Μπορεί το 2023 να πέρασε πια και να ανήκει στο φάσμα του χωροχρόνου μιας και καλωσορίσαμε την νέα χρονιά, μια νέα χρονιά που ελπίζουμε να είναι ακόμα πιο πλούσια από καλά και ποιοτικά βιβλία. Ωστόσο, τα βιβλία που άφησε πίσω του το 2023 υπήρξαν πολλά και ίσως πολλά από αυτά να μην προλάβαμε να τα κοιτάξουμε, πολλώ δε μάλλον να τα διαβάσουμε. Μπορεί επίσης μέσα στον πολύ όγκο πληροφορίας να πέρασαν από τα μάτια μας φευγαλέα, χωρίς δηλαδή να δώσουμε την απαραίτητη και δέουσα σημασία που τους άξιζε και να χρειαστεί να τους χαρίσουμε μια δεύτερη ευκαιρία. Για αυτό έχουμε συλλέξει εδώ βιβλία πολύ αξιόλογα και αξιοπρόσεκτα, βιβλία που είναι για εμάς ξεχωριστά και σας τα παρουσιάζουμε για να τα διαβάσετε και εσείς και να μας αφήσετε από κάτω το δικό σας σχόλιο αν το επιθυμείτε, όταν με το καλό τα διαβάσετε.
Enrique Vila-Matas, Μοντεβιδέο, Εκδόσεις Ίκαρος
Ο Βίλα-Μάτας οικοδομεί ένα ακόμα συναρπαστικό μυθιστόρημα όπου η πλοκή είναι η ίδια η λογοτεχνία, ο κόσμος των συγγραφέων όπως ο Χούλιο Κορτάσαρ, τον οποίο και τοποθετεί στο επίκεντρο της ιστορίας που μας αφηγείται. Παίζει το παιχνίδι της αποκάλυψης, σχεδιάζει τη βάση των όσων μας παρουσιάζει μέσα από το παιχνίδι της μνήμης, είναι η τελευταία ένα εργαλείο αναγκαίο και βασικό για να ξεδιπλωθεί η σκέψη του Βίλα-Μάτας, όλο το μυθιστόρημα έχει στοιχεία της λογοτεχνικής και καλλιτεχνικής ιστορίας των τόπων στους οποίους αναφέρεται, το δωμάτιο στο ξενοδοχείο Θερβάντες όπου βρίσκεται συνδέεται με τον Κορτάσαρ και το περίφημο Μουσείο Πομπιντού στο Παρίσι πρωταγωνιστεί και αυτό στις αναφορές του. Είναι ένα μυθιστόρημα από αυτά που μας έχει συνηθίσει ο Ισπανός φίλος του Νταλί, ένας συγγραφέας που βγαίνει έξω από τα συνήθη αυστηρά πλαίσια της λογοτεχνικής αφήγησης για να ξετυλίξει τις δικές του αγωνίες, μια τακτική που έχει γοητεία και συνέχεια.
Ζόρα Νιλ Χέρστον, Τα μάτια τους κοιτούσαν τον Θεό, Εκδόσεις Αίολος
Το μυθιστόρημα αυτό, ένα από τα λίγα που έγραψε, είναι συγκλονιστικό και αποτυπώνει τόσο γλαφυρά γεγονότα της εποχής εκείνης, μιας δύσκολης εποχής για την έγχρωμη κοινωνία, για την γυναίκα που παλεύει να βρει τη θέση της σε μια ανδροκρατούμενη κοινωνία με τόσα πολλά βάρβαρα στερεότυπα. Η Τζέινι, η πρωταγωνίστρια του βιβλίου, θα μπορούσε να είναι η ίδια η Νιλ Χέρστον, μια γυναίκα που αντέχει τη βαναυσότητα και την αγριότητα του πρώτου συζύγου, την άσχημη συμπεριφορά του και όταν έρχεται η ώρα του Μπισκότου, του δεύτερου άντρα συντρόφου εκείνη προσπαθεί και πάλι να γίνει κιβωτός καλοσύνης απέναντι σε έναν επίσης άστατο, παθολογικά ζηλιάρη και παραβατικό άντρα. Οι συνθήκες θανάτου του Μπισκότου την καθιστούν ύποπτη αλλά η δύναμη της αγάπης της μπορεί και διώχνει τις κακές σκέψεις που σχηματίζονται εις βάρος της. Ο κόσμος της Τζέινι, όπως και της Χέρστον, είναι ένας κόσμος σκληρός και ωμός, ένας κόσμος που πιστεύει στο κακό και έχει αλλεργία στην καλοσύνη. Πρόκειται για ένα σπουδαίο κείμενο με πολλές και πολυεπίπεδες αναγνώσεις που παρασέρνει τον αναγνώστη πίσω στον χρόνο ενώ τα μηνύματα έρχονται από κάθε κατεύθυνση.
