Έχεις μείνει στην ιστορία ως ο χοντρούλης της λογοτεχνίας, ένας ευτραφής εμπνευστής όλων αυτών που μας άφησες πίσω και δεν έχουμε λόγια αρκετά για να εκφράσουμε την ευγνωμοσύνη μας για τη δική σου Ανθρώπινη Κωμωδία σε συνέχεια της Θείας Κωμωδίας του Δάντη από την οποία άντλησες στοιχεία γιατί τα μεγάλα κείμενα ήταν πάντα ο οδηγός σου και ο πλοηγός σου. Σοφός, εμπνευσμένος και πάντα σε αναζήτηση νέων ερεθισμάτων βρισκόσουν και υπήρξες τόσο αγαπητός και τόσο θελκτικός στις γυναίκες της εποχής, ένας Δον Ζουάν της εποχής σου και ας μην ήσουν όμορφος αρκετά ούτε και ψηλός, είχες άλλα χαρίσματα, τα οποία θα σου μετά. Όλα αυτά δεν έχουν αξία, αξία έχει ο πλούτος της ψυχής σου, αυτόν τον οποίο ξεδίπλωσες με σαγήνη και διαχυτικό πνεύμα. Το χέρι σου έγραφε αλλά η ψυχή σου το καθοδηγούσε, η ψυχή σου πάντα ήταν αυτή που μας μιλούσε με λέξεις από τότε μέχρι σήμερα και για όλους εμάς είσαι ένας φάρος, ένα πρόσωπο στο οποίο ξαναγυρνάμε για να μας φωτίζει στο δύσκολο σήμερα, σε σένα και σε σοφούς του κόσμου έχουμε εναποθέσει τις ελπίδες μας για ένα καλύτερο αύριο. Τα βιβλία σου Ονορέ μας απογειώνουν όταν όλα γύρω μας προσγειώνουν σε μια πεζή πραγματικότητα από την οποία δυστυχώς δεν μπορούμε να ξεφύγουμε μιας και έχει εξαφανιστεί ο ρομαντισμός που τόσο σθεναρά υπερασπίστηκες με όπλο την πένα σου. Τότε όμως οι κοπέλες και οι γυναίκες είχαν και αυτές τα αισθητήρια όργανά τους ενεργά, συμμετείχαν ενεργά στην ερωτική διαδικασία, στο παιχνίδι της προσέγγισης αλλά και σε όλο το παρασκήνιο της διαδρομής προς την κατάκτηση τους από το άρρεν. Εσύ δεν έπαψες να προκαλείς συζητήσεις, να εγείρεις ερωτήματα και απορίες, να αναζητάς τη λύση στο μέγα ερώτημα της ανάλυσης της ανθρώπινης φύσης με την οποία τόσο ασχολήθηκες. Μαζί με τη Μαντάμ Μποβαρύ του φίλου σου Φλωμπέρ, η Ευγενία Γκραντέ υπήρξε από τα πρώτα στοχαστικά ερωτικά μυθιστορήματα, από εκείνα που ταρακουνάνε το ερωτικό σύμπαν όπου κατοικούν οι εραστές. Όσο ζούσες δεν κατάφερες να εισέλθεις, όπως σου άξιζε, στο πάνθεον της ακαδημαϊκής κοινότητας, ήσουν βλέπεις πρωτοπόρος και οι πρωτοπόροι περνάνε το δικό τους Γολγοθά. Είχες πολλούς εχθρούς απέναντί σου που σε “λιθοβολούσαν” και σε “υπέθαλπαν” για τον απλούστατο λόγο πως σε φοβόντουσαν, σε ζήλευαν, σε έτρεμαν γιατί βαθιά μέσα τους γνώριζαν καλά την πραγματική και αυθεντική σου αξία, το εκτόπισμα το πνευματικό του ανδρός και τη λογοτεχνική σου υπεροχή. Εσύ από μεριάς σου απέναντι σε όλους αυτούς που σε εχθρεύονταν απάντησες μέσω του έργου σου, έχτισες πάνω σε όλους αυτούς την κωμωδία σου και απέδωσες μοναδικά τα ανθρώπινα πάθη με σατιρική ματιά και καυστικό τρόπο όπως και ο Αριστοφάνης και με διείσδυση στην κοινωνία του καιρού σου. Η κοινωνία ήταν συντηρητική όπως συντηρητική υπήρξε με τους ιμπρεσιονιστές, με την περίφημη Ολυμπία του Μανέ, η οποία και αποτέλεσε μήλον της έριδος και προκάλεσε σκάνδαλο στο πασίγνωστο πια Σαλόνι των Ανεξάρτητων, όπως συνηθίζεται να λέγεται. Ο σκοπός σου βέβαια