Βέρνερ Χέρτσογκ, Το λυκαυγές του κόσμου, Εκδόσεις Βακχικόν

Είναι γνωστές οι ιστορίες στρατιωτών από τα πολεμικά μέτωπα όπου έρχονται αντιμέτωποι με καταστάσεις πρωτόγνωρες, συνθήκες άθλιες μέσα στα χαρακώματα και τις κακουχίες, είναι ένα βίωμα που δύσκολα μπορεί να ξεχάσει όποιος έχει συμμετάσχει σε έναν πόλεμο. Δεν είναι μόνο οι ιστορίες των στρατιωτών όμως, είναι και εκείνες των γνωστών συγγραφέων και καλλιτεχνών που πολέμησαν και ύστερα μέσα από τα έργα τους κατέγραψαν τόσο γλαφυρά τα όσα σκληρά και βίαια αντίκρυσαν οι ίδιοι. Η περίπτωση του συγγραφέα του βιβλίου ο Φύλακας στη Σίκαλη Τζ. Ντ. Σάλιντζερ είναι χαρακτηριστική των όσων είδε και έζησε από πρώτο χέρι. Τα όσα διαβάζουμε και από τον Ηλία Βενέζη στη Ζωή εν τάφω είναι επίσης αντιπροσωπευτικά των όσων συνέβαιναν στις ψυχές των ανθρώπων που καλούνταν να υπερασπιστούν τις αποφάσεις άλλων.Περισσότερα

A thing of beauty. Ποιήματα και επιστολές του Τζων Κητς, Εκδόσεις Κίχλη

Μορφές όπως αυτή του Κητς μοιάζουν στη σημερινή εποχή της τεχνολογικής ταχύτητας και εξέλιξης φυσιογνωμίες γραφικές και υπέρμετρα ρομαντικές, σχεδόν δυσνόητες και δύσκολα προσβάσιμες γιατί ο λόγος που αρθρώνει ο Κητς είναι συνυφασμένος με ένα κίνημα που καλλιτεχνικά τουλάχιστον έχει πεθάνει προ πολλού. Και όμως όπως έχει πει πολύ σωστά ο Ντοστογιέφσκι μέσα από τον Πρίγκιπα Μίσκιν, η ομορφιά θα σώσει τον κόσμο και αυτήν την ομορφιά ανακαλύπτουμε δίχως τέλος και δίχως επιφυλάξεις μέσα από το τόσο συναρπαστικό ποιητικό έργο του Κητς. Ο Κητς δεν είναι απλά ένας ποιητής, είναι ένας σύγχρονος Αρχίλοχος που με το λόγο του ταΐζει με τροφή πνευματική τις ψυχές μας. Δεν είναι όμως μόνο τα ποιήματά του, αρκεί ο αναγνώστης να εντρυφήσει και να διαβάσει τις επιστολές που βρίσκονται στο τέλος του βιβλίου αυτής της πραγματικά μοναδικής έκδοσης, μια έκδοση άρτια φροντισμένη, επιμελημένη και μεταφρασμένη από την Ασπασία Λαμπρινίδου που έβαλε όλο το μεράκι και τον ζήλο της για να απολαμβάνουμε εμείς το αποτέλεσμα.Περισσότερα

Δημοσθένης Βουτυράς, Παραρλάμα και άλλες ιστορίες, Εκδόσεις Αιώρα

Είναι κάποιοι λογοτέχνες που έχουν αδικηθεί από την ίδια την ιστορία, παρόλο που το έργο τους και το αφηγηματικό τους εκτόπισμα θα δικαιολογούσε το ακριβώς αντίθετο. Είναι όμως δυστυχώς εκείνες οι συγκυρίες κάθε εποχής και τα ρεύματα της δημοσιότητας που είτε επιτρέπουν είτε παρεμποδίζουν την ανέλιξη και την ομαλή πορεία των συγγραφέων αυτών. Όλα αυτά σχετίζονται άμεσα με την περίπτωση του σπουδαίου Δημοσθένη Βουτυρά. Ο ίδιος έπρεπε πρώτα να αναδειχθεί στην εκτός Ελλάδας παροικία της Αλεξάνδρειας και έπειτα να εδραιωθεί, όσο αυτό ήταν εφικτό, στον ελλαδικό χώρο χωρίς όμως να αποφύγει τις επιθέσεις που αφορούσαν στα γραπτά του. Το γράψιμο του είναι αδιαμφισβήτητα μεγαλειώδες και δεν είναι τυχαίο που το 1928, ένα από τα διηγήματά του συμπεριλήφθηκε σε γαλλικό περιοδικό της εποχής συντροφιά με άλλα διηγήματα κορυφαίων συγγραφέων της εποχής. Περισσότερα

