Μαντίμπα σε φώναζαν οι φίλοι σου και οι αγαπημένοι σου, ήσουν ο ηγέτης τους, ο άνθρωπός τους, ο εμπνευστής τους, αυτός που ποτέ δεν έπαψε να μάχεται και να αγωνίζεται για τις αρχές και τις αξίες ενός τίμιου αγώνα. Μαντίμπα έμεινες 27 χρόνια στη φυλακή και εκεί έδωσες το δικό σου αγώνα απέναντι στη βιαιότητα και την αναξιοπρέπεια στην οποία σε είχαν υποβάλει οι φύλακες τέρατα, αυτοί που σας χτυπούσαν εσένα και τους συντρόφους σου προσπαθώντας να σας κάμψουν το ηθικό. Περισσότερα
Μαρίνα Πετράκη, Ρίμινι, η λησμονημένη νίκη, Εκδόσεις Πατάκη
Το Ρίμινι είναι συνυφασμένο με μια ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα ιστορία, μια ιστορία που μας πάει αιώνες πίσω και για την ακρίβεια στα μέσα του 15ου αιώνα. Σύμφωνα με την ιστορία λοιπόν το 1465 Ιταλοί θαυμαστές του Γεώργιου Γεμιστού Πλήθωνα με επικεφαλής τον Σιγισμούνδο Μαλατέστα, ο οποίος ήταν συγγενής της δέσποινας Κλεώπας Μαλατέστα που γνώριζε καλά ο Πλήθων, ήρθαν με πλοία στην Λακεδαίμονα. Αυτή ήταν μια πράξη βέβηλη καθώς εισέβαλαν στον τουρκοκρατούμενο Μυστρά, έσκαψαν και έκλεψαν τα οστά του και τα μετέφεραν στο Ναό των Μαλατέστα (Tempio Malatestiano) στο Ρίμινι όπου βρίσκονται μέχρι σήμερα, «για να βρίσκεται ο μεγάλος διδάσκαλος μεταξύ ελευθέρων ανθρώπων».Περισσότερα
Μια ταλαιπωρημένη από την εποχή του ψυχή μα και ένας δεινός αφηγητής που αναζήτησε απαντήσεις (Γράμμα στον Φραντς Κάφκα)
Βρίσκεσαι τυλιγμένος μέσα στο πέπλο της πατρικής φιγούρας που δεν σε αφήνει να ανασάνεις, είσαι καταδικασμένος να ζεις υπό την σκέπη ενός πατέρα που σε εξαθλίωσε ψυχολογικά, είσαι ένας φυλακισμένος αν και είσαι ελεύθερος. Πληρώνεις το τίμημα μιας αυστηρής πατριαρχίας και δεν έχεις τον ρόλο που σου αξίζει. Κλεισμένος σε ένα δωμάτιο όπου νιώθεις ασφαλής αρνείσαι να βγεις έξω από αυτό γιατί πολύ απλά δεν γνωρίζεις τι σε περιμένει έξω από την πόρτα σου.Περισσότερα
Thomas Bernhard, Βαδίζοντας, Εκδόσεις Κριτική
Κάθε άνθρωπος κρύβει πίσω του τη δική του ιστορία, μια μοναδική ιστορία που αποκαλύπτει τα σκοτάδια του, σκοτάδια από τα οποία πολύ συχνά δυσκολεύεται να απαλλαγεί. Ο Μπέρνχαρντ εισέρχεται σε αυτά τα σκοτάδια των ανθρώπων με ήρωες αυτούς που ζουν στο περιθώριο της ιστορίας διότι οι περιπτώσεις τους μάλλον δεν ενδιαφέρουν την κοινωνία. Πρόκειται για ανθρώπους σχεδόν αόρατους όχι γιατί δεν υπάρχουν αλλά γιατί δεν θέλουν να τους δουν, περνούν δίπλα μας μα κανείς δεν ασχολείται μαζί τους και εκείνοι κλείνονται όλο και περισσότερο στο δικό τους σύμπαν. Ο ανώνυμος αφηγητής είναι ξεκάθαρος, είναι καθαρός και σαφής και ό,τι μοιράζεται μαζί μας είναι η απόδειξη πως άνθρωποι σαν και αυτούς, είναι άνθρωποι φαντάσματα για τους οποίους κανείς δεν πολυσκοτίζεται ενώ εκείνοι έχουν ήδη πάρει την απόφαση της απομάκρυνσης.Περισσότερα
