Μαντίμπα σε φώναζαν οι φίλοι σου και οι αγαπημένοι σου, ήσουν ο ηγέτης τους, ο άνθρωπός τους, ο εμπνευστής τους, αυτός που ποτέ δεν έπαψε να μάχεται και να αγωνίζεται για τις αρχές και τις αξίες ενός τίμιου αγώνα. Μαντίμπα έμεινες 27 χρόνια στη φυλακή και εκεί έδωσες το δικό σου αγώνα απέναντι στη βιαιότητα και την αναξιοπρέπεια στην οποία σε είχαν υποβάλει οι φύλακες τέρατα, αυτοί που σας χτυπούσαν εσένα και τους συντρόφους σου προσπαθώντας να σας κάμψουν το ηθικό. Σε αποκαλούσαν κάφρο, πίθηκο και λεχρίτη, μα εσύ γενναία και τόσο γενναιόψυχα χρόνια αργότερα στην τηλεόραση είπες ανοιχτά πως τους είχες συγχωρήσει. Μόνο εσύ είχες τέτοια γενναιοδωρία και τέτοιο μεγαλείο ψυχής. Αυτή η λευκή φυλή, η τόσο βίαιη, σου στέρησε τα καλύτερά σου χρόνια, σχεδόν τριάντα χρόνια έμεινες μακριά από την οικογένειά σου, από τα παιδιά σου και τη γυναίκα σου σε σημείο μάλιστα που η μεγάλη σου κόρη δεν σε είδε παρά μόνο όταν έγινε 16 χρονών. Σου είπαν πως θα στέλνεις γράμματα δύο κάθε χρόνο και όσα σου έστελναν στην αρχή είχαν διαβαστεί, λογοκριθεί και σκιστεί. Υπήρξες άνθρωπος με θάρρος και με τόλμη, με επιμονή και υπομονή, ένας νέος Γκάντι, όπως έλεγαν πολύ, γιατί υπέμενες την αδικία και περίμενες να έρθει το πλήρωμα του χρόνου για να βγεις στην αντεπίθεση, όχι για να εκδικηθείς με βία, αυτό ποτέ δεν σε ενδιέφερε, μα για να γίνεις ο καθοδηγητής των ανθρώπων για τους οποίους πάλεψες. Βρισκόσουν πολλές φορές σε δύσκολη θέση να προσπαθείς να εξηγήσεις όσα ο ίδιος πίστευες και πρέσβευες μα οι άλλοι δεν μπορούσαν να καταλάβουν αφού εσύ κοιτούσες μακριά και εκείνοι κοιτούσαν το τώρα και το άμεσο. Σε απωθούσε η βία, θλιβόσουν σαν έβλεπες τη βιαιότητα των Μπόερς να κυριαρχεί, τους ξυλοδαρμούς, τις εκτελέσεις εν ψυχρώ εν μέσω ειρηνικών διαδηλώσεων. Μα με το ίδιο ακριβώς σκεπτικό αποκήρυττες και τη βία των δικών σου έγχρωμων συμπολιτών που κάποια στιγμή, σε χρόνο κρίσιμο πυροβολούσαν ο ένας τον άλλον γιατί βρίσκονταν σε δύο διαφορετικά στρατόπεδα. Πονούσες με αυτή την παραλίγο εμφύλια σύρραξη μα είχες πίστη πως θα έκανες ό,τι περνούσε από το χέρι σου. Εκεί στη φυλακή σε ένα νησί ξεχασμένο από τον κόσμο όπου τίποτα δεν επιτρεπόταν και το κελί δεν είχε τίποτα παρά βρωμιά, βίωσες μαζί με τους συναγωνιστές σου τις δραματικές στιγμές όπου εξύβριζαν εσένα και την οικογένειά σου με τον πιο χυδαίο τρόπο. Όπως σου έλεγε όμως ο καλός σου σύντροφος Ουόλτερ δεν έπρεπε επ’ ουδενί να χάνεις την ψυχραιμία σου γιατί αυτή η οργή ήταν βούτυρο στο ψωμί των καταπιεστών σου. Από τα νιάτα σου ήδη σε προσκάλεσαν να συμμετάσχεις στον αγώνα του Αφρικανικού κογκρέσου και δεν σου πήρε πολύ να πεις το ναι και να συστρατευθείς για το καλό του λαού