Είχες εγγεγραμμένη τη μουσική στην ψυχή σου ακόμα πριν γεννηθείς, είχες τις νότες να σε συντροφεύουν ήδη από την κούνια σου και το αυτί σου αντί να ακούει ήχους οικείους σε μωρά και κουδουνίστρες είχε για ρεπερτόριο θεόπνευστες μελωδίες. Βόλφι υπήρξες ιδιοφυής, ένας μέγιστος μουσικός, ένα παιδί θαύμα σαν αυτά που γεννιούνται κάθε τόσο για να μας θυμίζουν πως ο άνθρωπος είναι περίεργο ον, είναι ικανός για το καλύτερο μα και για το χειρότερο. Με το πιάνο ξεκίνησες την παιδική σου ηλικία ήδη από πολύ νωρίς, εκεί επένδυσες όλο σου το χρόνο, άκουγες ήδη τη μουσική να ηχεί και να σε εξουσιάζει γιατί είχες ήδη αποφασίσει πως αυτός ήταν ο κόσμος σου, αυτό ήταν το σύμπαν σου. Τα χέρια σου, απαλά και μαλακά, χάιδευαν το πιάνο ενώ το κοινό ήδη μαγευόταν από τη μουσική σου πανδαισία, από αυτό το εξαίσιο άγγιγμα της θείας έμπνευσης που αφέθηκε πάνω σου. Όλα όμως έχουν, σε αυτή τουλάχιστον τη ζωή, το τίμημά τους και εσύ δυστυχώς το πλήρωσες αυτό ακριβά. Το πάθος σου για τη μουσική, η τελειότητά του που ποτέ δεν πέρασε απαρατήρητη δεν θα μπορούσε να μην γεννήσει φθόνο και ζήλειες, έναν αντίζηλο ανάξιο του μεγέθους σου, ανάξιο της καλοσύνης σου, μικρό ως προς τις δικές σου δυνατότητες και επαρμένο αλαζόνα που έβαλε στόχο να σε διαβάλει. Περισσότερα
Υπηρέτης του αγώνα για την ελευθερία που ποτέ δεν έπαψε να μάχεται για τα ιδανικά του (Γράμμα στον Νέλσον Μαντέλα)
Μαντίμπα σε φώναζαν οι φίλοι σου και οι αγαπημένοι σου, ήσουν ο ηγέτης τους, ο άνθρωπός τους, ο εμπνευστής τους, αυτός που ποτέ δεν έπαψε να μάχεται και να αγωνίζεται για τις αρχές και τις αξίες ενός τίμιου αγώνα. Μαντίμπα έμεινες 27 χρόνια στη φυλακή και εκεί έδωσες το δικό σου αγώνα απέναντι στη βιαιότητα και την αναξιοπρέπεια στην οποία σε είχαν υποβάλει οι φύλακες τέρατα, αυτοί που σας χτυπούσαν εσένα και τους συντρόφους σου προσπαθώντας να σας κάμψουν το ηθικό. Περισσότερα
Μια ταλαιπωρημένη από την εποχή του ψυχή μα και ένας δεινός αφηγητής που αναζήτησε απαντήσεις (Γράμμα στον Φραντς Κάφκα)
Βρίσκεσαι τυλιγμένος μέσα στο πέπλο της πατρικής φιγούρας που δεν σε αφήνει να ανασάνεις, είσαι καταδικασμένος να ζεις υπό την σκέπη ενός πατέρα που σε εξαθλίωσε ψυχολογικά, είσαι ένας φυλακισμένος αν και είσαι ελεύθερος. Πληρώνεις το τίμημα μιας αυστηρής πατριαρχίας και δεν έχεις τον ρόλο που σου αξίζει. Κλεισμένος σε ένα δωμάτιο όπου νιώθεις ασφαλής αρνείσαι να βγεις έξω από αυτό γιατί πολύ απλά δεν γνωρίζεις τι σε περιμένει έξω από την πόρτα σου.Περισσότερα