Σκοτεινός ιππότης και ηθικός αυτουργός της ζωγραφικής τέχνης προσπάθησες να σβήσεις τα χνάρια των φαντασμάτων σου (Γράμμα στον Φρανθίσκο Γκόγια)
Βυθίζεσαι στη σκληρότητα ή πετάς στην κωμική λαμπρότητα, λέει ο Μπωντλαίρ για σένα, είσαι ένας καλλιτέχνης μεγαλοφυής που πολλές φορές μας τρομάζεις με εκείνα τα περίεργα και μακάβρια πρόσωπα, εκείνες τις εκκεντρικές μορφές που προκύπτουν από τους εφιάλτες σου τα βράδια. Αδυνατείς να τις διώξεις μακριά σου και για αυτό τις ζωγραφίζεις για να λυτρωθείς από αυτές, αυτός είναι ο τρόπος να τις ξεπεράσεις για να μην επανεμφανιστούν. Περισσότερα
Εύα Γκαρθία Σαενθ Ντε Ουρτούρι, Ελεονώρα της Ακουιτανίας, Εκδόσεις Ψυχογιός
Μια γυναίκα στην εξουσία μπορεί σήμερα να ακούγεται, τουλάχιστον για το Δυτικό κόσμο, ως μια συνθήκη απόλυτα φυσιολογική και εξαιρετικά καλοδεχούμενη, ένα δεδομένο που αναδεικνύει τη ρήξη με τα στερεότυπα του παρελθόντος, του κακού παρελθόντος όπου ο άνδρας είχε όλη την εξουσία και αντιμετώπιζε τη γυναίκα ως αντικείμενο και ως κάτι κεκτημένο. Δυστυχώς, οι γυναικοκτονίες στη χώρα μας όπως και σε όλον τον κόσμο συνεχίζονται με αδιάλειπτο ρυθμό. Έχει ακουστεί ουκ ολίγες φορές η λέξη μεσαίωνας, η οποία σε αντίθεση με τη λέξη Αναγέννηση, πολλές φορές μας παραπέμπει σε σκοτεινά χρόνια, σε χρόνια όπου υπερίσχυε η βαρβαρότητα, το παράλογο, ο σκοταδισμός και η οπισθοδρόμηση. Η θέση της γυναίκας στην κοινωνία βέβαια, τόσο κατά το Μεσαίωνα όσο και κατά την Αναγέννηση, υπήρξε υποτιμημένη, σε καταβαράθρωση και σε πλήρη απαξίωση, με λίγα λόγια μέσα σε τόσους αιώνες, σχεδόν χιλιετία, τίποτε δεν άλλαξε παρά μικρές εκλάμψεις και εξαιρέσεις, σαν εκείνης της Αρτεμισίας Τζεντιλέσκι, που απλά επιβεβαίωναν τον κανόνα. Περισσότερα
Edgar Morin, Μαθήματα ενός αιώνα ζωής, Εκδόσεις του Εικοστού πρώτου
