Δημοσιεύτηκε στισ

Κρίστιαν Μπέρκελ, Η μηλιά, Εκδόσεις Μικροσκόπιο

Διαβάζοντας όλο και περισσότερο για την περίοδο του μεσοπολέμου και μελετώντας κανείς τόσο τα ιστορικά όσο και τα μυθιστορηματικά βιβλία που γράφτηκαν κατά τη διάρκεια της συγκεκριμένης συγκυρίας, ανακαλύπτει πόσο η ατομική ευθύνη του καθενός και της καθεμιάς τελικά οδήγησε στην άνοδο του ναζισμού. Μία κοινωνία βρισκόταν σε αναβρασμό λόγω των ιστορικών γεγονότων με την απώλεια εισοδήματος, τη ραγδαία αύξηση της ανεργίας και τον πληθωρισμό που κάλπαζε και προκαλούσε φτώχεια και ανέχεια. Αυτά είναι πραγματικά γεγονότα που κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ούτε και να αγνοήσει. Ωστόσο, το να οδηγείς στην πυρά μια συγκεκριμένη μερίδα ανθρώπων – τους Εβραίους εν προκειμένω – για όλα τα δεινά που σου συμβαίνουν, είναι κάτι εντελώς διαφορετικό που αξίζει να αναλυθεί. Ο Μπέρκελ μάς παρουσιάζει την άλλη όψη του νομίσματος με δύο ανθρώπους που βιώνουν πλήρως και με απόλυτη συναίσθηση όσα συμβαίνουν γύρω τους.Περισσότερα

Δημοσιεύτηκε στισ

Έρνστ Τόλλερ, Ήμουν ένας Γερμανός. Η αυτοβιογραφία ενός επαναστάτη, Εκδόσεις Ερατώ

Προσωπικότητα που έδρασε με σθένος και γενναιότητα μέσα σε μία ταραχώδη εποχή, ο Ερνστ Τόλλερ υπήρξε πνευματικός άνθρωπος μέσα στην επαναστατικότητα που τον ενέπνεε και τον εξέφραζε. Κυριότερο σημείο και βασικός σταθμός της ζωής του ήταν το γεγονός πως υπηρέτησε αρχικά στο μέτωπο του πολέμου στο πλευρό των Γερμανικών δυνάμεων και μάλιστα προήχθη σε υπαξιωματικό του Στρατού. Εκεί είδε όμως ιδίοις όμμασι και από νωρίς τη φρίκη και τη ματαιότητα ενός άδικου και καταστροφικού πολέμου σε τέτοιο σημείο που αρρώστησε ψυχικά και έτσι κρίθηκε ακατάλληλος για την συνέχιση του στο στράτευμα. Απαλλάχτηκε και ανέλαβε δράση επαναστατική με σκοπό την αλλαγή της πολιτικής σκυτάλης και τελικά την πολυπόθητη ειρήνη. Ο Τόλλερ υπήρξε ηγετική φυσιογνωμία μιας επανάστασης που είχε ως στόχο τον άνθρωπο στο επίκεντρό της και την ανάληψη της εξουσίας στην υπηρεσία εκείνου και όχι την εξόντωσή του μέσω ενός αδηφάγου πολέμου.Περισσότερα

Δημοσιεύτηκε στισ

Henry Miller, Ο τροπικός του καρκίνου, Εκδόσεις Μεταίχμιο

Διαχυτικός, ερωτικός, προκλητικός, τρυφερός, ρομαντικός, ποιητικός, λυρικός είναι μόνο κάποια από τα επίθετα που μπορούν να χαρακτηρίσουν τον Χένρι Μίλερ, αυτόν που όπως ο Έρνεστ Χέμινγουεϊ μαγεύτηκε από την “Κινητή γιορτή” στο Παρίσι και μέσα από τα βιβλία του θέλησε να μεταδώσει στον αναγνώστη όλο τον ερωτικό παλμό και πυρετό που έζησε. Έκανε αυτό που η Αλεξάντρα Κολοντάι είχε πει κάποτε: “Σε λίγο θα κάνουμε έρωτα όπως ακριβώς πίνουμε ένα ποτήρι νερό”. Μέσα από την παρισινή τριλογία, μέρος της οποίας αποτελεί ο Τροπικός του Καρκίνου μαζί με την Μαύρη άνοιξη και τον Τροπικό του Αιγόκερω, ο συγγραφέας καταγράφει και καταθέτει όλο τον ερωτικό ψυχισμό που εκπέμπει η πόλη του φωτός με τις πόρνες, τους εραστές, έναν κόσμο που καίγεται από σαρκική επιθυμία και από σεξουαλικές διαθέσεις δίχως τέλος.Περισσότερα