και ο άμεσος στόχος δεν ήταν αυτός, εκείνο που εσύ διακαώς ποθούσες ήταν να θέσεις επί τάπητος τον κόσμο των ανθρώπων και να τον εξετάσεις διεξοδικά μέσα από τον πολυδιάστατο μεγεθυντικό σου φακό, να ακτινογραφήσεις την κοινωνία μέλος της οποία ήσουν εσύ επιφανές και να αποκρυπτογραφήσεις γιατί ο άνθρωπος επιλέγει να κυνηγά τα λάθη του με συστηματικό τρόπο και τόσο θανάσιμα που στο τέλος η επανάληψή τους μπορεί και να τον καταδικάσει. Εμείς ως αναγνώστες σε ακολουθήσαμε στα πιο φωτεινά αλλά και στα πιο σκοτεινά μονοπάτια. Μόχθησες, πείνασες, εξαντλήθηκες ψυχολογικά και ηθικά αλλά τελικά νίκησες τους εξωγενείς παράγοντες που σε κρατούσαν μακριά από το όνειρό σου να γίνεις συγγραφέας. Χαρακτηριστικό επεισόδιο είναι η φυλάκισή σου για ανάρμοστη συμπεριφορά κατά την οποία «ρούφηξες» τα βιβλία που έπιανες στα χέρια του. Είναι μια περίοδος που κάποια πράγματα μοιραία συμβαίνουν για να μας επανατοποθετήσουν στο χάρτη που ονομάζουμε ζωή και να αναστοχαστούμε, εσύ άδραξες την ευκαιρία γιατί γνώριζες σοφέ δάσκαλε. Το βιβλίο για σένα όπως και η γραφή υπήρξαν λυτρωτικά, μια μονάδα και μια μέθοδος απελευθέρωσης, σκοπός σου ήταν ένας και μοναδικός, να καταγράψεις σαν ένας άλλος Ντεγκά ή Μονέ με λέξεις αυτή τη φορά όσα διαπιστώνεις μέσα από τους έρωτες, τόσο τους δικούς σου όσο και των άλλων. Τα βιβλία σου μιλούν για εξωσυζυγικές σχέσεις, καταπιεστικούς γάμους, παθιασμένους έρωτες, ίντριγκες και φλερτ, όχι όμως με τρόπο υπερφίαλο αλλά με μία διεισδυτική ματιά και μία διάθεση ρεαλιστικής καταγραφής της γαλλικής κοινωνίας των ημερών σου. Αυτό είναι που σε ξεχωρίζει από τους ασήμαντους λογοτέχνες της σειράς που επιδίδονταν στη συγγραφή ευφάνταστων ρομαντικών ιστοριών χωρίς καμία περαιτέρω επεξεργασία ή ερμηνεία. Έτσι κατόρθωσες να διαμορφώσεις από πολύ νωρίς το χαρακτήρα για τον οποίο εσύ ο ίδιος, μετά την αναγνώρισή σου που δεν άργησε να φανεί στον ορίζοντα, έδειχνες περήφανος, αφού αντιπάλεψες όλες τις αντιξοότητες που εμφανίστηκαν μπροστά σου. Ταγμένος και αφοσιωμένος στην πένα σου και το χαρτί σου, ξεχώρισες γιατί είδες τη γραφή με τρυφερότητα, αγάπη και πίστη. Είχες, όπως διαδίδεται, ειδική στολή, ρόμπα δηλαδή, που φορούσες κατά την διάρκεια της συγγραφής των μυθιστορημάτων σου, τα οποία εκτός από κριτική στην κοινωνία της εποχής και προσωπική ανακούφιση για τα δεινά που πέρασες ως παιδί, προσέφεραν στους σύγχρονούς σου αλλά και στους ανθρώπους του σήμερα διδάγματα για τον τρόπο σκέψης, περισυλλογής και αντίδρασης σε γεγονότα που συμβαίνουν ή που θα συμβούν. Εκτός από ένας πολύ συνειδητοποιημένος μοναχός της τέχνης σου, ένα καθ’ όλα πιστό και ταπεινό της τέκνο, υπήρξες αδιαμφισβήτητα και ένας εραστής ακαταμάχητος, ένας γυναικάς και ένας γόης χάρη στην κομψότητά σου και της αριστοκρατικής σου αύρας παρόλο που δεν ήσουν αριστοκράτης. Αυτό όμως που εξέπεμπες ως προσωπικότητα και λόγω και των γνώσεών σου σαγήνευε τον γυναικείο πληθυσμό και για αυτό ο έρωτάς σου για μία γυναίκα έπρεπε