Η κεκτημένη σοφία και ταυτόχρονα η ακόρεστη διάθεση για γνώση μπορούν να κινούνται παράλληλα σε έναν άξονα που η μία να τροφοδοτεί την άλλη. Ο κόσμος της γνώσης είναι αστείρευτος και η απόκτηση της γνώσης είναι αδιαμφισβήτητα ένας αέναος αγώνας που δεν έχει τέλος. Ο Εντγκάρ Μορέν ήδη από την αρχή του βιβλίου του είναι ξεκάθαρος καθώς σκοπός του δεν είναι σε καμία περίπτωση να κουνήσει το δάκτυλο σε κανέναν, μόνη του επιθυμία είναι μέσα από το βιβλίο αυτό να μοιραστεί μαζί μας την πολύχρονη εμπειρία του και να αντλήσουμε εμείς κάποια διδάγματα από αυτήν για καλό δικό μας. Η έπαρση και η αλαζονεία δεν ταιριάζουν στον σπουδαίο Γάλλο στοχαστή και αυτό όπως κάθε του βιβλίο είναι ένας θησαυρός που αξίζει να ανακαλύψουμε.Περισσότερα
Μέσα από το σκοτάδι της ζωής του αναδύθηκαν αστείρευτης ομορφιάς παραμύθια που συντροφεύουν τις παιδικές ψυχές (Γράμμα στον Χανς Κρίστιαν Άντερσεν)
Περίπατος στα σοκάκια της Κοπεγχάγης και νιώθω πως είσαι εκεί ανάμεσα μας, είσαι δίπλα μας και δίπλα μου και εμφανίζεσαι σε εκείνους που θέλεις εσύ για να δώσεις λίγη από την αύρα σου, την αγάπη σου για τα παιδιά, να σπείρεις το χαμόγελο και την ελπίδα μιας και εσύ πέρασες δύσκολη παιδική ηλικία και δεν το κρύβεις. Ο κόσμος σου είναι ένας κήπος με λουλούδια, ανθισμένος και γεμάτος εικόνες καθώς και όμορφα πρόσωπα δικής σου επινόησης, ντύνεις τις ιστορίες σου με μια παιδικότητα και μια μουσικότητα μοναδική, μας συναρπάζεις, μας εκστασιάζεις ενώ εσύ μέσα σου πάλευες να πλάσεις έναν κόσμο εντελώς διαφορετικό από αυτόν που έζησες και καθημερινά σε πλήγωνε. Περισσότερα
Gianni Rodari, Το φεγγάρι του Κιέβου, Εκδόσεις Παπαδόπουλος
Πρόκειται για έναν από τους πιο πεφωτισμένους συγγραφείς, έναν πραγματικό παραμυθά που μας γεμίζει με συναισθήματα και χαρά, έναν συγγραφέα που η γραφή του μαγεύει τόσο μεγάλους όσο και μικρούς. Ο Τζιάνι Ροντάρι, που δυστυχώς έφυγε νωρίς, γιατί είχε τόσα να προσφέρει, είχε αφιερώσει τη ζωή του στο ρόλο του ως παιδαγωγός. Όντας παιδαγωγός και έχοντας γράψει τόσα και τόσα βιβλία για την διαπαιδαγώγηση των παιδιών με έναν πολύ μοναδικό και δικό τρόπο, έχει την ικανότητα να αγγίζει τα παιδιά στο κέντρο της καρδιάς του. Μιλάει στα παιδιά με τρυφερότητα και ευγένεια, τα ελκύει και τα συναρπάζει με την αφηγηματική του δεξιοτεχνία και τα εμπνέει μιλώντας τους για την ανάγκη της δικαιοσύνης ενώ τους εμφυσά την αγάπη για τη φιλία, τη διαφορετικότητα, την ελευθερία, την αλληλεγγύη. Ο Ροντάρι χρόνια τώρα είναι ένας δάσκαλος, τα βιβλία του οποίου δεν παύουν να είναι ζωντανά, επίκαιρα και μόνιμα παιδευτικά.Περισσότερα
Patrick Boucheron, Μακιαβέλλι. Η τέχνη του να διδάσκεις στους ανθρώπους τι πρέπει να φοβούνται, Εκδόσεις Πατάκη