σου, γιατί η ισχύς βρίσκεται εν τη ενώσει. Είχες γνώση των συνεπειών της απόφασής σου, η πρώτη σου γυναίκα σε παράτησε, τα παιδιά σου τα έβλεπες ελάχιστα μα εσύ δεν πρόδωσες τα όσα είχες ήδη αποφασίσει να πράξεις και ας σε ονόμασαν κάποια στιγμή οι αντίπαλοί σου μέχρι και τρομοκράτη. Η ελευθερία είναι ένα αγαθό για το οποίο αξίζει να πεθάνεις και εσύ από την πρώτη στιγμή αυτό έλεγες, δεν έχω πρόβλημα να πεθάνω για να την υπερασπιστώ. Πολλοί ίσως σε άκουγαν και δεν σε πίστευαν μα η ισόβια κάθειρξή σου, αυτή η σαφώς προκλητική απόφαση που πήρε το δικαστήριο ήταν το καλύτερο παράδειγμα πως έπραξες τα δέοντα με το σθένος της ψυχής σου να ανθίσταται απέναντι σε όσους ποδοπατούσαν τα δικαιώματα της ελευθερίας των έγχρωμων. Τόσο εσύ όσο και οι σύντροφοί σου βρεθήκατε στη σωστή πλευρά της ιστορίας και γράψατε ιστορία, την ιστορία Μαντίμπα την έγραψες στα γράμματα που έστελνες από τη φυλακή. Γράμματα γεμάτα συναίσθημα αλλά και λογική, γράμματα που έδειξαν το μακρύ δρόμο της ελευθερίας και σήμερα έχουμε την τιμή και την ευκαιρία να διαβάζουμε και να διδαχτούμε από τη δική σου γενναιότητα απέναντι στην ασυδοσία και το μίσος. Αυτό το μίσος ήταν αξεπέραστο, ήταν αυτό που για χρόνια έτρεφαν οι λευκοί για εσάς σαν τη θάλασσα που είναι απύθμενη. Ήταν ένα μίσος ρατσιστικό και είχε την γένεσή του στην αποικιοκρατική λογική της κυριαρχίας της λευκής φυλής επί των υπολοίπων, τι όνειδος για την ανθρώπινη φύση. Εσύ αγωνίστηκες να ανατρέψεις αυτό το καθεστώς και χρειάστηκαν πραγματικά τόσα πολλά χρόνια για να μπορέσεις να βρεις τον τρόπο να σπάσεις τα δεσμά και τα στερεότυπα. Και τελικά τον βρήκες και ας έφτασες τα 70 για να το πετύχεις, έτσι έδειξε ο χρόνος και η μοίρα. Είναι σπουδαίο Μαντίμπα να υπηρετείς το λαό σου χωρίς κανένα απολύτως όφελος, χωρίς ιδιοτέλεια με μόνη πυξίδα και μόνο οδηγό την αγάπη σου για αυτόν. Για αυτό άλλωστε και τους μίλησες με την καρδιά σου και όχι με έναν ξύλινο λόγο όπως συνηθίζεται. Στην καθοριστική σου εμφάνιση στην τηλεόραση ήσουν απέναντι στον πόλεμο και τη βία από όπου και αν προερχόταν, εσύ που βίωσες πολύ καλά τον πόλεμο στις φυλακές. Αυτοί που σε μάτωσαν δεν έπρεπε να ματώσουν γιατί αλλιώς έλεγες πως τίποτε δεν θα μείνει όρθιο. Πίστευες ενεργά και σθεναρά στην ειρήνη και αυτήν ζήτησες να υπηρετήσουν όλοι, αυτήν έθεσες ως προτεραιότητα και αυτήν ζήτησες και από τους συντρόφους σου να υπηρετήσουν δίχως παρεκκλίσεις. Η ιστορία σε δικαίωσε για αυτή σου την επιλογή γιατί το μόνο που ζήτησες ήταν την ώρα της κάλπης να ψηφίσουν όλοι και να στείλουν το δικό τους μήνυμα, εκεί θα εκτυλισσόταν μια άλλου είδους μάχη δίχως λαβωμένους και νεκρούς, μια γιορτή δημοκρατίας. Εξελέγην πρόεδρος της