Richard Powers, Η αμηχανία, Εκδόσεις Gutenberg

“Η αστρονομία και η παιδική ηλικία έχουν πολλά κοινά. Και οι δύο είναι ταξίδια σε τεράστιες αποστάσεις. Και οι δύο ψάχνουν για δεδομένα που δεν μπορούν να βρουν. Και οι δύο αναπτύσσουν τρελές θεωρίες και αφήνουν τις πιθανότητες να πολλαπλασιάζονται δίχως όρια. Και οι δύο τρώνε τα μούτρα τους κάθε λίγες εβδομάδες. Και οι δύο διακατέχονται από άγνοια. Και οι δύο μένουν με ανοιχτό το στόμα μπροστά στον χρόνο. Και οι δύο βρίσκονται αιωνίως στο ξεκίνημα” γράφει ο συγγραφέας Ρίτσαρντ Πάουερς ξετυλίγοντας την ιστορία ενός πατέρα με τον εννιάχρονο γιο του Ρόμπιν. Είναι μια αφήγηση δύσκολη, ειδικά αυτοί που είναι γονείς θα καταλάβουν ακόμα περισσότερο την ψυχολογία ενός πατέρα που παλεύει μόνος του να μεγαλώσει το παιδί του και να σταθεί δίπλα του όχι μόνο ως πατέρας αλλά και ως μητέρα τόσο στις χαρές όσο και στις λύπες. Αυτό που καταφέρνει ο συγγραφέας είναι να χτίσει μια ιστορία βγαλμένη από την ίδια τη ζωή, μια ιστορία εμποτισμένη με αλήθειες ,πολλές φορές σκληρές, μα τόσο πραγματικές.

Αναζητώντας μεθόδους επικοινωνίας με έναν εννιάχρονο ενώ η απώλεια βαραίνει

Σαν γενική παραδοχή η ανατροφή ενός παιδιού είναι μία από τις πιο απαιτητικές και δύσκολες αποστολές, πόσο μάλλον όταν ένα παιδί χάνει τη μητέρα του, όπως δυστυχώς συμβαίνει εδώ στον μικρό Ρόμπιν. Ο πατέρας λοιπόν καλείται, κάτω από όχι και τόσο εύκολες συνθήκες, να οδηγήσει τον γιο του στον κόσμο της ενηλικίωσης και να τραβήξει την προσοχή του ώστε να τον έχει δίπλα του και να τον εμπιστευτεί όσο γίνεται πιο ομαλά στη ζωή του. Επιστρατεύει για αυτόν τον λόγο τόσο την επιστημονική φαντασία όσο και τον μαγικό κόσμο της αστρονομίας για να ελκύσει το ενδιαφέρον του μικρού έτσι ώστε να έχουν έναν κοινό κώδικα επικοινωνίας και μια βάση κοινού ενδιαφέροντος. Η περιέργεια και οι διάφορες ανακαλύψεις είναι αδιαμφισβήτητα στην ημερήσια διάταξη των παιδιών, τα οποία έχουν δίψα να μάθουν για τον κόσμο στον οποίο θα ζήσουν και βρίσκουν πάντα ερωτήματα στα οποία εμείς οι ενήλικες καλούμαστε να δώσουμε τις κατάλληλες απαντήσεις. 

Ωστόσο, αυτό που προκύπτει είναι πως ο Ρόμπιν δεν είναι ένα εύκολο παιδί και παρουσιάζει δυστυχώς παράξενη και σχεδόν παραβατική συμπεριφορά στο σχολείο απόρροια της έλλειψης της μητέρας του, την οποία δεν έχει πάψει να αναζητά. Ο πατέρας θυμάται στιγμές από τη ζωή του με την Άλι, αναπολεί τα χάδια και τις ερωτικές τους περιπτύξεις, πηγαίνει πίσω στον χρόνο ως ένα μέσο λύτρωσης και σωτηρίας από τη δεινή και δύσκολη καθημερινότητα που βιώνει ενώ ο μικρός με πνεύμα έντονης ανησυχίας δεν παύει να κάνει ερωτήσεις σχετικές με το πώς ήταν η μητέρα του, αν είχε για παράδειγμα τατουάζ, φέρνοντας σε πολύ άβολη κατάσταση τον πατέρα του καθώς είναι σχεδόν υποχρεωμένος να απαντήσει. Τα βιβλία και η αστρονομία είναι δύο πεδία στα οποία οι δυο τους συγκλίνουν και αυτό παρέχει ανακούφιση, είναι ένας τρόπος να έρθουν κοντά για αυτό και τα βράδια δεν σταματάνε να διαβάζουν κάθε λογής αλλόκοτες ιστορίες. 