Damon Galgut, Αρκτικό καλοκαίρι, Εκδόσεις Διόπτρα
Ο συγγραφέας Damon Galgut εμπνέεται και γράφει ένα εκπληκτικό και πολύ μοναδικό μυθιστόρημα σχετικά με τον εμβληματικό και ξακουστό Έντουαρντ Μόργκαν Φόρστερ, τον συγγραφέα δηλαδή των κορυφαίων βιβλίων Χάουαρντς Έντ, Δωμάτιο με θέα, Μωρίς και βέβαια του βιβλίου με το οποίο σημάδεψε την ιστορία της λογοτεχνίας με θέμα την αποικιοκρατία, Το Πέρασμα στην Ινδία. Εδώ ουσιαστικά ο Dalgut επιχειρεί να ξεδιπλώσει το κουβάρι της πορείας προς την σύλληψη της ιδέας, μια πορεία δύσκολη, περιπετειώδη, γεμάτη γνωριμίες και επαφές, μια πορεία που τελικά οδήγησε τον Φόρστερ να γράψει ένα σπουδαίο μυθιστόρημα. Τόσο οι περιγραφές όσο και το χτίσιμο όλης της ιστορίας ενέχουν μια θεατρικότητα μέσα από τους διαλόγους που προκύπτουν και μια κινηματογραφική διάθεση εκ μέρους του συγγραφέα καθώς μας μιλά για μέρη στα οποία πήγε και άρα έχει ιδία άποψη όταν τα αφηγείται.
Willa Cather, Η Αν-τόνια μου, Εκδόσεις Gutenberg
Η Αν-τόνια μου συγκαταλέγεται σε εκείνα τα μυθιστορήματα που μιλάνε για την πορεία προς το αμερικανικό όνειρο, μιας και η ίδια είναι παιδί μεταναστών από τη Βοημία, είναι μια όμορφη κοπέλα με όλη τη ζωή μπροστά της, αναζητώντας τη δική της ταυτότητα. Βρισκόμαστε σε ένα κρίσιμο ιστορικό σταυροδρόμι και ένα κομβικό σημείο στην παγκόσμια ιστορία καθώς η ιστορία εκτυλίσσεται στα τέλη ενός πολύπαθου 19ου αιώνα λόγω των κρίσιμων γεγονότων στην Ευρώπη των πολέμων αλλά και στην όχι και τόσο φωτεινή αυγή ενός 20ου αιώνα που προμηνύεται δύσκολος και επώδυνος. Η Αν-τόνια θα εργαστεί και θα αναζητήσει την τύχη της σε μια αμερικανική επαρχία, εκεί όπου χτυπάει η καρδιά ενός νέου εργατικού ρεύματος, ανθρώπων που επιθυμούν με έντονη και κοπιαστική εργασία να χτίσουν το δικό τους αύριο και να έχουν καλύτερη τύχη από εκείνη που εξασφάλισαν οι γονείς τους.
Πέτρος Μάρκαρης, Η εξέγερση των Καρυάτιδων, Εκδόσεις Κείμενα
Τα βιβλία του Πέτρου Μάρκαρη δεν έχουν αποκτήσει τυχαία όλα αυτά τα χρόνια την αγάπη και την αποδοχή του κόσμου, δεν είναι τυχαία ένας από τους πιο πολυδιαβασμένους συγγραφείς και εντός και εκτός συνόρων, ειδικά στη Γερμανία όπου τα βιβλία του μεταφράζονται με ευλάβεια. Έχει ένα μοναδικό τρόπο να μιλά για το παρόν, για κοινωνικά και πολιτικά θέματα που απασχολούν τη σημερινή κοινωνία, βρίσκει πάντα κάποιο ειδικό θέμα και μας μιλά για την επικαιρότητα καταθέτοντας τους προβληματισμούς του, τις αγωνίες του και τις ανησυχίες του. Επιλέγει ένα θέμα και το ντύνει με έναν μανδύα αστυνομικής φύσεως για να εντάξει στην ιστορία τον επιθεωρητή του, όπως άλλωστε έκαναν τόσο ο Σιμενόν όσο και ο Τσάντλερ. Αυτή την φορά είναι ένα θέμα πολιτιστικό με το οποίο ασχολείται καθώς η πολιτιστική μας κληρονομιά και ο τρόπος διαχείρισης της είναι ένα ζήτημα διαχρονικά φλέγον, είναι ένα ζήτημα ανάμεσα στην ηθική και την ανάπτυξη που εδώ συγκρούονται.