Δημοσιεύτηκε στισ

Βίκτορ Σερζ, Χρόνια δίχως έλεος, Εκδόσεις Θύραθεν

Με σαφώς αυτοβιογραφικά στοιχεία που αναφέρονται και στη δική του ζωή στο Παρίσι και το Μεξικό αλλά και από τα χρόνια που υπηρέτησε ως στρατιώτης στηρίζοντας την ιδέα του μπολσεβικισμού, ο Σερζ παραθέτει ένα πανόραμα των ιστορικών κρίσιμων στιγμών της εποχής και ένα συνολικό πλαίσιο των γεγονότων που συνέβησαν κατά τη διάρκεια των χρόνων που προηγήθηκαν του πολέμου. Μέσα από την στοχαστική και καυστική αφήγησή του διαπιστώνουμε τις εκφάνσεις του παραλογισμού ενός  πολέμου που καταφθάνει ενώ παράλληλα όλα αυτά που λαμβάνουν χώρα μαρτυρούν την ωμότητα μίας αυταρχικής εξουσίας και μία ουτοπία στην πίστη ενός καλύτερου μέλλοντος. Αυτό που είχε χαρακτηρίσει τις εξελίξεις της περιόδου είναι ο άνθρωπος της εποχής να παλεύει να επιβιώσει σε μία εποχή όπου συνειδήσεις καταβαραθρώνονται, άνθρωποι θυσιάζονται στο βωμό μιας ανούσιας προπαγάνδας και τα όνειρα ποδοπατούνται.Περισσότερα

Δημοσιεύτηκε στισ

Χέρμαν Μπροχ, Οι αθώοι, Εκδόσεις Κριτική

Διαβάζοντας όλο και περισσότερο για την περίοδο του μεσοπολέμου και μελετώντας κανείς τόσο τα ιστορικά όσο και τα μυθιστορηματικά βιβλία που γράφτηκαν κατά τη διάρκεια της συγκεκριμένης συγκυρίας, ανακαλύπτει πόσο η ατομική ευθύνη του καθενός και της καθεμιάς τελικά οδήγησε στην άνοδο του ναζισμού. Μία κοινωνία βρισκόταν σε αναβρασμό λόγω των ιστορικών γεγονότων με την απώλεια εισοδήματος, τη ραγδαία αύξηση της ανεργίας και τον πληθωρισμό που κάλπαζε και προκαλούσε φτώχεια και ανέχεια. Αυτά είναι πραγματικά γεγονότα που κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ούτε και να αγνοήσει. Ωστόσο, το να οδηγείς στην πυρά μια συγκεκριμένη μερίδα ανθρώπων – τους Εβραίους εν προκειμένω – για όλα τα δεινά που σου συμβαίνουν είναι κάτι εντελώς διαφορετικό που αξίζει να αναλυθεί. Ο Μπροχ μας παρουσιάζει την άλλη όψη του νομίσματος με ανθρώπους σε πλήρη έλλειψη συναίσθησης των όσων συμβαίνουν γύρω τους και αυτοί όμως δεν είναι άμοιροι ευθυνών.Περισσότερα

Δημοσιεύτηκε στισ

Klaus Mann, Μεφίστο, Εκδόσεις Έρμα

Το Μεφίστο είναι ένα σκοτεινό και ομιχλώδες μυθιστόρημα, είναι μία καταβύθιση από μέρους του συγγραφέα σε όσα ο ίδιος βίωσε κατά την κρίσιμη περίοδο της επικράτησης της δικτατορίας του Γ’ Ράιχ. Είναι η αντανάκλαση ενός κόσμου κλεισμένου και αποκλεισμένου από μία ομάδα, μια συμμορία ανθρώπων που εξευτελίζουν, εκμεταλλεύονται και χειραγωγούν την ανθρώπινη υπόσταση. Το δράμα που εκτυλίσσεται μπροστά στα μάτια του αναγνώστη είναι μία παράσταση κωμικοτραγική με χαρακτηριστικά τέρατος, ένας θίασος στον οποίο δεν παίρνουν μέρος μόνο οι ηθοποιοί όπως ο Χέφγκεν, αλλά κυρίως οι ίδιοι οι οργανωτές που κινούν τα νήματα του όλου θεάματος, δηλαδή η χιτλερική προπαγάνδα. Πίσω από τη μάσκα κρύβεται ένας άνθρωπος που χωρίς να το κατανοεί υπηρετεί τον σκοπό μιας ολόκληρης κυβέρνησης – αν μπορεί κανείς να την ονομάσει κυβέρνηση γιατί δεν είναι δημοκρατική ως προς την λειτουργία της – και υποσκάπτει την ίδια του την ελευθερία.Περισσότερα