“Οι καλοκαιρινές πλημμύρες σε όλη την περιοχή του Κόλπου του Μεξικού μολύνουν το πόσιμο νερό τριάντα εκατομμυρίων ανθρώπων, επιτρέποντας στην ηπατίτιδα και τη σαλμονέλλωση να εξαπλωθούν σε όλο τον Νότο. Στη Μεγάλη Πεδιάδα και στη Δύση οι ηλικιωμένοι πέθαιναν από θερμοπληξία. Το Σαν Μπερναντίνο άρπαξε φωτιά, και αργότερα η Κάρσον Σίτι. Κάτι που ονομαζόταν Θεωρία Χ είχε ως αποτέλεσμα ένοπλες πολιτοφυλακές να αρχίσουν να περιπολούν στους δρόμους των πόλεων σε όλες τις πολιτείες της Μεγάλης Πεδιάδας, ψάχνοντας για απροσδιόριστους ξένους εισβολείς”. Στο βιβλίο γίνεται αναφορά για τον Πρόεδρο, ο οποίος οδηγεί την χώρα και τον πλανήτη στην καταστροφή με τις πολιτικές του καθώς αρνείται να ενασχοληθεί με φλέγοντα περιβαλλοντικά ζητήματα ενώ έχει θέσει ως ύψιστη προτεραιότητα το θέμα των παράνομων μεταναστών ενισχύοντας όλο και περισσότερο την πολιτοφυλακή. Ο Πρόεδρος βλέπει κινδύνους εκεί που δεν υπάρχουν και εθελοτυφλεί απέναντι στους πραγματικούς κινδύνους που μαστίζουν την υφήλιο.

Είναι σαφές πως ο Ρίτσαρντ Πάουερς παίρνει εμμέσως πλην σαφώς θέση για τα όσα συμβαίνουν στην Αμερική και όχι μόνο, το μυθιστόρημα χαρακτηρίζεται πολυδιάστατο, πολυσχιδές και πολυδαίδαλο, ένα μυθιστόρημα που έχει σαφείς πολιτικές και κοινωνικές προεκτάσεις, ένα μυθιστόρημα που θίγει ζητήματα σε μια σύγχρονη κοινωνία σε παρακμή και σε έναν κόσμο που απειλείται με αφανισμό αν δεν ληφθούν άμεσα και ρηξικέλευθα μέτρα ειδικά για την προστασία του περιβάλλοντος. Μέσω του Θίοντορ και του γιου του Ρόμπιν, ο Πάουερς επιχειρεί να μιλήσει ανοιχτά για όλα αυτά που τον απασχολούν, να κάνει τον αναγνώστη του κοινωνό των προβλημάτων και τελικά να μας προβληματίσει με τον λόγο του. Δεν παύει ούτε στιγμή να θέτει ερωτήματα και να αναζητά απαντήσεις, δεν φοβάται να πάρει θέση σε μια πατρίδα, όπως η Αμερική, που διατρέχει μια ιστορική κρίση αποτέλεσμα του ηγέτη της. Το μυθιστόρημα του Πάουερς είναι ένα σημείο αναφοράς για το σήμερα και ο συγγραφέας εκπληρώνει στο ακέραιο τον ρόλο του που δεν είναι άλλος από το να αφυπνίζει συνειδήσεις και να αναδεικνύει κοινωνικά θέματα.

“Τον έπαιρνα μαζί μου στο πανεπιστήμιο τις μέρες που δίδασκα. Άπλωνε τα βιβλία του πάνω στο γραφείο μου, και, ενώ εγώ έδινα διαλέξεις ή συμμετείχα σε επιτροπές, ο Ρόμπιν μάθαινε μόνος του διαίρεση, έλυνε γλωσσικά προβλήματα, αποκωδικοποιούσε ποιήματα και ερευνούσε γιατί τα δέντρα έξω από το γραφείο γίνονταν καροτί και χρυσαφένια”