Ο Μακιαβέλλι έχει παρεξηγηθεί από πολλούς που χρησιμοποιούν εσφαλμένα το όνομά του για να δηλώσουν και να υπονοήσουν ένα κάποιο είδος δολοπλοκίας ή και συνωμοσίας, κάτι που σαφώς και δεν ισχύει επ’ ουδενί. Αυτό καθίσταται σαφές μέσα από αυτό το εγχειρίδιο γνωριμίας με τον κορυφαίο στοχαστή που έβαλε τη σφραγίδα του στα γράμματα και στην πολιτική σκέψη. Αδιαμφισβήτητα, ο ηγεμόνας αποτελεί ένα από τα πιο εμβληματικά βιβλία στην ιστορία των αιώνων και είναι ένα βιβλίο που γράφεται από τον Νικολό Μακιαβέλι ως οδηγός διακυβέρνησης και οδηγός δημοκρατίας σε άστατους καιρούς. Σε αυτό, καταγράφει όλες του τις σκέψεις περί της ορθής ηγεμονίας τόσο σε καιρούς ειρήνης όσο και πολέμου, απόψεις που ποτέ δεν έγιναν αποδεκτές και σεβαστές, ποτέ δεν εισακούστηκαν από την φλωρεντινή πολιτική τάξη της εποχής του.
Εισαγωγή στη ζωή και τις απόψεις ενός διαχρονικού στοχαστή με καίρια πολιτική σκέψη
“Έχουμε ανάγκη την ιστορία, γιατί μας χρειάζεται η ανάπαυλα. Μια παύση για να καταλαγιάσει η συνείδησή μας, για να διατηρήσουμε τη δυνατότητα να έχουμε συνείδηση – ως έδρα όχι μόνο της σκέψης, αλλά και ενός πρακτικού λόγου που θα μας δίνει κάθε ελευθερία δράσης. Σε αυτό το έργο αφοσιώνονται με απόλυτη συνέπεια οι ποιητές: να διασώσουν το παρελθόν, να διασώσουν τον χρόνο από τους φρενήρεις ρυθμούς του παρόντος”. Αυτά μεταξύ πολλών άλλων δήλωσε κατά το εναρκτήριο μάθημα ο Patrick Boucheron στο Collège de France, ένα από τα ιστορικότερα ιδρύματα της Γηραιάς ηπείρου. Αυτό κάνει πράξη και με αυτό το πόνημα ο Πατρίκ Μπουσερόν με σκοπό να μας μυήσει στη ζωή του Μακιαβέλλι και στις πτυχές που ενδεχομένως αγνοούμε.
Ο Μακιαβέλλι ενδεχομένως μελέτησε τους Αρχαίους Έλληνες αλλά και Ρωμαίους συγγραφείς και φιλοσόφους όπως για παράδειγμα τον Θουκυδίδη αλλά και το Μάρκο Αυρήλιο καθώς τόσο αυτοί όσο και πολλοί άλλοι είχαν ήδη μιλήσει και καταθέσει τις απόψεις τους για αυτό το μέγα ζήτημα στα δικά τους γραπτά. Ο Μακιαβέλλι, πρωτοπόρος και ρηξικέλευθος για την εποχή του αλλά και για κάθε εποχή, είναι ο συγγραφέας,, εκτός από τον Ηγεμόνα και των όχι και τόσο γνωστών στο ευρύ κοινό Φλωρεντινών ιστοριών, ιστοριών που αποτυπώνουν ανάγλυφα την μακραίωνη ιστορία της πόλης της Φλωρεντίας αλλά και της ευρύτερης περιοχής μέσα από τα μάτια ενός σπουδαίου στοχαστή. Φιλόδοξος και πολυμήχανος σαν Οδυσσέας υφαίνει ήδη τον ιστό της πολιτικής του αναρρίχησης με υπομονή και στρατηγική που πολλοί θα ζήλευαν για να καταδείξει στους ανθρώπους πώς θα πρέπει να κινούνται πολιτικά με στόχο το κοινό καλό.