Δημοσιεύτηκε στισ

Isaac Bashevis Singer, Σώσα, Εκδόσεις Κίχλη

Λίγο πριν ξεσπάσει ο Β’ Παγκόσμιος πόλεμος και τα στρατεύματα του Χίτλερ εισβάλλουν στην Πολωνία, ο συγγραφέας Άαρον Γκρέιντινγκερ αφηγείται τη ζωή του στην πόλη που τόσο αγάπησε, τη Βαρσοβία. Κεντρικός πρωταγωνιστής στη ζωή του είναι η Σώσα, ένα κορίτσι μειωμένης πνευματικής ικανότητας αλλά με υπέροχη ψυχή, μία κοπέλα ταγμένη και αφοσιωμένη σε εκείνον που λατρεύει σαν θεό της και ποτέ δεν εγκαταλείπει. Ο Σίνγκερ, όπως σε όλα του τα βιβλία, έτσι και εδώ, υμνεί την χαμένη κοινότητα των Εβραίων της Πολωνίας, οι άνθρωποι της οποίας βίωσαν με βαναυσότητα και βαρβαρότητα το μίσος του ναζιστικού καθεστώτος. Πρόκειται αναμφίβολα για ένα μυθιστόρημα βαθιά φιλοσοφικό που αναδεικνύει κρυφές πτυχές της ζωής του ίδιου του συγγραφέα μέσα όμως από την περιγραφή των ζωών τρίτων προσώπων με τους οποίους ο ίδιος ήρθε σε επαφή ή παρατηρούσε.Περισσότερα

Δημοσιεύτηκε στισ

Hans Fallada, Και τώρα ανθρωπάκο;, Εκδόσεις Gutenberg

“Ο Φάλαντα γνωρίζει από πρώτο χέρι την κατάσταση την οποία περιγράφει. Το Και τώρα ανθρωπάκο; είναι γραμμένο στην καρδιά της κρίσης και από συγγραφέα που είχε νιώσει για τα καλά τις συνέπειές της. Μετά την επιτυχία του προηγούμενου μυθιστορήματος, ο Φάλαντα είδε τον εκδότη και συγχρόνως εργοδότη του, συμπαρασυρόμενο από τις χρηματοπιστωτικές αναταράξεις, να φτάνει στο χείλος της χρεοκοπίας” γράφει ο Κώστας Κουτσουρέλης στην εισαγωγή του βιβλίου και αποκαλύπτει εύστοχα όλο το παρασκήνιο και το ιστορικό πίσω από την συγγραφή αυτού του συγκλονιστικού βιβλίου. Ο Φάλαντα επιλέγει όπως και στα άλλα του βιβλία να γράψει ένα βιβλίο στο οποίο ψυχαναλύει τον πρωταγωνιστή του, δηλαδή τον εαυτό του μιας και όλα όσα καταθέτει αγγίζουν τη δική του προσωπική ζωή και τις δικές του παλινωδίες από τις οποίες δεν κρύβεται.Περισσότερα

Δημοσιεύτηκε στισ

Heinrich A. Winkler, Βαϊμάρη. Η ανάπηρη δημοκρατία 1918-1933, Εκδόσεις Πόλις

Είναι αδιαμφισβήτητο πως η φρίκη του Α’ Παγκοσμίου πολέμου προκαλεί στους Ευρωπαίους μια συγκλονιστική κρίση συνείδησης, σε τέτοιο βαθμό που αμφισβητούν πλέον ανοιχτά το ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Έχουμε άρνηση των παραδοσιακών αξιών, φυγή στο παράλογο, αμφισβήτηση της κατεστημένης κοινωνικής τάξης των ελίτ και αναζήτηση εξόδου από το αδιέξοδο με μία τάση στην γενική ανατροπή (κάτι που εκφράζεται και μέσω του σουρεαλισμού). Η Κοινωνία των Εθνών, πρόδρομος του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, δημιουργήθηκε ακριβώς μετά τον πόλεμο για να εξομαλύνει τις διαφιλονικούμενες πλευρές και να αποσοβήσει μελλοντικές συγκρούσεις. Δυστυχώς, αποδείχτηκε φρούδα η ελπίδα αυτή και ο ρόλος της αυτοακυρώθηκε, χάνοντας σιγά σιγά μέλη της όπως η Γερμανία και η Ιταλία που αποχώρησαν.Περισσότερα