Σκοτεινός ιππότης και ηθικός αυτουργός της ζωγραφικής τέχνης προσπάθησες να σβήσεις τα χνάρια των φαντασμάτων σου (Γράμμα στον Φρανθίσκο Γκόγια)
Βυθίζεσαι στη σκληρότητα ή πετάς στην κωμική λαμπρότητα, λέει ο Μπωντλαίρ για σένα, είσαι ένας καλλιτέχνης μεγαλοφυής που πολλές φορές μας τρομάζεις με εκείνα τα περίεργα και μακάβρια πρόσωπα, εκείνες τις εκκεντρικές μορφές που προκύπτουν από τους εφιάλτες σου τα βράδια. Αδυνατείς να τις διώξεις μακριά σου και για αυτό τις ζωγραφίζεις για να λυτρωθείς από αυτές, αυτός είναι ο τρόπος να τις ξεπεράσεις για να μην επανεμφανιστούν. Περισσότερα
Μέσα από το σκοτάδι της ζωής του αναδύθηκαν αστείρευτης ομορφιάς παραμύθια που συντροφεύουν τις παιδικές ψυχές (Γράμμα στον Χανς Κρίστιαν Άντερσεν)
Περίπατος στα σοκάκια της Κοπεγχάγης και νιώθω πως είσαι εκεί ανάμεσα μας, είσαι δίπλα μας και δίπλα μου και εμφανίζεσαι σε εκείνους που θέλεις εσύ για να δώσεις λίγη από την αύρα σου, την αγάπη σου για τα παιδιά, να σπείρεις το χαμόγελο και την ελπίδα μιας και εσύ πέρασες δύσκολη παιδική ηλικία και δεν το κρύβεις. Ο κόσμος σου είναι ένας κήπος με λουλούδια, ανθισμένος και γεμάτος εικόνες καθώς και όμορφα πρόσωπα δικής σου επινόησης, ντύνεις τις ιστορίες σου με μια παιδικότητα και μια μουσικότητα μοναδική, μας συναρπάζεις, μας εκστασιάζεις ενώ εσύ μέσα σου πάλευες να πλάσεις έναν κόσμο εντελώς διαφορετικό από αυτόν που έζησες και καθημερινά σε πλήγωνε. Περισσότερα
Μια σκοτεινή ζωγραφισμένη ζωή με παλέτα φωτός και καμβά στενοχώριας που ποτέ δεν ξεθώριασε (Γράμμα στον Ρέμπραντ Φαν Ριν)
Έγραψε για σένα και για τον τρόπο που ζωγράφιζες ένας εκ των σπουδαιότερων επιγόνων σου, ο επίσης βασανισμένος Βαν Γκογκ πως πρέπει να έχει πεθάνει κανείς πολλές φορές για να ζωγραφίσει έτσι. Έγραψε και ο Γκαίτε παρακαλώ πως ζω ολοκληρωτικά με τον Ρέμπραντ. Ναι για σένα λένε που ήσουν ταμένος στη ζωγραφική και στην οικογένειά σου και έκανες ό,τι περνούσε από το χέρι σου, το ζωγραφικό σου χέρι για να προσφέρεις όσα μπορούσες περισσότερα για να σταθείς στα πόδια σου. Έμεινες κυρίως γνωστός και ξακουστός για τις αυτοπροσωπογραφίες σου, οι οποίες και καταλαμβάνουν ένα μεγάλο φάσμα του μοναδικού σου έργου, μα δεν ήταν μόνον αυτές, ήταν και τα αμέτρητα έργα, έργα συναρπαστικά όπως η μοναδική τοπιογραφία που φιλοτέχνησες “Τρικυμία στη θάλασσα της Γαλιλαίας”, μα τι λεπτομερής αποτύπωση, τι υπέροχη απεικόνιση της αγριότητας των κυμάτων και των φοβισμένων πλην θαρραλέων επιβατών στο πλοίο που το μαστιγώνει το κύμα και ο καιρός. Περισσότερα
