Εδώ και περίπου δύο χρόνια έχω αναλάβει είτε μόνος μου, είτε συμμετέχοντας σε ομάδες, προσπάθειες καθαρισμού ακτών, ανακύκλωσης υλικών και αναδάσωσης, κατανοώντας τον μέγα κίνδυνο που διατρέχει πια ο πλανήτης μας. Κινητοποιούμαι από την κλήση της συνείδησής μου όπως και τόσοι άνθρωποι που μόνοι ή συλλογικά παλεύουν να σώσουν τον πλανήτη από το τέλμα που οδηγείται. Και αυτό γιατί τόνοι πλαστικού συσσωρεύονται καθημερινά στις θάλασσες μας, ψάρια πνίγονται από σακούλες που επιπλέουν στο βυθό, χελώνες βρίσκουν φρικτό θάνατο από δίχτυα ή πετονιές τυλιγμένες γύρω από το λαιμό τους και δεν της αφήνουν να αναπνεύσουν. Δυστυχώς, τα παραδείγματα ανά την παγκόσμια επικράτεια είναι πάρα πολλά. Πρόσφατα μάλιστα στην Αλόννησο, η γνωστή φώκια, ο Κωστής, βρήκε τραγικό θάνατο από ψαροντούφεκο.
Πέρα από αυτά τα τραγικά συμβάντα, σε πολλές χώρες ανά τον κόσμο, η έννοια περιβαλλοντική συνείδηση απουσιάζει για διάφορους λόγους που δεν είναι της παρούσης και επιπλέον η διαχείριση των απορριμμάτων σε πολλές από αυτές τις χώρες όπως η δική μας δεν έχει ακόμα λυθεί. Αν κοιτάξουμε σε άλλες ηπείρους λιγότερο ανεπτυγμένες και σε χώρες που δεν έχουν ακόμα επιστρατεύσει την πολύ σημαντική λύση της ανακύκλωσης πλαστικών και άλλων συσκευασιών ή τον ενάλιο καθαρισμό, το πρόβλημα είναι εξαιρετικά οξυμένο, είναι ένα πρόβλημα που απειλεί τα ζώα και τον ίδιο τον άνθρωπο και που οφείλει επειγόντως να μας προβληματίσει και να μας κινητοποιήσει όλους μαζί και καθέναν ξεχωριστά στην καθημερινότητά μας. Είμαστε υπεύθυνοι όλοι, το κράτος, οι πολίτες, οι επιχειρήσεις, οι οργανώσεις και έχουμε σοβαρούς λόγους να αναλάβουμε δράση και να αναλάβουμε πρωτοβουλίες.
Έχουμε πολλά όπλα στη φαρέτρα μας, από την πλαστική σακούλα που δεν θα χρησιμοποιήσουμε γιατί θα έχουμε τη μόνιμη πάνινη, από το πλαστικό ποτήρι που δεν θα χρησιμοποιήσουμε επιλέγοντας ένα ποτήρι πολλαπλών χρήσεων, από το αυτοκίνητο που δεν θα οδηγήσουμε για να χρησιμοποιήσουμε τα πιο φιλικά προς το περιβάλλον μέσα μαζικής μεταφοράς για να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο υπερθέρμανσης του πλανήτη καθώς και πολλές άλλες πιθανές εναλλακτικές και βιώσιμες λύσεις για να βελτιώσουμε την κατάσταση του πληγωμένου πλανήτη μας. Είναι πλέον διαδεδομένο πως είμαστε ενώπιον μιας κλιματικής κρίσης την οποία διανύουμε και η οποία επελαύνει με αλματώδεις ταχύτητες που ίσως και να μην τις προλαβαίνουμε από όσο ισχυρίζονται οι ειδικοί. Οι δράσεις μας όμως ίσως και να επιβραδύνουν τον κίνδυνο αυτό και να μπορέσουμε να σώσουμε την παρτίδα. Γιατί όπως λένε και οι ειδικοί δεν υπάρχει πλανήτης άλλος, παρά μόνον αυτός. Τα παρακάτω βιβλία, το καθένα μέσα από το δικό του πολύ ιδιαίτερο πρίσμα, θα μας βοηθήσουν να έρθουμε σε επαφή με το ζήτημα αυτό και να αναθεωρήσουμε έτσι τον τρόπο συμπεριφοράς μας.