να εμπεριείχε πρώτα το εγκεφαλικό ερέθισμα. Διατηρούσες ακατάπαυστα την ερωτική σου ζωή σε κορύφωση πολλές φορές και σε δόσεις υπερβολικές γιατί όπως έλεγες «στον έρωτα, όπως και στο κυνήγι, η πραγματική ευχαρίστηση είναι στο καρτέρι» και ως γνήσιος δανδής φρόντιζες να προκαλείς με την παρουσία σου και τον ευγενή σου λόγο χωρίς όμως να ευτελίζεις τα ήθη και τις αρχές, τις οποίες πρέσβευες. Θα ήταν πολύ χρήσιμο σήμερα που όλα έχουν γίνει επίπεδα και όλα έχουν σαρωθεί να μας ξαναδείξεις την τέχνη σου άξιε δάσκαλε της γραφής και της σαγήνης. Ο κόσμος σου δεν είναι πια ο κόσμος μας, ναι έχουν περάσει παραπάνω από εκατόν πενήντα χρόνια μα νιώθω και εσύ θα το ένιωθες πως εδώ κάτω χρειάζεται μια αναγέννηση και μια επανεκκίνηση. Επικοινωνία και επαφή δεν υπάρχουν όπως τότε, το μελάνι αντικαταστάθηκε, το χαρτί παραμερίστηκε και είμαστε πια συναισθηματικά φτωχοί και ακόμα περισσότερο αποκλεισμένοι εμείς που δεν θέλουμε να χαθεί ο ρομαντισμός για αυτό άλλωστε και συνεχίζουμε να σε διαβάζουμε σαν Ευαγγέλιο. Όπως και εσύ έτσι και εγώ αποσύρομαι στο καταφύγιο μου και σε διαβάζω για να αναγεννηθώ. Από εσένα εμπνέομαι, εσύ είσαι ένας οδηγός ζωής για εκείνους που θέλουν το πάθος και ο πόθος να είναι ενεργά και να μην γίνονται βορά στην πεζότητα και τη μη φαντασία, πλήττουμε με την πλήξη σαν τον Βαν Γκογκ και λαχταρούμε δράση. Εσύ όταν κάτι το επιθυμούσες το απαιτούσες αμέσως και βρισκόσουν σε θέση βολής έτσι ώστε να παρατηρείς σαν γυπαετός από τον ουράνιο θρόνο σου τους ανθρώπους και να τους ακτινογραφείς με το μοναδικό τρόπο που μόνο εσύ γνώριζες. Ύπουλα, μα καλοπροαίρετα, παρατηρείς την κοινωνία που σε περιβάλλει και την απαθανατίζεις στις σελίδες σου χωρίς οίκτο, χωρίς εξωραϊσμό και περιττά στολίδια, την ξεγυμνώνεις όπως έκανες και με τις ερωμένες σου. Οι μάσκες πέφτουν, τα προσχήματα υποχωρούν απογυμνώνοντας τους ήρωές σου μπροστά στα έκπληκτα μάτια του αναγνώστη σου. Κατορθώνεις μέσα από τη δική σου θέληση και δύναμη να συνομιλήσεις και να ανοίξεις διάλογο με τον εσωτερικό σου κόσμο, ο οποίος σε καλεί να εξωτερικεύσεις την αληθινή σου αγάπη για μία γυναίκα. Αυτή είναι άλλωστε και η μαγεία της γραφής σου, ως ένας πιστός Οδυσσέας που γράφει στη δική του Πηνελόπη κινούμενος από μία λαχτάρα να καθαρίσει την ψυχή του και να προτρέψει με το δικό του τρόπο τον κόσμο που θα τον διαβάσει. Αδιάλειπτα θες να στηρίξεις τα συναισθήματά σου σε στέρεες βάσεις, σε μία εποχή που μην λησμονούμε πως τα πάθη και οι έρωτες τείνουν να εκτροχιαστούν. Οι ήρωές σου μοιάζουν με αυτούς που δίκασαν τον Σωκράτη και τον Χριστό, δηλαδή με κοινούς θνητούς που έρχονται αντιμέτωποι με ένα όραμα που έχει την μορφή άυλου προσώπου που τους παρουσιάζεται σε μία στιγμή και τους ξαφνιάζει με το φως που εκπέμπει και αυτοί αντιδρούν. Έτσι αντέδρασαν και στη δική σου λάμψη γιατί το φως της ψυχής σου τους τύφλωνε και δεν σε άντεχαν άρα πάλευαν και πάσχιζαν να σε εξαφανίσουν με υπόγεια μέσα. Μα ο δικός σου Ερμής σου έδινε