Μεστός στον λόγο του και σοφός στο πνεύμα του πορεύτηκε με το στοχασμό και την αγωνία του για τον άνθρωπο (Γράμμα στον Λέο Τολστόι)
Η ευτυχία μοιάζει με τον θησαυρό που αναζητάται στα έγκατα της γης και απαιτεί χρόνο και αφοσίωση για να βρεθεί. Έτσι είναι και η ανθρώπινη ευτυχία, την οποία πραγματεύεσαι Λέο, μια έννοια άπιαστη και μυστηριώδης, ένας συνεχής αγώνας. Είναι μια συνεχής πάλη για την πραγμάτωση των πόθων μας που ποτέ δεν αγγίζουν το απόλυτο και ιδανικό και αυτό το γνωρίζεις καλά, δεν θέλω να επεκταθώ περισσότερο. Ξέρουμε καλά πως η γυναίκα στα έργα σου τίθεται πάντα στο προσκήνιο σαν εσύ να τις καταλαβαίνεις περισσότερο από ότι οι ίδιες τον ίδιο τους τον εαυτό. Έχεις βλέπεις αυτό το μαγικό χάρισμα να διεισδύεις στους ανθρώπους που προσωπογραφείς και να τους καταλαβαίνεις, από τα έξω προς τα μέσα και τούμπαλιν.Περισσότερα
Ιέρεια της ποίησης ξεδίπλωσε το πάθος και τον πόθο του έρωτά της μα δεν πρόλαβε να τον απολαύσει (Γράμμα στη Μαρία Πολυδούρη)
Πόσο πολύ τον αγάπησες ποτέ δεν θα το μάθει μα εσύ το γνώριζες καλά και αφέθηκες σε αυτό τον έρωτα να σε παρασύρει με τα βέλη του σε μια άλλην στρατόσφαιρα έξω από αυτό το σύμπαν. Αιχμάλωτη μα όχι φυλακισμένη έδειξες από την πρώτη μέρα της γνωριμίας σας την αστείρευτη ερωτική έλξη που σου προκάλεσε μα και εκείνος σε ερωτεύτηκε σφόδρα όχι όμως όπως εσύ. Η μοίρα δεν ήθελε να σας αφήσει να χαρείτε τους καρπούς του έρωτά σας, σαν αυτός ο καρπός να ήταν απαγορευμένος και εσείς καταδικασμένοι πρωτόπλαστοι να ξανανταμώσετε στην άλλη ζωή. Μα θαρρώ πως και οι δυο σας ευχαριστημένοι μείνατε από αυτήν την απόφασή της, πορευτήκατε μαζί όσο ήταν δυνατόν, ζήσατε όσο σας επετράπη και όσο αντέξατε, ο καθένας με τις δικές του δυνάμεις τον έρωτά αυτόν και κινήσατε για άλλες πολιτείες. Περισσότερα
Ένας δανδής εθισμένος στη γυναικεία ομορφιά και σοφός παρατηρητής της κοινωνικής δραστηριότητας (Γράμμα στον Ονορέ ντε Μπαλζάκ)
Έχεις μείνει στην ιστορία ως ο χοντρούλης της λογοτεχνίας, ένας ευτραφής εμπνευστής όλων αυτών που μας άφησες πίσω και δεν έχουμε λόγια αρκετά για να εκφράσουμε την ευγνωμοσύνη μας για τη δική σου Ανθρώπινη Κωμωδία σε συνέχεια της Θείας Κωμωδίας του Δάντη από την οποία άντλησες στοιχεία γιατί τα μεγάλα κείμενα ήταν πάντα ο οδηγός σου και ο πλοηγός σου. Σοφός, εμπνευσμένος και πάντα σε αναζήτηση νέων ερεθισμάτων βρισκόσουν και υπήρξες τόσο αγαπητός και τόσο θελκτικός στις γυναίκες της εποχής, ένας Δον Ζουάν της εποχής σου και ας μην ήσουν όμορφος αρκετά ούτε και ψηλός, είχες άλλα χαρίσματα, τα οποία θα σου μετά. Όλα αυτά δεν έχουν αξία, αξία έχει ο πλούτος της ψυχής σου, αυτόν τον οποίο ξεδίπλωσες με σαγήνη και διαχυτικό πνεύμα. Περισσότερα