Ωστόσο, μέσα από το βιβλίο διαβάζουμε πως τα προσκόμματα και τα συμφέροντα τον καθιστούν δευτερεύον πρόσωπο και όχι πρωταγωνιστή τη στιγμή που είναι έτοιμος ο ίδιος να πρωταγωνιστήσει στα πολιτικά δρώμενα της εποχής και να αναλάβει ρόλο. Για αυτό και απογοητευμένος αλλά και δραστήριος, ρίχνεται με μεράκι στη συγγραφή κειμένων που παραμένουν επίκαιρα και πάντα ζωντανά μέχρι σήμερα. Ο ίδιος, ζυγίζει τις καταστάσεις και φροντίζει να “χτυπήσει” την κατάλληλη στιγμή για να αδράξει την ευκαιρία που γνωρίζει πως θα του δοθεί, είναι η τέχνη, η δική του τέχνη αυτή. Μα αυτή η ευκαιρία και η ελπίδα να δει το όραμά του να παίρνει σάρκα και οστά πέφτει στο κενό λόγω συμφερόντων και εχθρών που τον φοβούνται.
Ο Μακιαβέλι είναι πανούργος και οξυδερκής, είναι εκείνος που γράφει “γεννήθηκα φτωχός και έμαθα να μοχθώ σκληρά προτού γλεντήσω”. Προφανώς και δεν περιγράφεται ως άγιος από τον Μπουσερόν, αλλά είναι γεγονός πως επιδιώκει να περιγράψει με αντικειμενικό τρόπο τα πεπραγμένα του σε μια προσπάθεια να σκιαγραφήσει την προσωπογραφία του. Σε ένα άλλο σημαντικότατο βιβλίο με τίτλο “Ποιος ήταν πραγματικά ο αμφιλεγόμενος συγγραφέας του Ηγεμόνα” πάλι από τις εκδόσεις Πατάκη, ο συγγραφέας Νικολλό Καπόνι, θα αναλύσει την προσωπικότητα του αινιγματικού Μακιαβέλλι για να μπορέσει ο αναγνώστης, ειδικός και μη, να έρθει σε επαφή με το πραγματικό πρόσωπο του πολιτικού στοχαστή. “Να ξέρετε μόνο ότι ούτε τα σχεδόν πενήντα χρόνια μου με ταλανίζουν, ούτε τα πλέον δύσβατα μονοπάτια με αποθαρρύνουν, ούτε η σκοτεινιά της νύχτας με τρομάζει” εκμυστηρεύεται ο ατάραχος Μακιαβέλλι.
Ο σπουδαίος ιστορικός Πατρίκ Μπουσερόν ξετυλίγει διάφορες πτυχές του βίου του, το γεγονός πως υπήρξε αστός και αριστοκράτης μαζί και είχε τη δυνατότητα να έχει επαφή με τα ανώτατα κλιμάκια της Φλωρεντινής εξουσίας. Ο Μακιαβέλλι είναι από αυτούς που μιλάει χωρίς να κρατά προσχήματα και για αυτό ο λόγος του είναι απεχθής στο περιβάλλον του. Με όπλο και μοχλό την αρχαία σκέψη ξεδιπλώνει το κουβάρι των πολέμων και των συγκρούσεων για να συγκρουστεί ο ίδιος με την ανάγκη για προσφυγή σε συρράξεις. Ο ίδιος παρουσιάζεται ώριμος όσο ποτέ και τα όσα καταγράφει αποτελούν αδιαμφισβήτητα κληρονομιά και παρακαταθήκη για το πώς αξίζει να κυβερνάται ο κόσμος και το πώς οι ηγεμόνες οφείλουν να δρουν και να συμπεριφέρονται για το καλό της κοινωνίας και της πόλης τους. Στο τέλος του βιβλίου, ο Μπουσερόν πραγματοποιεί ένα σύντομο χρονικό στους συγγραφείς και στοχαστές που άντλησαν διδάγματα και έμπνευση από τα γραπτά του Μακιαβέλλι και βάσισαν τη σκέψη τους πάνω στη δική του μοναδική σκέψη.
