Ο συγγραφέας του Confiteor, το οποίο και αποτελεί το βιβλίο μέσω του οποίου τον γνωρίσαμε χάρη και πάλι στις εκδόσεις Πόλις, επανέρχεται ενώπιόν μας με ένα εκκεντρικό και ιδιαίτερο μυθιστόρημα, ένα μυθιστόρημα σχεδόν παραμυθένιο που όμως χαρακτηρίζεται και από ένα έντονο στοιχείο που αγγίζει το μεταφυσικό. Η αγάπη του Καμπρέ για το βιβλίο και τη λογοτεχνία εν γένει αποκαλύπτεται εδώ σε όλο της το φάσμα, σε όλο της το μεγαλείο καθώς αυτό που πετυχαίνει μέσω του βιβλίου είναι να εντάξει τον αναγνώστη στο δικό του πλέγμα ενδιαφερόντων και να τον κάνει κοινωνό μέσα από τις αναφορές του σε σημαντικά βιβλία, σε βιβλία αναφοράς που άφησαν ανεξίτηλα το στίγμα τους στην παγκόσμια λογοτεχνία. Χωράνε εδώ τόσο ο Τόμας Μαν, ο Γκυστάβ Φλωμπέρ, ο Μπόρις Πάστερνακ και αυτό γιατί ο πρωταγωνιστής του, ως καθηγητής λογοτεχνίας που είναι, διαβάζει ακατάπαυστα και με ζήλο, αυτό είναι το ασίγαστο πάθος του.
Ένα μυθιστόρημα που μας καταφέρνει “πλήγματα” έκπληξης και αγωνίας εμποτισμένα με λογοτεχνία
Ο Καμπρέ εφευρίσκει τον Ισμαήλ, έναν κοινό άνθρωπο που στη ζωή του πορεύεται σαν το χαμένο ελάφι και παλεύει να βρει το στίγμα της ύπαρξής του. Αυτό συμβαίνει καθότι έχει απολέσει την μνήμη του μέσω ενός περίεργου συμβάντος και ύστερα από την επανασύνδεσή του με τη Λέο. Ο Ισμαήλ είναι εκείνο το πρόσωπο που επιστρατεύει ο συγγραφέας για να αναδείξει την αγάπη για τον κόσμο του βιβλίου, μια αγάπη που τείνει να ξεθωριάσει με την επέλαση της τεχνολογίας. Δεν μπορώ να είμαι βέβαιος αν ο συγγραφέας παραπέμπει σε κάτι τέτοιο, ωστόσο η επισήμανση των πρωταγωνιστών των βιβλίων κατά κάποιο τρόπο διαμορφώνει και το πλαίσιο δράσης. Γιατί άραγε να δίνει τα ονόματα γνωστών ηρώων στους γιατρούς που τον φροντίζουν; Τι μηνύματα προσπαθεί να μας περάσει; Αυτή είναι μια ανάγνωση.
Ο κόσμος του Ισμαήλ θα μπορούσε να αναπαρασταθεί μέσω ενός πίνακα του Σαγκάλ ή του Μιρό γιατί ίσως όλο αυτό που ζει να μην είναι παρά ένα κακό όνειρο, μια παρένθεση στην ανιαρή ζωή που κατά τα άλλα ζει, πλην των βιβλίων φυσικά. Και αν το μυαλό του διαμορφώνει με την ψυχή του κόσμους άλλους και στρατόσφαιρες για να χαθεί για λίγο και να επανέλθει μέσα από ένα παιχνίδι συγκερασμών, τότε ο συγγραφέας έχει πετύχει τον σκοπό του να τον επαναφέρει στην πραγματική ζωή, να τον κάνει να ζήσει κανονικά και ο αναγνώστης φυσικά να τον ακολουθήσει σε αυτό το άτακτο και έκτακτο δρομολόγιο που διανύει. Η συνάντησή του με άνθρωπο από τα σχολικά του χρόνια όσο και με την Λέο είναι μια αναδρομή σε ένα κακό παρελθόν που προσπαθεί να ξεχάσει και για αυτό το επαναφέρει στη μνήμη του για να λυτρωθεί;