Ένας επίμονος, εμπνευσμένος και ακούραστος υπηρέτης και εργάτης της τέχνης και της ιατρικής (Γράμμα στον Αντόν Τσέχοφ)
Θα ξεκινήσω αν μου το επιτρέπεις με ένα απλό ερώτημα, μια απορία που με τρώει μέσα μου και ήθελα πάντα να σου απευθύνω όταν διάβαζα και τώρα δηλαδή που συνεχίζω να σε διαβάζω, τώρα που βλέπω τα έργα σου στο θέατρο και κάθε φορά μένω ενεός με αυτά που μας αφηγείσαι Αντόν. Τελικά μήπως με όλα αυτά που έγραψες καταδίκασες τον εαυτό σου αφού λύτρωνες τους άλλους και εσύ πάσχιζες να βρεις τις απαντήσεις που ποτέ δεν ήρθαν; Θα έχεις δίκιο να λες πως δεν ισχύει κάτι τέτοιο, πως δεν ισχύει ακριβώς για να είσαι πιο συγκεκριμένος μα θα έβρισκες πως θα μπορούσε να έχει μια κάποια λογική. Περισσότερα
Μια γυναίκα αδάμαστη και γενναία που έκανε τη ζωή της τέχνη και την τέχνη ζωή (Γράμμα στη Φρίντα Κάλο)
Γεννημένη θηρίο πριν ακόμα γεννηθείς, πάλεψες για τη ζωή σου σα λιοντάρι και στάθηκες όρθια χωρίς τίποτα να σε καταπονεί. Ρημαγμένο το σώμα σου μα η ψυχή σου δε λυγίζει και η καρδιά σου αντέχει το βάσανο του πόνου, έναν πόνο που δεν σε κάμπτει και δεν σε αποτρέπει από το να ζωγραφίζεις, να χαίρεσαι τη ζωή, να τραγουδάς και να χορεύεις έτσι όπως εσύ ήθελες και λαχταρούσες, δίχως παύση μέχρι λιποθυμίας. Γιατί τι είχες να χάσεις αφού μέσα σου όλα είχαν χαθεί; Τι νόημα είχε να προσέχεις; Παντού έβλεπες λουλούδια χρωματιστά, παντού έψαχνες για την ανθρώπινη παράσταση, τον άνθρωπο είχες στην καρδιά σου και στη σκέψη σου και εσένα είχες για κύριο μοντέλο, την τραγωδία του ατυχήματός σου αλλά και το θάρρος, την τόλμη σου να μην παραδοθείς και να συνεχίσεις να βαδίζεις το δρόμο που ήταν η μοίρα σου, το ριζικό σου, το πεπρωμένο της υπόστασής σου. Περισσότερα
Ο Άγιος του μαρμάρου σμιλεύει και λυτρώνεται παρέχοντας στην ψυχή του δίοδο σωτηρίας (Γράμμα στο Γιαννούλη Χαλεπά)
Το μάρμαρο δούλευες μια ζωή και ήταν η συντροφιά σου, σε ονόμασαν Ροντέν της Ελλάδας και όχι άδικα. Ταπεινός, σεμνός και εργατικός πέρασες δύσκολη ζωή μπαινοβγαίνοντας στα ψυχιατρεία γιατί σε θεωρούσαν τον τρελό της κοινωνίας, έναν παράξενο τύπο που κανείς δεν καταλάβαινε μα και κανείς δεν ένιωθε το μεράκι σου, το πάθος σου για την τέχνη σου. Να μην ανησυχείς, τα ίδια έγιναν με τον Μπετόβεν, τον Σεζάν, τον Βαν Γκογκ και τόσους άλλους που διέπρεψαν δια της διαφορετικότητάς τους. Και στην Καμίγ Κλοντέλ που χανόταν στις σκέψεις της δεν είχε κανείς να τείνει χείρα βοηθείας. Περισσότερα