Η σειρά Μικρομέγκα των εκδόσεων Ροές, τόσο αυτή της λογοτεχνίας σε χρώμα λευκό όσο και η έτερη σε χρώμα πιο απαλό για να μπορούσε να τις ξεχωρίζουμε, είναι μια επένδυση στη γνώση, είναι ένα άνοιγμα στο πνεύμα και καλύπτει ένα ευρύ φάσμα, από τη βιογραφία, την ψυχολογία, την φιλοσοφία, μέχρι την ποίηση, την πολιτική, το δοκίμιο. Πρόκειται αναμφίβολα για μια εμπνευσμένη και πεφωτισμένη σειρά που προσφέρει στον αναγνώστη όλα εκείνα τα πνευματικά και φιλοσοφικά εχέγγυα για να αναστοχαστεί. Όλα τα βιβλία της σειράς είναι στοχευμένα προς αυτόν τον στόχο και τον σκοπό, είναι βιβλία διαχρονικά που πρέπει να μελετώνται ξανά και ξανά γιατί κάθε φορά έχουν και κάτι νέο να κομίσουν. Τέτοιο ακριβώς είναι και το παρόν βιβλίο, ένα εγχειρίδιο γνωριμίας με τον κόσμο των δαιμόνων και δη το δαιμόνιο του Σωκράτη, στο οποίο ο Απούληιος αναφέρεται μεταξύ άλλων.
Με όχημα τους δαίμονες οι άνθρωποι έχουν έναν χάρτη πορείας σε μια δύσκολη σε αποφάσεις ζωή
Ο Καρτέσιος είχε πει κάποτε πως το να διαβάζεις τα καλά βιβλία είναι σαν να συνδιαλέγεσαι με τους άριστους των περασμένων αιώνων. Το νήμα της ιστορίας της φιλοσοφίας από τις απαρχές της, από την ίδια την Αρχαία Ελλάδα και τους φιλοσόφους της που έχουν τόσα να μας διδάξουν, όχι θεωρίες ακατανόητες αλλά απτές σκέψεις που θα μας βοηθήσουν στη βελτίωση της καθημερινής μας ζωής, είναι η πεμπτουσία της αποστολής της. Ο Απουλήιος με αυτό το μικρό εγχειρίδιο αποδεικνύει πως η φιλοσοφία έχει υψηλή θέση στον τρόπο θέασης του κόσμου έτσι όπως ο ίδιος τον αντιλαμβάνεται και βέβαια με το βλέμμα στραμμένο στους θεούς που κυβερνούσαν τον τότε κόσμο. Η απόκτηση γνώσης για τον κόσμο εκείνο περνά μέσα από στοχαστές όπως είναι ο Σωκράτης και ο Πλάτωνας στους οποίους αναφέρεται.
Ως προς το θέμα φιλοσοφία, πολλές φορές θεωρούμε τη φιλοσοφία ως ένα στοιχείο πολυτέλειας, κάτι όχι και τόσο άμεσα αναγκαίο στην καθημερινότητά μας, χανόμαστε στα πιο απλά πράγματα και αναζητούμε λύσεις υλικές που θα μας βγάλουν από το αδιέξοδο ενός συναισθηματικού κενού ή μιας αποτυχίας. Έχουμε κατά νου τη φιλοσοφία ως κάτι παντελώς θεωρητικό που το προσπερνάμε γιατί η ουσία βρίσκεται αλλού, στα πιο άμεσα και απτά. “Η φιλοσοφία μου χάρισε την ετοιμότητα να αντιμετωπίσω οποιαδήποτε στροφή της μοίρας” θα μας πει ο Διογένης ο Κυνικός και πόσο δίκιο έχει. Ο Απουλήιος κάνει αναφορά στο θέμα των δαιμόνων έχοντας για οδηγό του τους θεούς, εκείνους που όλα τα ελέγχουν και όλα τα ορίζουν. Προσπαθεί να ορίσει το θέμα της έννοιας των δαιμόνων ως μια δύναμη που κινείται ανάμεσα σε θεούς και θνητούς, μια δύναμη πολλές φορές δυσερμήνευτη και όμως τόσο ισχυρή. Ο μεταφραστής του βιβλίου Γιώργος Ανδρικόπουλος στην εισαγωγή του αναφέρει χαρακτηριστικά: “Με τους ανθρώπους μοιράζονται τα συναισθήματα και τα πάθη τους, ενώ με τους θεούς την αθανασία τους”.