Είναι στιγμές που ο γρίφος του Καμπρέ ανατρέχει και θυμίζει κάτι το μυθικό που έρχεται από το πολύ μακρινό και αρχέγονο παρελθόν, δηλαδή θυμίζει την Αριάδνη να είναι κλεισμένη σε λαβύρινθο και να αναζητά τρόπο διαφυγής από ένα περιβάλλον όχι και τόσο οικείο ή αν είναι οικείο τελικά όχι και τόσο ευχάριστο. Ο Ισμαήλ μοιάζει πολύ μόνος και χαμένος σε ένα πολυδαίδαλο σύστημα γεγονότων από το οποίο και αδυνατεί να ξεφύγει γιατί τριβελίζει το μυαλό του. Αυτό το πλέγμα εξελίξεων με την αντάμωση ενός παλαιού γνώριμου αλλά και η επαφή του με τον αποδιοπομπαίο τράγο, την Λέο που μπαίνει και αυτή στο παιχνίδι κατά μία έννοια ως “αποσυνάγωγη” μας μεταφέρει σε ένα κλίμα σχεδόν αστυνομικής δράσης, ένα κατασκοπευτικό θρίλερ τύπου Σιμενόν αφού έχει προηγηθεί η επάλειψη με μια ατμόσφαιρα σχεδόν ρομαντική. Η Λέο είναι εκεί για να τον σώσει να τον παρασύρει όπως η Εύα τον Αδάμ σε αμαρτίες;
Ο Καμπρέ έχει τον τρόπο να μας μεταφέρει ένα κλίμα μυστηρίου και να μας κάνει να αναρωτηθούμε τι πραγματικά είναι αυτό που συνέβη στον Ισμαήλ. Πρόκειται για μια ιστορία που βρίσκεται ακόμα και στα σύνορα της επιστημονικής φαντασίας καθώς υπάρχουν άνθρωποι, όπως για παράδειγμα οι γιατροί και ο ρόλος τους που θυμίζουν ως πρόσωπα κάτι το εξωπραγματικό και το μη ερμηνεύσιμο. Η αφήγηση του Καμπρέ είναι μοναδική, πλεγμένη με τέτοιο τρόπο που ο αναγνώστης κρατιέται με νύχια και με δόντια για να παρακολουθήσει τον ειρμό της σκέψης του. Μέσα από την ιστορία εξάλλου προκύπτουν και πολλά ερωτηματικά, στα οποία εμείς καλούμαστε να βρούμε τις κατάλληλες απαντήσεις. Είμαστε έτοιμοι για κάθε ενδεχόμενο και η αγωνία που προκύπτει από τα όσα μας αφηγείται ο συγγραφέας είναι απόλυτα λογικό συναίσθημα.
“Οι γιατροί μου είπαν ότι είναι ατύχημα. Βλέπω ένα σύννεφο μπροστά μου, όταν το σκέφτομαι” δηλώνει ο Ισμαήλ, ο οποίος αντιμετωπίζει κενά μνήμης και δυσκολεύεται να ανακαλέσει τα όσα του συνέβησαν. Βρίσκεται πράγματι σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης ακόμα και όταν συναντά μια άγνωστη και εκείνη του προσφέρει θαλπωρή στο σπίτι της. Με την αδυναμία του να θυμηθεί ο Ισμαήλ είναι σκιά του εαυτού του και έρμαιο κάθε δυνατής πράξης που μπορεί να τον τραυματίσει ψυχολογικά αλλά και σωματικά. Γιατί το γεγονός πως παρασύρθηκε και έμπλεξε χωρίς την θέλησή του αποδεικνύει ότι είναι ευάλωτος και εύθραυστος. Ο Καμπρέ και σε αυτό το μυθιστόρημα μας θέτει ενώπιον πολλών θεμάτων και ζητημάτων που τον απασχολούν και θα πρέπει να απασχολήσουν και εμάς ως αναγνώστες και πολίτες ενεργούς που μπορούμε και συλλογιζόμαστε και διαθέτουμε την απαραίτητη κριτική ματιά.
“Δεν ξέρω αν όσα θυμάμαι μου συνέβησαν ή αν δεν θυμάμαι τίποτα ή τα βγάζω από το μυαλό μου…Στο νοσοκομείο δεν σταματούσαν να με ρωτούν για ένα ατύχημα που δεν το πολυθυμάμαι”
“Σταμάτησαν να μιλούν γιατί έλιωσαν σ’ένα ακόμη ατελείωτο φιλί κι ίσως δεν άκουσαν καν το χυδαίο…”