Σαρλότ Λεμέρ, Πώς να σώσετε μια τίγρη, Εκδόσεις Διάπλαση
Λίγοι ίσως γνωρίζουν πως η τίγρη της Κασπίας είναι ένα από τα είδη που έχουν εξαφανιστεί ήδη από το 1964 και δεν έχουμε δει από τότε καμία ζωντανή, την γνωρίζουμε δυστυχώς μόνο από φωτογραφίες να περπατά αμέριμνη. Η τίγρη είναι ένα από τα κύρια και βασικά απειλούμενα είδη και η συγγραφέας Σαρλότ Λεμέρ, μέσα από αυτό το εξαιρετικά γραμμένο παραμύθι, αφηγείται με έναν εύληπτο και πολύ εύστροφο τρόπο το πώς μπορούμε, αν θέλουμε, να σώσουμε μια τίγρη. Ο Γουίλλιαμ είναι ο πρωταγωνιστής του βιβλίου, ένα μικρό και θαρραλέο αγόρι, το οποίο είναι έτοιμο να αντιμετωπίσει ρωμαλέα εκείνους που κυνηγούν τις τίγρεις και έτσι να σώσει αυτό το πανέμορφο πλάσμα δίνοντάς του τη δυνατότητα να ζήσει ελεύθερο στην άγρια φύση. Πρόκειται για μια ιστορία ευαισθητοποίησης τόσο των παιδιών όσο και των ενηλίκων με την μητέρα φύση και την ανάγκη προστασίας της από επίδοξους και επικίνδυνους θηρευτές.
Ντέϊβιντ Αττενμπόρο, Η ζωή στον πλανήτη μας, Εκδόσεις Πατάκη
Η φωνή του είναι πραγματικά σημείο αναφοράς και συντροφεύει πλήθος αφιερωμάτων για το περιβάλλον. Πλησιάζει τα 95 του χρόνια και όμως είναι ακμαίος και δραστήριος όσο ποτέ, είναι ο Ντέιβιντ Αττενμπόρο, αυτή η εμβληματική φυσιογνωμία που έχει αφιερώσει τη ζωή του στην προστασία του περιβάλλοντος και στην ευαισθητοποίηση του κοινού προς αυτό τον σκοπό. Τώρα που έχει μεγαλώσει και μέσα από αυτό το πολύ σπουδαίο του βιβλίο μας καλεί να γίνουμε γέφυρα σωτηρίας για τον πλανήτη μας. Ο ίδιος, μέσω της πολυετούς εμπειρίας του αλλά και των διαφόρων εκπομπών στο BBC αλλά και μαχητής μέχρι τέλους όπως έχει αποδείξει, μας προτρέπει να προστατεύσουμε την άγρια φύση και ό,τι έχει απομείνει πριν να είναι πολύ αργά. Το βιβλίο αυτό, ένας οδηγός ζωής και εγρήγορσης, οφείλει να διαβαστεί από μικρούς και μεγάλους για την εξαιρετική σοφία που εμπεριέχει.
Λούντβιχ Κλάγκες, Ο άνθρωπος και η γη, Εκδόσεις Μάγμα
Με βλέμμα στο παρελθόν και συγκεκριμένα στο 1913, διαβάζουμε ουσιαστικά το πρώτο οικολογικό μανιφέστο, πολύ πριν ακόμα ηχήσει ο κώδων κινδύνου για την σωτηρία του πλανήτη. Αυτό το κείμενο και όσα ισχυρίζεται ο συγγραφέας τότε, για τον πολύ κόσμο μπορεί να αποτελούσαν και μια γραφικότητα, κάτι στο οποίο πολύ λίγοι έδιναν σημασία. Και όμως αυτό το σπουδαίο κείμενο μέσα από την προφητική του ματιά στα του περιβάλλοντος, σήμερα είναι επίκαιρο και ζωντανό όσο ποτέ. Η κραυγή αγωνίας του συγγραφέα είναι συγκεκριμένη και ο Κλάγκες μας φέρνει ενώπιον των ευθυνών μας. Ο λόγος του είναι πολλές φορές ιδιαίτερα δραματικός και απεγνωσμένος, ωστόσο τα όσα περιγράφει δεν απέχουν από την σημερινή τραγική πραγματικότητα που βιώνει ο πληγωμένος από τον άνθρωπο και τις πράξεις του πλανήτης. Πρόκειται για ένα κείμενο γροθιά στο στομάχι που αξίζει να διαβαστεί.
