανούς. Απορούν, αγωνιούν, ανησυχούν και περιμένουν καλύτερες μέρες όπου και οι ίδιοι θα μπορούν να ονειρεύονται και να σχεδιάζουν το μέλλον τους.
John C. Carr, Η ήττα του Μουσολίνι στο ύψωμα 731, Εκδόσεις Ψυχογιός
Σαν άλλος Ξέρξης, ο Μουσολίνι παρακολούθησε μια σκληρή και αδυσώπητη μάχη που δόθηκε κατά την διάρκεια του ελληνοιταλικού πολέμου, λίγο πριν δηλαδή αναλάβουν τα στρατεύματα της Βέρμαχτ της ελληνικής επικράτειας. Ο συγγραφέας με εξαιρετικό τρόπο σκιαγραφεί και περιγράφει τα όσα έγιναν εκείνη την ημέρα όπου τα ελληνικά στρατεύματα κατάφεραν με γενναιότητα και θάρρος να επιφέρουν ισχυρό πλήγμα όχι μόνο στον ιταλικό στρατό αλλά και στο γόητρο του ίδιου του Ντούτσε, του οποίου η εικόνα είχε πλέον αμαυρωθεί ενώπιον του Χίτλερ. Το πυροβολικό του Ντούτσε στο ύψωμα έδωσε μία μάχη δίχως αύριο, είχε όμως απέναντί του έναν αποφασισμένο ελληνικό στρατό που έδειξε τα δόντια του και σαν άλλοτε αντιστάθηκε με σθένος.
Erik Larson, Οι μέρες που έχτισαν την ιστορία, Εκδόσεις Διόπτρα
Τα γερμανικά στρατεύματα υπό τις οδηγίες του Χίτλερ καταλαμβάνουν μία μία τις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης σπέρνοντας τον όλεθρο στην Ευρώπη που φλέγεται. Ο Ουίνστον Τσώρτσιλ που έχει μόλις αναλάβει την πρωθυπουργία της Βρετανίας καλείται να αντιμετωπίσει από την πρώτη μέρα την καταστροφή και να αναπτερώσει το ηθικό των Βρετανών, να εμπνεύσει τον απλό κόσμο και να γίνει ο ηγέτης εκείνος που θα αντιμετωπίσει τον φασίστα Χίτλερ. Το βιβλίο δια χειρός του Λάρσον αναδεικνύει με πολύ γλαφυρό και πλήρως εμπεριστατωμένο τρόπο – αφού έχει βασίσει την έρευνά του σε πλήθος αρχείων και άλλων έγκυρων πηγών – την προσωπικότητα του Τσώρτσιλ μέσα από την φιλοτεχνία μιας προσωπογραφίας τόσο ζωντανής που νομίζουμε ότι τον έχουμε ενώπιόν μας.
Μαρία Γενητσαρέλη Γκίκα, Ένας έρωτας γεννιέται στις φλόγες του πολέμου, Εκδόσεις Αρμός
Ο πόλεμος έχει πολλά πρόσωπα και υπάρχουν και εκείνα των οποίων οι ιστορίες αξίζει να εξιστορούνται γιατί οι άνθρωποι είναι πάντα οι πρωταγωνιστές της ιστορίας. Έτσι και εδώ, η συγγραφέας μας αφηγείται την εξαιρετικά συγκινητική ιστορία ενός έρωτα που χτίστηκε μέσα στην δίνη του πολέμου, πρόκειται για τον έρωτα του Λόη Γενητσαρέλη και της Ιωάννης Σούλη. Μέσα από τις επιστολές και τα γράμματα που αντάλλαξαν οι δύο αγαπημένοι μαθαίνουμε για τον έρωτά τους, το πάθος τους, τον ασίγαστο πόθο του ενός για τον άλλο. Τι και αν οι φλόγες του πολέμου άναβαν σε κάθε σημείο, εκείνων η φλόγα έκαιγε για τα καλά και ο έρωτας αυτός οδήγησε στην δημιουργία μιας οικογένειας μετά το τέλος του πολέμου δείχνοντας τον δρόμο προς την ευτυχία.
Simon Read, Η μάχη του Ατλαντικού και η ήττα του Γερμανικού στόλου, Εκδόσεις Ψυχογιός
Το ιστορικό αυτό πόνημα ρίχνει φως σε μία ακόμα πτυχή αυτού του συγκλονιστικού πολέμου που ταρακούνησε και αναστάτωσε ολόκληρη την γηραιά ήπειρο και όχι μόνο. Ο συγγραφέας, με εξαιρετική αφήγηση και πλήθος χρήσιμων πληροφοριών για την έκβαση του πολέμου, εξιστορεί όλη την ιστορία πίσω από τις αναφορές και τις πηγές τις οποίες έχει χρησιμοποιήσει για να ξετυλίξει το κουβάρι των ναυμαχιών που έλαβαν χώρα μέχρι και την τελευταία στιγμή του αμφίρροπου αυτού πολέμου. Ο Χίτλερ επέλαυνε επικίνδυνα στην θάλασσα και οι Σύμμαχοι ήταν θορυβημένοι από την έστω και προσωρινή του επικράτηση και αναζητούσαν τρόπους να αντιστρέψουν αυτήν την εις βάρος τους κατάσταση. Οι ναυμαχίες ανάμεσα στα πολεμικά πλοία και εκείνα των Συμμάχων είχαν πλήθος νεκρών και βομβαρδισμών που ήταν πρωτόγνωρα.