“Ο Μακιαβέλλι διερευνά τις ιδιότητες που καθιστούν τον ηγεμόνα ανενδοίαστο δεξιοτέχνη της προσωπικής του συντήρησης”
“…η πολιτική σκέψη του Μακιαβέλλι είναι η φιλοσοφία της αναγκαιότητας”
Μια σκοτεινή ζωγραφισμένη ζωή με παλέτα φωτός και καμβά στενοχώριας που ποτέ δεν ξεθώριασε (Γράμμα στον Ρέμπραντ Φαν Ριν)
Έγραψε για σένα και για τον τρόπο που ζωγράφιζες ένας εκ των σπουδαιότερων επιγόνων σου, ο επίσης βασανισμένος Βαν Γκογκ πως πρέπει να έχει πεθάνει κανείς πολλές φορές για να ζωγραφίσει έτσι. Έγραψε και ο Γκαίτε παρακαλώ πως ζω ολοκληρωτικά με τον Ρέμπραντ. Ναι για σένα λένε που ήσουν ταμένος στη ζωγραφική και στην οικογένειά σου και έκανες ό,τι περνούσε από το χέρι σου, το ζωγραφικό σου χέρι για να προσφέρεις όσα μπορούσες περισσότερα για να σταθείς στα πόδια σου. Έμεινες κυρίως γνωστός και ξακουστός για τις αυτοπροσωπογραφίες σου, οι οποίες και καταλαμβάνουν ένα μεγάλο φάσμα του μοναδικού σου έργου, μα δεν ήταν μόνον αυτές, ήταν και τα αμέτρητα έργα, έργα συναρπαστικά όπως η μοναδική τοπιογραφία που φιλοτέχνησες “Τρικυμία στη θάλασσα της Γαλιλαίας”, μα τι λεπτομερής αποτύπωση, τι υπέροχη απεικόνιση της αγριότητας των κυμάτων και των φοβισμένων πλην θαρραλέων επιβατών στο πλοίο που το μαστιγώνει το κύμα και ο καιρός. Περισσότερα
Bertolt Brecht, Διάλογοι προσφύγων, Εκδόσεις Κριτική
Ο πίνακας στο εξώφυλλο του βιβλίου έχει φιλοτεχνηθεί από έναν εκ των κορυφαίων ζωγράφων που αποτύπωσε στα έργα του όλο το φάσμα της ολέθριας περιόδου του μεσοπολέμου. Πρόκειται για τον Μαξ Μπέκμαν που φιλοτέχνησε τόσο τον ίδιο όσο και άλλα πρόσωπα που έζησαν σε μια περίοδο όπου λίγες ήταν οι στιγμές χαράς και πολλές εκείνες της αγωνίας και της ανησυχίας. Ο Μπέρτολτ Μπρεχτ σκιαγραφεί μέσω του διαλόγου των δύο προσφύγων εκείνα που εμείς σήμερα μαθαίνουμε ως ιστορία μα τότε υπήρξαν γεγονότα κρίσιμα και οι εξελίξεις προλάβαιναν η μία την άλλη. Ο κόσμος του μεσοπολέμου, ειδικά στη Γερμανία της ανάπηρης δημοκρατίας της Βαϊμάρης μέχρι και την έλευση του Χίτλερ ως ηγέτη των Εθνικοσοσιαλιστών, υπήρξε ένα σταυροδρόμι και ένα ορόσημο για τα όσα διαβάζουμε στον Μπρεχτ.Περισσότερα