Paddy Donnelly, Η λίμνη που εξαφανίζεται, Εκδόσεις Ίκαρος
Σε αυτό το μαγευτικό παραμύθι η λίμνη είναι η βασική πρωταγωνίστρια της ιστορίας και εκείνη που δείχνει τη διαχρονική της δύναμη, εκείνη την ενέργεια που πηγάζει από τον φυσικό της πλούτο και τον αρχέγονο χαρακτήρα της. Ο Paddy Donnelly μας ταξιδεύει και μας αφηγείται μια ιστορία ευχάριστη αλλά συνάμα και τόσο διδακτική με αφορμή την εξαφάνιση μιας λίμνης. Στη λίμνη ζουν πολλά είδη και ο άνθρωπος είναι αυτός που την επισκέπτεται και οφείλει να τη σέβεται. Ο συγγραφέας εστιάζει, δια μέσου της μικρής Μάιρας, τα όσα εκτυλίσσονται στη λίμνη Λουγκαρίμα, που στην πραγματικότητα θα μπορούσε να είναι οποιαδήποτε λίμνη στον κόσμο. Η ουσία αυτού του πολύ ξεχωριστού παραμυθιού είναι ο τρόπος που ο άνθρωπος οφείλει να αντιμετωπίζει και να σέβεται το περιβάλλον που κληρονόμησε γιατί μπροστά στο θαύμα της φύσης είναι πολύ μικρός και αδύναμος.
Alice Bell, Μπορούμε να σώσουμε τον πλανήτη, Εκδόσεις Κλειδάριθμος
Είναι πλέον κοινός τόπος πως ο πλανήτης απειλείται και μάλιστα τα σημάδια των απειλών ήδη επηρεάζουν τις ζωές μας. Από τα έντονα καιρικά φαινόμενα που καταστρέφουν περιουσίες και στα οποία ο άνθρωπος μοιάζει πραγματικά αδύναμος και απροστάτευτος, από τις θάλασσες και τα διάφορα είδη που βρίσκουν φρικτό θάνατο καθώς τα πλαστικά έχουν πνίξει τους ωκεανούς μέχρι την υπερθέρμανση του πλανήτη και το λιώσιμο των πάγων, ο πλανήτης μοιάζει να βρίσκεται σε απόλυτο χάος και οι λύσεις για την αναστροφή της καταστροφής είναι επιτακτικές. Το εξαιρετικό αυτό εγχειρίδιο γραμμένο από την Alice Bell, το οποίο ανήκει στη σειρά Μεγάλες ιδέες, παρουσιάζει κάποιες καινοτόμες δράσεις, δράσεις οι οποίες με την βοήθεια και της τεχνολογίας εφόσον εφαρμοστούν ίσως δώσουν το πολυαναμενόμενο φιλί της ζωής σε έναν πλανήτη που πνέει τα λοίσθια και έχει ανάγκη από οξυγόνο.
Paul Gadenne, Η φάλαινα, Εκδόσεις Άγρα
Ο συγγραφέας αφηγείται μέσα από την πολύ σύντομη αλλά πολύ διδακτική ιστορία μέσα από ένα βιβλίο είναι ένα θηλαστικό, συγκεκριμένα μια φάλαινα. Είναι τόσο συγκινησιακά φορτισμένο το βιβλίο, τόσο συγκλονιστικές και ξεχωριστές οι περιγραφές του που ο αναγνώστης νιώθει ζωντανά την αφήγηση και ζει το δράμα της ίδιας της φύσης που κλαίει για την απώλειά της φάλαινας. Η φάλαινα του Γκαντέν δεν είναι μια απλή φάλαινα με την έννοια πως το νεκρό κορμί που κείτεται πάνω στην άμμο συγκεντρώνει όλο τον πόνο και την θλίψη μιας πλάσης που υποφέρει σήμερα όσο ποτέ από την αδιαφορία των ανθρώπων. Όταν έγραφε ο Γκαντέν το βιβλίο αυτό δεν είχε αναπτυχθεί ακόμα η έννοια οικολογία ούτε και βέβαια η έννοια της προστασίας του περιβάλλοντος γιατί οι άνθρωποι δεν είχαν κατανοήσει το βάθος του προβλήματος αυτού. Σήμερα όμως, η φωνή του συγγραφέα ηχεί παντού και μας καλεί σε δράση!