J.M. Coetzee, Ο Πολωνός, Εκδόσεις Διόπτρα

Η τέχνη είναι έρωτας μα και ο έρωτας είναι τέχνη και τα δυο τους είναι συγκοινωνούντα δοχεία που αλληλοτροφοδοτούνται προσφέροντας μας τους καρπούς τους. Αυτό επιχειρεί ο Νομπελίστας Τζον Μάξγουελ Κούτσι σε αυτό το μυθιστόρημα όπου εμπλέκεται η τέχνη του πιάνου με την τέχνη της σαγήνης μέσα από το πρόσωπο του Πολωνού πιανίστα Βίτολντ Βαλτσικίεβιτς. Δεν νοείται ένας κόσμος δίχως τέχνη διότι τα έργα τέχνης είναι, εκτός των άλλων, η απόδειξη πως ο άνθρωπος άφησε τα ίχνη του πάνω σε αυτόν τον πλανήτη. Η ιστορία της Μπεατρίθ, της νεαρής πρωταγωνίστριας την οποία ερωτεύεται ο πιανίστας Βίτολντ είναι ουσιαστικά μια ακόμα διαφορετική εκδοχή της ανθρώπινης ανάγκης για έρωτα, είναι η επιβεβαίωση πως ο άνθρωπος δεν είναι ζώο μοναχικό και πως πάντα αναζητά την συντροφικότητα από την μία και την ανάγκη από την άλλη να είναι πάντα ποθητός, να θέλγει και να γοητεύει το άλλο φύλλο. Όσο υπάρχουν άνθρωποι αυτές οι δύο διαστάσεις πάντα θα διατηρούνται.Περισσότερα

Στίβεν Φράι, Ήρωες, Εκδόσεις Πατάκη

Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν πολλούς λόγους να ανατρέξουν στην άνωθεν εξήγηση των όσων τους συνέβαιναν και έτσι έπλασαν τους θεούς, τους ημίθεους και όλες τις ιστορίες των μύθων, ιστοριών δηλαδή που οι άνθρωποι έχουν ανάγκη να αφηγούνται για να εξηγούν τα πολλές φορές ανεξήγητα και δυσερμήνευτα. Η ελληνική μυθολογία είναι “προϊόν” δύο βασικών λόγων που αξίζει να αναφερθούν. Ο πρώτος λόγος είναι πως οι αρχαίοι Έλληνες, όντας ένας λαός με πληθώρα εμπορικών συναλλαγών στην ευρύτερη περιοχή και πάντα ανοιχτοί και φιλικοί σε φροντίδα των ξένων επισκεπτών που έρχονταν σε διάφορες ελληνικές πόλεις, ήρθαν σε επαφή με πολλούς λαούς κυρίως στην Μεσόγειο, την θάλασσά μας, όπως συνηθίζει να λέγεται. Αφενός λοιπόν επηρεασμένοι από τα ταξίδια τους, ίσως να γνώρισαν την πανίσχυρη μυθολογία των αρχαίων Αιγυπτίων και να άντλησαν από εκεί στοιχεία για το “χτίσιμο” ενός δικού τους μυθικού κόσμου όπως εμείς τον γνωρίζουμε σήμερα μέσα από τα βιβλία και θαμπωνόμαστε από την ομορφιά του.Περισσότερα

Caryl Ferey, Νορίλσκ, Εκδόσεις Άγρα

Ο Καρύλ Φερέ ανήκει σε εκείνους τους συγγραφείς που μοιάζουν με τους αλλοτινούς θαλασσοπόρους, είναι τολμηρός, εξασκείται στην περιπέτεια κυριολεκτικά και μεταφορικά, αναζητά τα θέματά του έξω από την ζώνη ασφαλείας και ταξιδεύει ανά τον κόσμο για να αναδείξει θέματα δύσκολα που όμως μπορούν και αγγίζουν. Το έκανε με το Μαπούτσε, το μυθιστόρημα Κόνδωρ και με άλλα βιβλία μέσα από τα οποία μαθαίνουμε και εμπλουτίζουμε τις γνώσεις μας. Η Λατινική Αμερική είναι προσφιλής προορισμός και έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στα μυθιστορήματα του Καρύλ Φερέ καθώς εκεί υπάρχουν ιθαγενείς και αρχαίοι πολιτισμοί που παραμένουν υπό το πέπλο μυστηρίου. Με τη ματιά ενός σύγχρονου Σέρλοκ Χολμς χρησιμοποιεί την αστυνομική πλοκή και την επενδύει δεξιοτεχνικά για να προσφέρει στον αναγνώστη μια ολόκληρη ανταπόκριση από τα πεδία με πρόσημο όμως πιο πολύ πολιτικό ως προς το ξετύλιγμα της αφήγησής του. Στην περίπτωση αυτή ξεφεύγει από τα συνήθη και μας συστήνει έναν άλλο κόσμο, εξίσου συναρπαστικό.Περισσότερα