Ο ίδιος ο Απούληιος θα γράψει πως “οι θεοί διαχωρίζονται απολύτως από τους ανθρώπους ως προς την ανωτερότητα της τοποθεσίας τους, την αιωνιότητά τους, την τελειότητα της φύσης τους, αλλά και λόγω του ότι δεν έχουν καμία εκ του σύνεγγυς επικοινωνία με τους δεύτερους, εφόσον και τις κατοικίες τους τις χωρίζει τεράστιο διάστημα ύψους ανάμεσα στα άκρα στα οποία βρίσκονται και η ζωή εκεί είναι αιώνια και άφθαρτη, ενώ εδώ είναι καταδικασμένη σε τέλος και περιστασιακή”. Ο φόβος των ανθρώπων ήταν πάντα οι θεοί και προσπαθούσαν να τους μοιάσουν και να έχουν την εύνοιά τους για μια καλύτερη ζωή, οι δαίμονες αποτελούσαν ένα είδος μεσάζοντα, ένα είδος μέσου επικοινωνίας με το υπερπέραν και τους ουρανούς. Οι δαίμονες μεσολαβούν κατά κάποιον τρόπο ώστε οι άνθρωποι να συνετιστούν και να μετριάσουν τις εξάρσεις τους, είναι εκεί για να σταθεροποιούν τυχόν επιζήμιες καταστάσεις που μπορούν να αποβούν μοιραίες.
Οι θεοί, κατά τον Απούληιο, είναι κατά μια έννοια αυτοί που έχουν θέσει το λεγόμενο δαιμόνιο ως κύριο πυρήνα της λειτουργίας των ανθρώπων. Οι ζωές των ανθρώπων εξαρτώνται από το πώς κάποιος διαχειρίζεται αυτό που ο Σωκράτης κατάφερε να τιθασεύσει μέσα του και να έχει την ψυχική ηρεμία ώστε να βρει την φιλοσοφία και την νηνεμία στη ζωή του. Η περίπτωση του Σωκράτη είναι βέβαια μοναδική αλλά πολλοί ακολούθησαν το παράδειγμά του, πολλοί μαθητές τον ακολούθησαν. Αυτός ο δαίμονας ήταν για τον Σωκράτη η λύτρωσή του, καθώς δήλωνε πως κάποια φωνή άκουγε μέσα του και τον εμπόδιζε να πράττει ό,τι δεν ήταν σωστό. Αυτή η φωνή ποτέ δεν τον πρόδωσε, ποτέ δεν τον απογοήτευσε μα μόνο εκείνος μπορούσε να την ακούσει και άρα οι κατηγορίες που του απαγγέλθηκαν για δήθεν διαφθορά των νέων προέρχονταν από ανθρώπους που αδυνατούσαν να παραλληλιστούν με το στοχαστικό του σύμπαν, αρνούνταν να δουν το καλό που έκρυβε η φιλόξενη ψυχή του.
Η φιλοσοφία δεν υπόσχεται θαύματα ούτε και βγάζει λαγούς από το καπέλο της, ωστόσο με άσκηση και επιμέλεια που απαιτεί συνέπεια και συνέχεια μπορεί να μετατραπεί αδιαμφισβήτητα στο απαραίτητο εργαλείο για να αντιληφθούμε αλλιώς τη ζωή στο σύνολό της, τις χαρές και τις λύπες της. Μελετώντας φιλοσοφία δεν σημαίνει πως κινητοποιείται κάποιος αυτόματος μηχανισμός που μεταβάλλει με το πάτημα ενός κουμπιού τη διάθεση μας προς το καλύτερο, οδηγώντας μας στην ευδαιμονία μας από τη μια στιγμή στην άλλη. Είναι μια διαρκής διαδικασία προσπάθειας αλλαγής θέασης των πραγμάτων, ένας άλλος εναλλακτικός τρόπος που μόνο θετικά μπορεί να μας προσφέρει γιατί έτσι θα κατανοήσουμε το πραγματικό νόημα της ύπαρξής μας και της παρουσίας μας στον κόσμο.
“Γιατί να μη γεννιούνται και στον αέρα έμψυχα όντα, όπως γεννιούνται φλογώδη στη φωτιά, ρευστά στο νερό και σβολώδη στη γη;”
“Υπάρχουν πολλά, πάρα πολλά θέματα για τα οποία ακόμη και οι σοφοί τρέχουν στους χρησμολόγους και στα μαντεία”