Γκαμπριέλε Ντ’ Ανούντσιο, Τζοβάνι Επίσκοπο, Εκδόσεις Μάγμα
Ο περίφημος, εκκεντρικός και πολύ πρωτοπόρος Όσκαρ Ουάιλντ είχε πει χαρακτηριστικά πως δεν έχω να δηλώσω τίποτα (στο τελωνείο) εκτός από την ιδιοφυΐα μου. Αυτή η φράση αποτυπώνει ανάγλυφα και πολύ συνοπτικά το άγνωστο αυτό στο ευρύ κοινό έργο, τον Τζοβάνι Επίσκοπο. Είναι το έργο ενός επίσης εκκεντρικού και αμφιλεγόμενου, λόγω και των πολιτικών του πεποιθήσεων, Ιταλού συγγραφέα που όμως με έναν κεραυνό αφήγησης που στάζει άκρατο ερωτισμό παραδίδει σε όλους εμάς ένα σύγγραμμα απλής αφήγησης. Είναι όμως συνάμα ένα κείμενο εξαιρετικής διαύγειας και συνταρακτικής λεπτομέρειας σε βαθμό που ο αναγνώστης αφήνεται, όχι άδικα, πελαγωμένος σε μία θάλασσα συναισθημάτων που αφρίζουν στα κύματα της ιδιοσυγκρασίας και της προσωπικότητας του πρωταγωνιστή που αν διαβάσει κανείς το βιογραφικό του συγγραφέα θα διερωτηθεί εύλογα αν όλα αυτά δεν είναι κατά βάθος αποκυήματα ή και βιώματα της ζωής του ίδιου του γράφοντος.
Derek Raymond, Ήμουν η Ντόρα Σουάρεζ, Εκδόσεις Έρμα
Ένα καλό αστυνομικό μυθιστόρημα είναι αυτό που πηγαίνει πέρα από την απλή ανακάλυψη του δολοφόνου και την εξιχνίαση του εγκλήματος. Η Ντόρα Σουάρεζ, η πρόωρα χαμένη πρωταγωνίστρια του βιβλίου, είναι άλλο ένα επώνυμο θύμα από τα πολλά που μπαίνουν δυστυχώς στον μακρύ κατάλογο των κακοποιημένων γυναικών και τα λόγια της εν μέσω της αφήγησης είναι χαρακτηριστικά αυτής της αδικίας που συντελείται εις βάρος τους. Το ύφος και ο τρόπος γραφής του Ρέιμοντ είναι πολύ χαρακτηριστικά και δίκαια τον κατατάσσουν ως τον εμβληματικό εκπρόσωπο του βρετανικού νουάρ, όπως διαβάζουμε και στο οπισθόφυλλο του βιβλίου. Άρα ο Ρέιμοντ με τη δική του σφραγίδα και εντάσσοντας στα έργα του το κοινωνικοπολιτικό στοιχείο μεταλλάσσει ουσιαστικά την βρετανική παράδοση της σπουδαίας αστυνομικής λογοτεχνίας που ξεκίνησε η Αγκάθα Κρίστι και ο Άρθουρ Κόναν Ντόιλ. Δεν μένει ο ίδιος απαθής στα όσα συμβαίνουν στην κοινωνία, της οποίας είναι μέλος ενώ παρακολουθεί από κοντά τις εξελίξεις και ενημερώνεται.
Gerard Delteil, Κόκκινα και μαύρα χρόνια, Εκδόσεις του Εικοστού πρώτου
Ο Ζεράρ Ντελτέιγ με τη δημοσιογραφική του ιδιότητα έχει συμπυκνώσει μέσα από το μυθιστόρημα ένα μεγάλο πλήθος συνταρακτικών γεγονότων που κλόνισαν και συγκλόνισαν τη Γαλλία. Μια μεγάλη χώρα με ηγετικό προφίλ στην Ευρώπη, μια χώρα που διαδραματίζει ρόλο στα ευρωπαϊκά και παγκόσμια πράγματα, άρα τα όσα συμβαίνουν εδώ αντανακλούν στο σύνολο του παγκόσμιου γίγνεσθαι πόσο μάλλον όταν η Γαλλία ήταν μέχρι και τη δεκαετία του 1960 μία από τις κύριες αποικιοκρατικές χώρες. Μέσα από μια πολυπρισματική και πολυεπίπεδη παράθεση ιστορικών μαρτυριών, μέσα από αναφορές σε πολιτικά πρόσωπα σημαίνοντα για την εποχή, ξεδιπλώνεται όλος ο ιστορικούς ρους και ο αναγνώστης μεταφέρεται πίσω στον χρόνο για να παρακολουθήσει σαν σε ντοκιμαντέρ ή και ταινία τα όσα κρίσιμα εκτυλίσσονται. Ο τρόπος γραφής του Ντελτέιγ δεν αφήνει περιθώρια απόσπασης της προσοχής γιατί τα όσα περιγράφει είναι εξαιρετικά ενδιαφέροντα μα συνάμα και διδακτικά, πόσο μάλλον για εκείνους που αρέσκονται στην ιστορική αφήγηση.