Δημοσιεύτηκε στισ

Χανς Μάγκνους Εντσενσμπέργκερ, Το σύντομο καλοκαίρι της αναρχίας, Εκδόσεις Εστία

“Ο θάνατος βρίσκει στην πλάτη μόνο αυτόν που το βάζει στα πόδια ή αυτόν, όπως ήταν ο Ντουρούτι, που δεν βρίσκει δολοφόνο να τολμήσει να εμφανιστεί μπροστά του. Ντουρούτι, χαιρετίζουμε το θάρρος σου! Το όνομά σου έχει χαραχτεί βαθιά στο αίσθημα του λαού. Μένουμε πίσω με ένα και μοναδικό σύνθημα: Μπροστά! Ο καθένας στη θέση όπου τον καλεί το καθήκον, πιο ενωμένοι παρά ποτέ στον αγώνα κατά του φασισμού και υπέρ της ελευθερίας! Μπροστά κι ούτε βλέμμα πίσω!” έγραφε κάποτε η εφημερίδα El Pueblo για το πρόσωπο του Μπουεναβεντούρα Ντουρούτι στον οποίο αφιερώνει το βιβλίο αυτό ο κορυφαίος Γερμανός συγγραφέας. Ο εμβληματικός ηγέτης του αναρχικού κινήματος στην Ισπανία Ντουρούτι βρέθηκε νεκρός κάτω από ύποπτες συνθήκες και ο θάνατός του παραμένει μέχρι και σήμερα ένα αίνιγμα και ένας γρίφος για δύσκολους λύτες.Περισσότερα

Δημοσιεύτηκε στισ

Volker Weidermann, Οστάνδη 1936, Εκδόσεις Άγρα

Ο κόσμος αλλάζει ραγδαία εκείνο το καλοκαίρι του 1936, όλα μυρίζουν μπαρούτι και η νέα χιτλερική προπαγάνδα ακμάζει. Εν μέσω πολιτικών εξελίξεων, αναβρασμών και προπολεμικών αναταράξεων, λίγο πριν στην Ευρώπη ξεσπάσει θύελλα συγκρούσεων με τις γνωστές σε όλους μας συνέπειες, οι δύο φίλοι Στέφαν Τσβάιχ και Γιόζεφ Ροτ θα συνυπάρξουν στο βελγικό θέρετρο απολαμβάνοντας κοινές στιγμές απολαυστικών και εποικοδομητικών συζητήσεων, αναλύσεων και φιλοσοφικών αναζητήσεων πριν τη μεγάλη έκρηξη. Αναμφίβολα, αυτός ο αέρας που θα αναπνεύσουν έστω και για λίγο ατενίζοντας τη θάλασσα και τον καυτό ήλιο θα καταστεί παραπάνω από πραϋντικός, καθώς ανάμεσα σε απογοητευτικά νέα που καταφθάνουν για την περιρρέουσα ατμόσφαιρα, εκείνοι συνεχίζουν για ακόμα λίγο να ξεκουράζονται και να λυτρώνονται από το ποτό του έρωτα και της λογοτεχνίας.Περισσότερα

Δημοσιεύτηκε στισ

Hermann Hesse, Η επιστροφή του Ζαρατούστρα, Εκδόσεις Παπαδόπουλος

Σε καιρούς χαλεπούς και κρίσιμους όπως οι σημερινοί, κείμενα όπως αυτό που παρουσιάζεται εδώ, έρχονται να θυμίσουν πόσο η ιστορία μπορεί να ξαναγραφτεί με δραματικούς όρους – άρα χρειάζεται προσοχή – και πόσο επίκαιρος είναι ο λόγος στρατευμένων λογοτεχνών όπως ο Hermann Hesse. Με προφητική και διεισδυτική ματιά σε πρόσωπα και πράγματα, ο κορυφαίος Γερμανός συγγραφέας των βιβλίων Λύκος της Στέπας, Ντέμιαν και Σιντάρτα ,κρούει τον κώδωνα του κινδύνου σε όλους, συμπατριώτες του και μη, για την επερχόμενη καταστροφή, μια καταστροφή ολοκληρωτική που κόστισε τόσες ζωές και διαμέλισε την Ευρώπη σε χίλια κομμάτια. Πρόκειται για ένα βαθυστόχαστο κείμενο εμπνευσμένο και επηρεασμένο από την νιτσεϊκή φιλοσοφία, την οποία ο Έσσε τόσο πολύ ύμνησε στα γραπτά του.Περισσότερα