χώρας, βρέθηκες στο τιμόνι μιας πατρίδας πληγωμένης και τώρα ήσουν πια αντιμέτωπος με τις δικές σου αποφάσεις, εσύ ήσουν εκείνος που θα έπαιρνε αποφάσεις κρίσιμες για να ζήσει ο λαός επιτέλους μια περίοδο ηρεμίας και συμβίωσης αρμονικής. Εσύ ήσουν πια εκείνος που θα καθόριζε τις πολιτικές, εσύ που από τη φυλακή να σε χτυπάνε και να σε υποτιμούν βρέθηκες στο ύψιστο αξίωμα καταχειροκροτούμενος. Και δεν αλλοιώθηκες από την εξουσία, δεν άλλαξες, τίποτε δεν άλλαξες μέσα σου, παρέμεινες απλός γιατί είχες αποστολή ιερή και για αυτό ο κόσμος σε θαύμαζε και σε λάτρευε. Η ζωή σου υπήρξε μια ανηφόρα δίχως στάσεις, βούτηξες σε μια εποχή άκρως επικίνδυνη και θυσιάστηκες δίχως δεύτερη σκέψη και δίχως επιφύλαξη. Αγκαλιά με τη δική σου θεότρελη πορεία κέρδισες σιγά σιγά την εκτίμηση ακόμα και των φυλάκων και τον υπόγειο “πόλεμο” που είχες ξεκινήσει βλέποντας τα αιτήματά σου στη φυλακή να ικανοποιούνται το ένα μετά το άλλο. Ζήτησες για σένα και για τους συντρόφους σου μακριά παντελόνια και σας δόθηκαν μετά από κόπο. Είχε προηγηθεί το περιστατικό, ένα από τα πολλά, που σας έβγαζαν στη βροχή γυμνούς χωρίς λόγο και σας εξευτέλιζαν σαν να ήσασταν χειρότερα όντα και από γουρούνια. Μαντίμπα, η ζωή σου είναι παράδειγμα προς μίμηση σε εποχές που οι άνθρωποι εξαντλούν το μίσος τους και υπηρετούν το κακό, εσύ είσαι ένα πρότυπο ανθρώπου, ένας πνευματικός πατέρας και ηγέτης και τα μηνύματά σου, τα γραπτά σου, ο λόγος σου ο ήπιος μα και ισχυρός είναι βάλσαμο για όσους ανά τους αιώνες μαρτύρησαν για το δίκαιο και υπέστησαν βασανισμούς ανείπωτους. Έλεγες πως έλειψες στα παιδιά σου, πως δεν ήσουν πάντα κοντά τους, ελάχιστα βρισκόσουν στο πλευρό και δεν τα έβλεπες να μεγαλώνουν γιατί είχες έναν άλλο στόχο μεγαληπόβολο, τον οποίο κατάλαβαν χρόνια αργότερα. Ήσουν διορατικός και ήξερες πως στη ζωή δεν είναι όλα εφικτά διότι εσύ προσπαθούσες να σώσεις τον κόσμο. Ο δικός σου κόσμος ήταν ο λαός σου και μαζί με τους συνοδοιπόρους σου πορευτήκατε ενωμένοι σαν μια γροθιά παρά τις διαφωνίες σας και παρά τις αντιξοότητες. Μη ξεχνάς πως ο κόσμος έχει και τον ηγέτη που του αξίζει και εσένα επέλεξαν. Εσύ κράτησες τη σημαία της ελευθερίας ψηλά και αυτή με τη σειρά της σε κράτησε στη ζωή όρθιο μέχρι τέλους. Ακόμα και όταν άκουσες πως η μητέρα σου είναι άρρωστη και δεν θα την ξαναέβλεπες, ακόμα και στην είδηση του θανάτου του γιου σου Θάμπι που σκοτώθηκε σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα και δεν σε άφησαν να πας να τον θάψεις γιατί απαγορευόταν, ακόμα και τότε Μαντίμπα ήσουν βράχος. Μα μήπως δεν ήσουν βράχος και στο άκουσμα της απόφασης για ισόβια κάθειρξη όταν χάρηκες πραγματικά που απέφυγες την θανατική ποινή γιατί