Ο Ντοστογιέφσκι είχε πει κάποτε πως η ομορφιά θα μας σώσει και δράττομαι της ευκαιρίας για να διασκευάσω την ρήση του και να πω πως η ομορφιά των βιβλίων είναι πάντα ικανή να μας σώσει. Γιατί υπάρχουν βιβλία που έχουν γράψει τη δική τους ιστορία και αυτή η ιστορία αξίζει να αναδειχθεί, βιβλία που μπορούν και προκαλούν συγκινήσεις, βιβλία διαφορετικά μεταξύ τους, βιβλία λογοτεχνικά που αποτελούν διαχρονικές αξίες, βιβλία που είναι κρυμμένα στα πίσω ράφια των βιβλιοπωλείων γιατί κανείς ίσως να μην βρέθηκε να μιλήσει για αυτά όσο θα έπρεπε. Ήρθε η ώρα λοιπόν αυτά τα βιβλία να αποκαλυφθούν, να αναδυθούν στην επιφάνεια και να παραμείνουν εκεί γιατί το αξίζουν. Δεν υπάρχει εξάλλου μεγαλύτερη χαρά από την ανακάλυψη πολύτιμων βιβλίων που για κάποιο αόριστο ή ανεξήγητο λόγο δεν βρήκαν στο σωστό χρόνο την κατάλληλη θέση τους μέσα στο λογοτεχνικό στερέωμα ή δεν είχαν την πρέπουσα προβολή κατά την πρώτη κυκλοφορία τους – στη γλώσσα τους ή στη μετάφρασή τους – και άρα κάπου λησμονήθηκαν.
Κάποια από αυτά μεταφράζονται για πρώτη φορά στα ελληνικά και αυτό είναι πολύ σημαντικό εκδοτικό γεγονός. Έρχεται όμως πάντα η στιγμή όπου κάποιος θα βρεθεί με την επίμονη σκαπάνη του – είναι κάποιοι αυτοί – να φέρει στην επιφάνεια βιβλία που ξεχωρίζουν και αξίζει να μνημονευτούν. Πάντα υπήρχε μέσα μου το μικρόβιο και η λαχτάρα να ξετρυπώνω μικρά λογοτεχνικά αριστουργήματα που παραμένουν διαχρονικά μέχρι σήμερα, βιβλία διαφορετικά μεταξύ τους ως προς την θεματική, βιβλία όμως που σαγηνεύουν και αιχμαλωτίζουν την ανάγνωση, βιβλία που αξίζει να κοσμούν κάθε βιβλιοθήκη, βιβλία ξεχωριστά και πολύτιμα σαν πετράδια που κάποιος βρίσκει στην έρημο. Τέτοια είναι τα βιβλία που παρουσιάζονται εδώ με μόνο και αποκλειστικό κριτήριο την ποιότητα της αφήγησής τους και την αδιαμφισβήτητη λογοτεχνική τους αξία, βιβλία γραμμένα από συγγραφείς που άφησαν το αποτύπωμά τους και τη σφραγίδα τους στο χρόνο.
Cesare Pavese, Κοπέλες μόνες, Εκδόσεις Κέδρος
Ο Τσέζαρε Παβέσε με όπλο και όχημα τις Ευγενία Γκραντέ του Μπαλζάκ, την Έμμα Μποβαρί του Φλωμπέρ, την Μαργαρίτα Γκωτιέ του Ζολά και τόσες άλλες ιστορίες γυναικών που γνωρίζει και σίγουρα έχει διαβάσει, αφηγείται την ιστορία τεσσάρων κοριτσιών που με την σειρά τους αφηγούνται τις ιστορίες τους και ξεδιπλώνουν τις εμπειρίες τους σε ένα μυθιστόρημα με την υπογραφή της μετάφρασης του Στρατή Τσίρκα. Στο θέατρο της πόλης του Τορίνο όπου και εκτυλίσσεται η αφήγηση, ο Παβέζε με την δική του προσωπική και μοναδική αφηγηματική τέχνη χτίζει το οικοδόμημα της ιστορίας των τεσσάρων κοριτσιών και μας συναρπάζει καθώς μας ταξιδεύει στα σοκάκια των επεισοδίων της κάθε μίας, των ερώτων τους και των παθών τους, των απογοητεύσεών τους και εν τέλει των οδυνηρών στιγμών που τις περιμένουν.
