Ο Τολστόι μπορεί να απέχει ακόμα από τον σχεδόν αψεγάδιαστο τρόπο που θα μας συνηθίσει στα μετέπειτα βιβλία του ωστόσο χτίζει ήδη το οικοδόμημά του. Θέτει με ευφυή τρόπο τον σύγχρονο αναγνώστη ενώπιον των διλημμάτων της ηρωίδας του και του παραδίδει αναμφίβολα τα σκήπτρα του προβληματισμού. Είναι η ίδια η Μάσα υπεύθυνη για αυτή την μετάλλαξη την οποία υπέστη ή μήπως ο άντρας της που την εξέθεσε στην “φλεγόμενη” από γιορτές Πετρούπολη; Μπορούσε με κάποιο τρόπο η Μάσα να αποφύγει και να ελέγξει τον εαυτό της παραγκωνίζοντας το νεαρό της ηλικίας της; Τις πταίει για αυτήν την ευτυχία που θυμίζει δέντρο δίχως φύλλα και πώς θα μπορούσε να διαφυλαχτεί; Τι μέλλει γενέσθαι;
Ερωτήματα που δεν έχουν απαραίτητα τις απαιτούμενες απαντήσεις γιατί η ζωή έχει τις διακυμάνσεις της και τα απρόβλεπτά της. Τα τελευταία λόγια της Μάσα είναι χαρακτηριστικά του ψυχισμού της: “Το παλιό αίσθημα έγινε μια πολύτιμη ανάμνηση που δεν θα ξαναγυρνούσε, κι ένα νέο αίσθημα αγάπης για τα παιδιά μου και τον πατέρα των παιδιών μου σήμανε την αρχή μιας άλλης, ολότελα διαφορετικής πια ζωής, την οποία έως αυτή τη στιγμή δεν έχω εξαντλήσει…”. Η ζωή ποτέ δεν λέει την τελευταία της κουβέντα και ποτέ δεν μας ρωτάει πότε θα την πει, εμείς πάντα θα στεκόμαστε με απορίες απέναντί της. Και συγγραφείς όπως ο Τολστόι θα μας θυμίζουν αυτή την ρευστότητα και την ευθραυστότητα της ζωής με τον δικό τους μαγικό τρόπο.