Georg Büchner, Ο ταχυδρόμος της Έσσης, Εκδόσεις Πόλις

Δεν είναι λίγα τα κείμενα που γράφτηκαν την εποχή των πολιτικών αναταράξεων στην Ευρώπη των αρχών του 19ου αιώνα, ενός αιώνα τόσο άστατου τόσο πολιτικά όσο και κοινωνικά, ενός αιώνα που αναλύει και ο Χομπσμπάουμ στο βιβλίο του που αφορά στην περίοδο 1789 έως 1848 ως η εποχή των επαναστάσεων. Αξίζει να θυμηθούμε την 18η Μπρυμαίρ του Λουδοβίκου Βοναπάρτη δια χειρός Καρλ Μαρξ ή ακόμα το κείμενο του Αλέξις ντε Τοκβίλ, Το παλαιό καθεστώς και η Επανάσταση (κυκλοφορεί επίσης από τις εκδόσεις Πόλις). Πρόκειται για μεταβατική περίοδο όπου η Ευρώπη προσπαθεί να ξεχάσει το αυλικό και βασιλικό της παρελθόν και θα μεταβεί, όχι αναίμακτα και όχι ανώδυνα, προς ένα πιο δημοκρατικό πλαίσιο διακυβέρνησης που θα έχει επηρεαστεί τόσο από την Αρχαία Αθήνα αλλά κυρίως από το αμερικανικό μοντέλο, αυτό που τότε αναμφίβολα πρωτοπορεί. Η Γαλλική Επανάσταση, εμπνευσμένη από την Αμερικανική επανάσταση του 1776, είναι αν μη τι άλλο ένα σημείο αναφοράς και ένα πρωταρχικής σημασίας γεγονός που επηρέασε όλη την Γηραιά ήπειρο και όλες ιστορικές και πολιτικές εξελίξεις.Περισσότερα

Ονορέ ντε Μπαλζάκ, Αντίο, Εκδόσεις Ερατώ

Έχει μείνει στην ιστορία ως ο χοντρούλης της λογοτεχνίας, ένας ευτραφής εμπνευστής όλων αυτών που μας άφησε πίσω και δεν έχουμε λόγια αρκετά για να εκφράσουμε την ευγνωμοσύνη μας για τη δική του Ανθρώπινη Κωμωδία σε συνέχεια της Θείας Κωμωδίας του Δάντη από την οποία άντλησε στοιχεία γιατί τα μεγάλα κείμενα ήταν πάντα ο οδηγός και ο πλοηγός του. Σοφός, εμπνευσμένος και πάντα σε αναζήτηση νέων ερεθισμάτων βρισκόταν και υπήρξε τόσο αγαπητός και τόσο θελκτικός στις γυναίκες της εποχής που όλες τον ήθελαν παρά το παρουσιαστικό του. Ήταν ένας Δον Ζουάν της εποχής του και ας μην ήταν όμορφος αρκετά ούτε και ψηλός, είχε όμως άλλα χαρίσματα. Όλα αυτά περί εμφάνισης δεν έχουν αξία, αξία έχει ο πλούτος της ψυχής του, αυτόν τον πλούτο ξεδίπλωσε με σαγήνη και διαχυτικό πνεύμα. Περισσότερα

Colm Toibin, Ο Μάγος, Εκδόσεις Ίκαρος

Είναι αναμφίβολα ένας εκ των κορυφαίων συγγραφέων της εποχής μας και αυτό το έχει αποδείξει περίτρανα χρόνια τώρα μέσα από βιβλία σταθμούς, τα οποία προσφέρουν πολλαπλές αναγνώσεις ποικίλων θεμάτων. Ο Τομπίν είναι ένας συγγραφέας που τολμά να αναμετρηθεί με το παρελθόν και αυτό φαίνεται από την επιτυχή προσπάθειά του να σκιαγραφήσει την προσωπογραφία μιας σπουδαίας προσωπικότητας, όπως είναι ο Νομπελίστας Τόμας Μαν. Δεν είναι εύκολο να καταγράψεις μια ζωή όπως αυτή του Τόμας Μαν, ειδικά όταν έχουν μεσολαβήσει δύο παγκόσμιοι πόλεμοι και μια απονομή Νόμπελ. Ο συγγραφέας του Μαγικού βουνού και του Θανάτου στη Βενετία στα βιβλία του πραγματεύεται κατά κόρον και με ευαισθησία τις φορτισμένες στιγμές της αδύναμης ανθρώπινης φύσης που δύσκολα υπόκειται σε κανόνες όταν η καρδιά προσπερνά τη λογική και ορίζει τις δικές της επιθυμίες παρασυρόμενη από αυτές.Περισσότερα