δύναμη να τους αποστομώνεις με τα βιβλία σου και τις μονάκριβες ιστορίες σου, έτσι τους απαντούσες. Είναι λογικό να αδυνατούν να σε κατανοήσουν και επειδή αυτή η κατανόηση καθυστερεί όπως άλλωστε και ο καρπός αργεί να ωριμάσει και σπεύδουμε να τον κόψουμε επειδή η απόλαυση για τον άνθρωπο προέχει, εσύ κλείνεσαι στο καταφύγιό σου και γράφεις και ξαναγράφεις, έτσι θεραπεύεις το μέσα σου και έτσι αποδιώχνεις την τοξικότητα του έξω. Τα κείμενά σου οικοδομούνται από τόσο λεπτομερείς περιγραφές που μπορεί να φανούν καμιά φορά για κάποιους κουραστικά. Και όμως τα βιβλία δεν είναι όλα για όλους και εσύ δεν πτοήθηκες, σε αυτούς που διάβαζαν Άρλεκιν δεν μπορούσες να απευθυνθείς γιατί ο Μαρκήσιος ντε Σαντ όπως άλλωστε και εσύ, αναλύετε όσα συμβαίνουν γύρω σας και παρεμβαίνετε με ένα λόγο πολλές φορές καυστικό και φλεγματικό γιατί αυτό σας επιτάσσει η συνείδησή σας, αυτή είναι η αποστολή σας. Εσύ στηρίζεσαι σε αυτές τις λεπτομέρειες, δηλαδή σε αληθινές γέφυρες ριγμένες ανάμεσα στο μυθιστορηματικό και στον πραγματικό κόσμο. Παραθέτεις πλήθος χαρακτήρων για να δείξεις την πολυπλοκότητα των κοινωνικών σχέσεων, την συνεχή αλλαγή στις ερωτικές περιπτύξεις που προκύπτουν από τη μετάβαση από τον έναν σύντροφο στον άλλον, ένα παιχνίδι συνεχόμενων εναλλαγών που μαρτυρά την ευθραυστότητα και την τρωτότητα των ανθρώπων. Οι άνθρωποι εξάλλου που περιγράφεις δεν είναι ποτέ ευχαριστημένοι, πρόκειται για ανθρώπους που κυνηγάνε την απόλυτη ευτυχία, όταν γνωρίζουμε πως απόλυτη ευτυχία δεν υπήρξε ποτέ και δεν θα υπάρξει ποτέ. Το μόνο που αξίζει κανείς να ζητά είναι τα διαλείμματα χαράς να υπερτερούν αυτών της λύπης και αυτό είναι μια μεγάλη νίκη αν μπορέσει να επιτευχθεί. Μπορεί τελικά οι εποχές να αλλάζουν μα οι άνθρωποι όχι και εσύ το ξέρεις καλά Ονορέ. Καταδεικνύεις μέσα από τις πλούσιες σε νόημα και περιεχόμενο ιστορίες σου μία κλιμακούμενη ματαιοδοξία και μια μη πραγμάτωση, μία ατελέσφορη διαδικασία για το ιδανικό που οδηγεί σε πλήρη αδιέξοδα, τραγικά πολλές φορές. Και εσύ αναρωτιέσαι άραγε πού οδεύουμε, τι αναζητούμε αληθινά, προς τα πού πορευόμαστε και πού θέλουμε να καταλήξουμε. Η πεμπτουσία της σκέψης σου τελικά είναι, αν κατάλαβα καλά και αν θες να με διορθώσεις σε παρακαλώ γιατί είμαι κουτός, η διείσδυση σε έναν ανθρώπινο κόσμο σπαρμένο από αμφιβολίες και δισταγμούς, από αντιστάσεις που εξαϋλώθηκαν, από λαχτάρες που έκαψαν καρδιές και διαμέλισαν συνειδήσεις, από αλληλουχία καταιγιστικών εξελίξεων για τις οποίες κανείς δεν μπορεί να κάνει την οποιαδήποτε πρόβλεψη. Παραδίδεις στον αναγνώστη το κλειδί εκείνο με το οποίο ανοίγει την πόρτα που θα του αποκαλύψει όλες εκείνες τις διεργασίες που η καρδιά και η ψυχή ελέγχουν αφήνοντας την λογική παραμερισμένη και σε δεύτερη μοίρα. Φώτιζέ μας και συνέχιζε να μας φωτίζεις από εκεί ψηλά γιατί σε έχουμε ανάγκη. Εξάλλου, αυτό που ανεξίτηλα σε χαρακτηρίζει μαζί με την αυθεντική σου διάθεση να γράφεις είναι και να μην αφήσεις τίποτα κρυπτόν υπό τον ήλιο.