William Golding, Διπλή γλώσσα, Εκδόσεις Διόπτρα
Πολλές φορές οι σύγχρονοι συγγραφείς εμπνέονται και χρησιμοποιούν την μυθολογία για να αντλήσουν θεματολογία και να την επεξεργαστούν με σκοπό την αφήγηση ενός επεισοδίου της. Ο συγγραφέας του Άρχοντα των μυγών, ένα εμβληματικό μυθιστόρημα ενηλικίωσης, με το βιβλίο αυτό μας πάει πίσω στο παρελθόν και ξαναγράφει την ιστορία της Αριήκης, της ονομαστής Πυθίας, που στο μαντείο των Δελφών έδινε τους χρησμούς στους πιστούς με οδηγό την φωνή και την μορφή του θεού Απόλλωνα. Η ιστορία της ελληνικής αρχαιότητας, που σε λίγο θα σβήσει με την κυριαρχία των Ρωμαίων, αναβιώνει στα μάτια του αναγνώστη και ο Γκόλντινγκ τον σαγηνεύει με την μοναδική ικανότητα που έχει να ξαναζωντανεύει ιστορίες μιας άλλης εποχής, εξίσου ταραγμένης με την σημερινή. Ένα βιβλίο με αλληγορική ομορφιά και πολλούς συμβολισμούς.
Simone de Beauvoir, Οι αχώριστες, Εκδόσεις Ψυχογιός
Είναι ένα βιβλίο που αποτυπώνει τον πόνο της ίδιας της συγγραφέως μιας και η ίδια αφηγείται την πραγματική ιστορία της Ζαζάς, της επιστήθιας φίλης της, με την οποία ήταν αχώριστες και δεμένες, έτσι που η απώλεια της φίλης της έγινε για εκείνο ένα ανεπούλωτο τραύμα, μία άγρια πληγή που την συγκλόνισε και θέλησε να καταθέσει αυτή την ιστορία για να αποτίσει φόρο τιμής ως ένα ύστατο χαίρε. Η Σιμόν ντε Μποβουάρ εμπνεύστηκε και επηρεάστηκε ανοιχτά από την προσωπικότητα της Ζαζάς γιατί είχε όλα εκείνα τα στοιχεία που διαμόρφωσαν και την ίδια αργότερα, την δυναμικότητα, τον πνευματικό κόσμο αλλά και την σαγήνη και όλα αυτά καταγράφονται σε αυτό το βιβλίο που υμνεί την αιώνια φιλία, σαν εκείνη του Δάμωνα και του Φιντία. Ένα βιβλίο που είναι ποτισμένο από την πραγματικότητα της ίδιας της ζωής.
Ursula Le Guin, Οι δώδεκα κατευθύνσεις του ανέμου, Εκδόσεις Αίολος
Είναι γνωστή η ρήση από το βιβλίο της “Ο αναρχικός των δύο κόσμων” που αναφέρει: “Αν θέλεις εγκληματίες, φτιάξε νόμους, αν θέλεις κλέφτες, φτιάξε ιδιοκτήτες”, ένα βιβλίο που έχει καθιερώσει την Ούρσουλα Λε Γκεν στις κορυφαίες λογοτεχνικές προσωπικότητες του 20ου αιώνα. Με αυτή την εξαιρετική συλλογή που εμπεριέχει κάποια από τα πρώτα κείμενά της και αποτελούν τα πρώτα βήματα της συγγραφέως, ο αναγνώστης έρχεται σε επαφή με το έργο της, με κείμενα ρηξικέλευθα, συναρπαστικά στην σύλληψη και ιδιαίτερα ευφυή ως προς την θεματολογία τους που την κατατάσσουν αναμφίβολα στις εξέχουσες εκπροσώπους της φανταστικής λογοτεχνίας, το έργο που θα ακολουθήσει αργότερα με ακόμα μεγαλύτερο σθένος έχει τις βάσεις του εδώ και αξίζει το κοινό να το ανακαλύψει σε όλο το μεγαλείο.