Ιζαμπέλ Ρίο Νόβο, Παριζιάνικος δρόμος μια βροχερή μέρα, Εκδόσεις Βακχικόν

“Είδα το Παρίσι περπατώντας το. Πώς βλέπεις μια πόλη όταν την περπατάς; Το οπτικό μου πεδίο άλλαζε συνέχεια, καθώς το εμπόδιζαν οι τοίχοι των κτιρίων ή απλωνόταν στον ανοιχτό χώρο των λεωφόρων, το διέκοπταν οι περαστικοί που έρχονταν προς την κατεύθυνσή μου, οι άμαξες που διέσχιζαν τον δρόμο μου, οι μεταλλικές κατασκευές των γεφυρών που λάμποντας στον ήλιο με θάμπωναν” γράφει για το έργο του ο επιφανής ζωγράφος Γκουστάβ Καγιεμπότ την προσωπογραφία του οποίου “φιλοτεχνεί” η συγγραφέας Ιζαμπέλ Ρίο Νόβο μέσα από μια πολύ ευρηματική αφήγηση καθώς η ίδια πρωταγωνιστεί ως η αφηγήτρια Συγγραφέας. Ο κόσμος της τέχνης των ιμπρεσιονιστών έχει μέσα από το βιβλίο την ιδιαίτερη τιμητική του καθώς παρελαύνουν περίοπτα πρόσωπα και φυσιογνωμίες όπως ο Μανέ, ο Μονέ, ο Πισαρό και τόσοι άλλοι που διαδραμάτισαν ηγετικό ρόλο στο καλλιτεχνικό πεδίο της εποχής.Περισσότερα

Τζορτζ Όργουελ, Ας σηκώσουμε ψηλά την ασπιδίστρα, Εκδόσεις Αίολος

Πιστός υπηρέτης της τέχνης του λόγου, ο Τζορτζ Όργουελ, ο συγγραφέας του 1984 και της Φάρμας των ζώων, δεν σταματά να μας εκπλήσσει με την γλαφυρότητα του λόγου του, είναι καίριος ο λόγος του και είναι πάντα επίκαιρος στα ζητήματα που θέτει. Διαφορετικός από τα πιο γνωστά και εμβληματικά του μυθιστορήματα, όπως για παράδειγμα το βιβλίο αναφορά στον Ισπανικό εμφύλιο, Πεθαίνοντας στην Καταλονία, ο Όργουελ γράφει ένα μυθιστόρημα σχεδόν αυτοαναφορικό καθώς ο πρωταγωνιστής του είναι ο ίδιος συγγραφέας. Με οδηγό έναν από τους μεγαλύτερους και πιο σημαντικούς παραμυθάδες, τον Κάρολο Ντίκενς, στον οποίο μάλιστα έχει αφιερώσει και ολόκληρη μελέτη, ο Όργουελ θέτει στο επίκεντρό του αυτή την φορά τη βρετανική τάξη πραγμάτων και τον άνθρωπο του  μεσοπολέμου. Όπως ο Ντίκενς, έτσι και ο Όργουελ ασκεί μια ηθικολογική, δεν υπάρχει καμία εποικοδομητική πρόταση στο έργο του.Περισσότερα

Gustave Courbet, Γράμματα στους Γερμανούς, Εκδόσεις Ροές

Την εποχή της επέλασης του ναζισμού και έπειτα από τον βομβαρδισμό της κωμόπολης Γκερνίκα στην Ισπανία, στην χώρα των Βάσκων, μια ομάδα Γερμανών αξιωματούχων επισκέφθηκαν το εργαστήριο του Πικάσο στο Bateau Lavoir. Εκεί αντίκρυσαν τον περίφημο πίνακα και ρώτησαν αφελώς τον Πικάσο αν αυτός είχε φιλοτεχνήσει, αν εκείνος είχε κάνει αυτό το έργο. Η απάντηση ήταν αποστομωτική εκ μέρους του ζωγράφου, ο οποίος και τους απάντησε πως όχι, εσείς το κάνατε. Είναι μία ανέκδοτη ιστορία από τις πολλές που κυκλοφορούν και μαρτυρούν τον πρωταρχικό ρόλο των καλλιτεχνών στον ευρύτερο κοινωνικό και πολιτικό χώρο, καθώς οι δημιουργοί, ζωγράφοι, ποιητές, γλύπτες, λογοτέχνες, μουσικοί δεν είναι ξένα σώματα, είναι ενεργά μέλη μιας κοινωνίας από την οποία άλλωστε επηρεάζονται άμεσα και από την οποία αντλούν θεματολογία για τα έργα τους, συμμετέχουν στο γίγνεσθαι.Περισσότερα