ήξερες πως ο αγώνας μόλις τότε ξεκινούσε. Έλεγαν θα σε έκαναν ήρωα αν σε σκότωναν και εσύ τους απέδειξες περίτρανα πως ήσουν τέτοιος, όχι με λόγια μα με πράξεις. Γιατί είδες την οικογένειά σου να διαλύεται και τη δεύτερη γυναίκα σου να παύει να πιστεύει σε σένα επειδή διαφωνούσε πια με τις απόψεις σου, κάτι που οδήγησε στο χωρισμό σας. Έμεινες μόνος πολλές φορές, συντροφιά με τις σκέψεις σου, βίωσες την προσωπική απομόνωση, έμεινες μονάχος να περιπλανιέσαι σε δύσβατα μονοπάτια για το τι έπρεπε να πράξεις και αν γνώριζες τις περισσότερες φορές τις απαντήσεις, ήσουν εκεί να συλλογιστείς ελεύθερος αφού την ελευθερία του σκέπτεσθαι δεν μπορούσαν να στην υφαρπάξουν, δεν μπορούσαν να σε εμποδίσουν να ζεις και να ονειρεύεσαι, να σχεδιάζεις. Αν χρειαζόταν να πάρεις αποφάσεις, ήξερες πως τις ίδιες θα έπαιρνες με κάθε κόστος. Ανέλαβες τα ηνία της προεδρίας της χώρας σε μεγάλη ηλικία μα αυτό δεν σήμαινε τίποτα γιατί η διαύγειά σου και οι ικανότητές σου να κρίνεις σωστά δεν σε εγκατέλειψαν ποτέ, ποτέ δεν άλλαξες μυαλό για να αρέσεις, ήσουν τρυφερός και κάθετος εκεί που έπρεπε. Μαντίμπα, τα παιδιά σε λάτρευαν, όλα τα παιδιά γιατί για αυτά όπως και για εμάς υπήρξες μύθος, ένας πραγματικός μύθος, ένας πάνοπλος πρίγκιπας που πάλευε. Ήσουν αληθινός μαχητής, αυτά το καταλάβαιναν, όπως τα ζώα που καταλαβαίνουν τη μυρωδιά ενός ανθρώπου καλοσυνάτου και τον πλησιάζουν. Αγαπούσες το λαό σου και φρόντιζες για αυτόν, στην αρχή ως απλός δικηγόρος και στην πορεία ως προστάτης του λαού, ως υπέρμαχος μιας πατρίδας δίκαιης που προσφέρει στους ανθρώπους της τα βασικά και αναφαίρετα δικαιώματά τους μα πάνω από όλα διασφαλίζει το σπουδαίο ιδεώδες της ελευθερίας τους. Και σαν αποφάσισες πια να ξεκουραστείς και να αποσυρθείς από το στίβο της ενεργής πολιτικής ήσουν εκεί ως μέντορας διασφαλίζοντας την ευμάρεια και την προοπτική. Κανείς πια δεν θα μπορούσε να προδώσει όσα άφησες πίσω παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές και να τα προδώσει. Εσύ έκανες τόσα αμέτρητα πράγματα, έκλαψες, τραυματίστηκες, λοιδορήθηκες, έζησες στιγμές ανείπωτης θλίψης μα το άστρο σου είχε δείξει ήδη την τροχιά του και σαν άφησες πια το μάταιο αυτό κόσμο, τα μάτια όλων μας ήταν στραμμένα προς τον ουρανό για να δούμε αν από εκεί ψηλά συνεχίζεις, όπως τότε έτσι και τώρα, να μας βλέπεις και να μας ευλογείς. Έμεινες στην ιστορία γιατί αντιστάθηκες παρά τα όσα πέρασες, η ιστορία σου χρωστάει και εσύ δεν της χρωστάς παρά μόνο το ό,τι βρέθηκες στην κατάλληλη θέση τότε που σε χρειαζόταν για να αλλάξει τον ρου της. Καλέ μου Μαντίμπα, ρίχνε και εδώ τα βλέμματα γιατί οι εποχές παραμένουν δύσκολες και δυσοίωνες για την ελευθερία, σε χρειαζόμαστε…