Wolfang Hilbig, Ο ύπνος των δικαίων, Εκδόσεις Ποταμός
Εγκωμιαστικά τα σχόλια του σπουδαίου Ούγγρου συγγραφέα Κραζναχορκάι για τον Χίλμπιχ και ποιος θα μπορούσε να μην τα λάβει υπόψιν του; Ο συγγραφέας του βιβλίου μέσα από μία εξαιρετικά δουλεμένη αφήγηση που μας δίνει το στίγμα της εποχής κατορθώνει και αιχμαλωτίζει τον αναγνώστη με αναμνήσεις και στοιχεία που παραπέμπουν σε μία περίοδο ανεμελιάς και αθωότητας αλλά και σκληρότητας, ωμότητας, ένα σκηνικό ομιχλώδες και εξίσου συναρπαστικό. Ο Χίλμπιχ έχει αυτή την δεξιοτεχνία να μας παραθέτει τα γεγονότα ενώ τα εμποτίζει με μία προσωπική πινελιά σαν να τα ζούμε την ώρα που τα διαβάζουμε. Μέσα στον πανικό και την αναρχία της καθημερινότητας, ο αναγνώστης ζει και αυτός την επάνοδο της ένωσης μέσα από μια σειρά γεγονότων που δείχνουν την προσαρμογή σε μία δύσκολη νέα πραγματικότητα.
Ulrich Alexander Boschwitz, Άνθρωποι στο περιθώριο, Εκδόσεις Κλειδάριθμος
Άνθρωποι στο περιθώριο, άνθρωποι στη δίνη μιας οδυνηρής συγκυρίας, άνθρωποι ταυτισμένοι με μία άστατη περίοδο που συγκλόνισε τον κόσμο και την παγκόσμια κοινότητα. “Στις περιγραφές του ζωντανεύουν οι ταβέρνες και τα καπηλειά του Βερολίνου των τελευταίων δεκαετιών. Είναι ένα κομμάτι από την ιστορία και τη ζωή της πρωτεύουσας” διαβάζουμε στο επίμετρο του βιβλίου επιμελημένο όπως και στον Ταξιδιώτη από τον Πίτερ Γκράαφ. Η μετάφραση της Μαρίας Αγγελίδου και του Άγγελου Αγγελίδη προσδίδουν στο βιβλίο ένα μεγάλο συν για να αντιληφθεί ο αναγνώστης τον πυρήνα της σκέψης του Μπόσβιτς. Πρόκειται για ένα από τα δύο βιβλία του Μπόσβιτς που διασώθηκαν μιας και τα υπόλοιπα χάθηκαν μια για πάντα από τον χάρτη, τα πήρε μαζί του κατά την βύθιση του πλοίου στο οποίο επέβαινε και όπου βρήκε τραγικό θάνατο σε ηλικία μόλις 27 ετών. Ο Μπόσβιτς στο βιβλίο αυτό περιγράφει μία ολόκληρη τραγική συνθήκη για τους ανθρώπους της εποχής του, ανθρώπους σε ένδεια που αναζητούν την τύχη τους.
Vladimir Nabokov, Γέλιο στο σκοτάδι, Εκδόσεις Άγρα
Ο ίδιος ο Ναμπόκοφ σχολιάζει με γλαφυρό τρόπο σχετικά με το λογοτεχνικό του έργο: “Ανέκαθεν αδιαφορούσα για τα κοινωνικά προβλήματα και απλώς χρησιμοποιούσα το υλικό που συνέβαινε να βρίσκεται κοντά μου, όπως ένας ευφράδης συνδαιτυμόνας σκιτσάρει με το μολύβι του μια γωνία του δρόμου στο τραπεζομάντιλο ή διευθετεί ένα ψίχουλο και δύο ελιές σε μια διαγραμματική θέση ανάμεσα στο μενού και στην αλατιέρα”. Το κυριότερο πρόβλημα του ήρωα είναι η ταυτότητά του, η θέση του στην κοινωνία και η έκφραση των θέλω του που εκτροχιάζονται σε καθημερινή βάση. Αυτή η απώλεια της προσωπικής του αξιοπρέπειας μέσα από την δραματικότητα των στιγμών που ζει τον οδηγεί σε πράξεις που δεν έχουν κανένα νόημα, το ερωτικό αδιέξοδο στο οποίο βρίσκεται είναι η ουσία της φύσης του, την οποία αδυνατεί να εξουσιάσει. Ένα βιβλίο γραμμένο το 1938 που ζει στο τώρα.
